Gazowy pat trwa - i po wizycie premiera Rosji W艂adimira Putina wci膮偶 nie wida膰 sposob贸w jego rozwi膮zania. A na dodatek premier Rosji jednoznacznie sugeruje, 偶e u podstaw polsko-rosyjskich um贸w gazowych jeszcze w latach 90. le偶a艂a korupcja - po obu stronach - polskiej i rosyjskiej. I najpierw sprawy te trzeba wyczy艣ci膰.
Premier Putin nie ukrywa, 偶e 偶膮dania Rosji s膮 jasne i bez ich spe艂nienia nie ma mowy o prze艂omie. Rosja chce do Polski dostarcza膰 jak najwi臋cej gazu i to w kontrakcie trwaj膮cym jak najd艂u偶ej, a nam zale偶y na zdywersyfikowaniu 藕r贸de艂 dostaw. Poza tym Rosja chce r贸wnego podzia艂u w艂adzy w sp贸艂ce EuRoPol Gaz, zarz膮dzaj膮cej ruroci膮giem jamalskim, ale jej mniejszo艣ciowy akcjonariusz, Gas-Trading nie przewiduje wcale, 偶e mia艂by si臋 stamt膮d wycofa膰. A Polska w wyniku konfliktu z pocz膮tku roku wci膮偶 dostaje mniej gazu ni偶 jej potrzeba. Czy wi臋c paliwa zabraknie zim膮?
Czego chce Rosja
- W swoim czasie wybudowali艣my system gazoci膮g贸w przez Polsk臋 (gazoci膮g jamalski - red.) i w porozumieniach mi臋dzyrz膮dowych napisane jest, 偶e w艂asno艣膰 tego systemu musi by膰 podzielona mi臋dzy polsk膮 a rosyjsk膮 firm膮 50 do 50 proc., a tu nagle si臋 okaza艂o, 偶e fizyczna osoba z polskiej strony ma 4 proc., chocia偶 praktycznie w 100 proc. Gazprom finansowa艂 ca艂y ten projekt - m贸wi艂 rosyjski premier podczas konferencji prasowej w Sopocie pytany o uzupe艂nienie dostaw gazu do Polski.
Nie chc臋 tutaj nikogo wini膰 i my艣l臋, 偶e po prostu trzeba spojrze膰 na korupcyjno艣膰 tej decyzji (...) i wr贸ci膰 do tego porozumienia mi臋dzyrz膮dowego putin
Chodzi o sp贸艂k臋 EuRoPol Gaz, kt贸ra zarz膮dza polskim odcinkiem gazoci膮gu jamalskiego. Jest ona w艂asno艣ci膮 w 48 proc. Gazpromu, w 48 proc. PGNiG, oraz w 4 proc. sp贸艂ki Gas Trading. Z kolei w Gas-Tradingu 43,41 proc. udzia艂贸w nale偶y do PGNiG, ponad 36,17 proc. do Bartimpeksu, a 15,88 proc. akcji ma Gazprom Export. Po 2,27 proc. maj膮 polski W臋glokoks i Wintershall - sp贸艂ka niemieckiego koncernu BASF.
- Nie chc臋 tutaj nikogo wini膰 i my艣l臋, 偶e po prostu trzeba spojrze膰 na korupcyjno艣膰 tej decyzji (...) i wr贸ci膰 do tego porozumienia mi臋dzyrz膮dowego - doda艂 Putin.
Gudzowaty polemizuje z "panem Putinem"
Na pocz膮tku lat 90. nale偶膮cy do polskiego biznesmena Aleksandra Gudzowatego Bartimpex zapewnia艂 Polsce dostawy gazu z Rosji w zamian za dostawy tam polskiej 偶ywno艣ci. Gdy podpisany zosta艂 w 1993 roku kontrakt mi臋dzyrz膮dowy, 藕r贸d艂o dochod贸w Bartimpexu wysch艂o. Ale Bartimpex wkr贸tce wszed艂 jako udzia艂owiec do Gas Tradingu, a ten obj膮艂 4 proc. EuRoPol Gazu. Dlaczego tak si臋 sta艂o - do tej pory nie wiadomo.
Aleksander Gudzowaty, w艂a艣ciciel Bartimpexu na antenie TVN CNBC Biznes prostowa艂 s艂owa premiera Rosji.
Umowa wcale nie przewiduje 50/50 - to jest z艂a interpretacja umowy. W punkcie 1. tej umowy mi臋dzyrzadowej m贸wi si臋 o tym, 偶e 50 proc. mo偶e mie膰 Gazprom i 50 proc. PGNiG. Ale zaraz po tym m贸wi si臋 o tym, 偶e te strony maja prawo ustanowi膰 swojego przedstawiciela gudzowaty o gazie
Od pocz膮tku tej dekady, czyli w艂adzy Putina w Rosji, strona rosyjska podnosi艂a, 偶e pierwotna umowa przewiduje podzia艂 w艂adzy w EuRoPol Gazie 50/50. Ostanie 8 lat up艂yn臋艂o pod znakiem nieustannego konfliktu mi臋dzy akcjonariuszami EuRoPol Gazu lub Gas Tradingu, pr贸buj膮cymi znale藕膰 spos贸b na powr贸t do takiego podzia艂u.
- Umowa wcale nie przewiduje 50/50 - to jest z艂a interpretacja umowy. W punkcie 1. tej umowy mi臋dzyrz膮dowej m贸wi si臋 o tym, 偶e 50 proc. mo偶e mie膰 Gazprom i 50 proc. PGNiG. Ale zaraz po tym m贸wi si臋 o tym, 偶e te strony maj膮 prawo ustanowi膰 swojego przedstawiciela - trzeci膮 firm臋 zaprosi膰, albo wi臋cej - ile chc膮 - m贸wi Gudzowaty. I faktycznie, w 1993 roku zaprosili Gas Trading, kt贸ry ze swej uprzywilejowanej pozycji "j臋zyczka u wagi" nie zamierza zrezygnowa膰.
Gas-Trading si臋 nie wycofa
Krzysztof Laskowski, prezes Gas Tradingu, pytany jaka jest szansa, by Gas Trading wyszed艂 z EuRoPol Gazu i jego struktura zmieni艂a si臋 na 50 na 50 proc., powiedzia艂, 偶e nie ma zbyt wielu mo偶liwo艣ci, by dokona膰 tego rodzaju zmian. - Chyba, 偶e b臋d膮 one dobrowolne, ale to inna sprawa - oznajmi艂. - Nie by艂o do tej pory tego rodzaju propozycji ani na radzie nadzorczej, ani na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. R贸wnie偶 zarz膮d - wed艂ug mojej wiedzy - nie przewidywa艂 takiego rodzaju post臋powania - doda艂.
Przypomnia艂, 偶e to ze strony rosyjskiej w 1993 roku, gdy powstawa艂 EuRoPol Gaz, zaproponowano udzia艂 Gas-Tradingu w tej firmie i podzia艂 akcjonariatu 48/48/4 proc. - Wed艂ug moich informacji ten udzia艂 by艂 wysuni臋ty przez Gazprom - doda艂 Laskowski.
Zaznaczy艂, 偶e od d艂u偶szego czasu w sp贸艂ce trwaj膮 rozmowy o zmianach w strukturze udzia艂贸w akcjonariuszy, by powr贸ci膰 do proporcji z pocz膮tku istnienia sp贸艂ki na pocz膮tku lat 90.
Czy mo偶emy by膰 spokojni przed zim膮?
Polska musi uzupe艂ni膰 dostawy gazu, gdy偶 wygas艂 kontrakt PGNiG z rosyjsko-ukrai艅skim RosUkrEnergo (RUE). Sp贸艂ka ta, w po艂owie nale偶膮ca do Gazpromu, dostarcza艂a do Polski od 2006 roku 2,3 mld m sze艣c. gazu rocznie. Ju偶 od pocz膮tku roku RUE nie realizowa艂o dostaw do Polski, gdy偶 decyzj膮 w艂adz ukrai艅skich zosta艂o wyeliminowane z po艣rednictwa w handlu gazem pomi臋dzy Rosj膮 a Ukrain膮. 1 czerwca PGNiG podpisa艂o z Gazpromem kontrakt kr贸tkoterminowy na dodatkowy miliard m szesc. gazu w tym roku; wci膮偶 jednak nie s膮 zapewnione dodatkowe dostawy d艂ugoterminowe po 2010 roku.
Teraz - przedstawiciele PGNiG m贸wi膮 - magazyny s膮 pe艂ne "po gwizdek". Ale jak b臋dzie w zimie? Nie ma si臋 o co martwi膰. Spowolnienie gospodarcze spowodowa艂o, 偶e mniej zu偶ywamy gazu. A gdy gospodarka ruszy? Gaz z Kataru mo偶emy dostawa膰 dopiero od 2014 roku. Do tego czasu mo偶e by膰 krucho.
Ma艂e szanse na porozumienie
Tymczasem Rosjanie chc膮, by dodatkowe dostawy by艂y obj臋te porozumieniem mi臋dzy rz膮dami Polski i Rosji. Chodzi o aneks do umowy mi臋dzyrz膮dowej z 1993 roku w sprawie dostaw rosyjskiego gazu do Polski do 2022 roku. Na jego podstawie rocznie do Polski wp艂ywa ok. 7 mld m sze艣c. gazu, towarzyszy on kontraktowi jamalskiemu.
Jednak rozmowy, kt贸re odby艂y si臋 pod koniec lipca w Warszawie, zako艅czy艂y si臋 fiaskiem. Polska i Rosja nie dogada艂y si臋 z powodu sporu wok贸艂 funkcjonowania sp贸艂ki EuroPolGaz. Ale tak偶e z tego powodu, 偶e Rosjanie chc膮 wyd艂u偶y膰 kontrakt jamalski. A my tymczasem liczymy na gaz z Kataru.
Zdaniem cz艂onka zespo艂u ds. bezpiecze艅stwa energetycznego w Kancelarii Prezydenta Janusza Kowalskiego, w polskim interesie jest, by zachowa膰 kontrol臋 nad sp贸艂k膮 EuroPolGaz, Polska powinna d膮偶y膰 do zawarcia z Rosj膮 porozumienia na dostawy gazu tylko do 2014 roku, czyli do momentu otwarcia terminala gazowego LNG w 艢winouj艣ciu. Skroplony gaz trafia艂by wtedy do Polski od r贸偶nych dostawc贸w drog膮 morsk膮.
Ale w艂a艣nie tego nie 偶yczy sobie Rosja. A na dodatek to ona ma gaz. W Polce, przy okazji uroczysto艣ci z okazji 70. rocznicy wybuchu II Wojny 艢wiatowej o gazie rozmawiali premier Ukrainy Julia Tymoszenko i szef rosyjskiego rz膮du W艂adimir Putin - CZYTAJ WI臉CEJ.
殴r贸d艂o: PAP, lex.pl
殴r贸d艂o zdj臋cia g艂贸wnego:聽TVN24