NIK pozytywnie oceniła przestrzeganie przez skarbówkę praw podatników. Zwraca jednak uwagę, że podatnicy coraz częściej odwołują się od podejmowanych przez nie decyzji, a czas trwania postępowań odwoławczych w połowie przypadków przekracza ustawowy limit.
"Kontrolowane urzędy skarbowe nie nadużywały uprawnień do przedłużania czasu trwania kontroli. Postępowania podatkowe były wszczynane w ustawowym terminie i – z nielicznymi wyjątkami – prowadzone bez zbędnej zwłoki, pomimo przekroczenia ustawowego terminu. Podatnikom zapewniono czynny udział w postępowaniach. Urzędy skarbowe działały z poszanowaniem interesów podatników decydując o wykonaniu decyzji wymierzających podatek" - napisano w opublikowanym w sobotę raporcie NIK.
Szkolenia dla pracowników
NIK zwraca uwagę, że w celu poprawy jakości obsługi podatników w urzędach skarbowych wprowadzano zmiany organizacyjne, organizowano szkolenia dla pracowników. Poza tym Ministerstwo Finansów oraz organy podatkowe, które zostały objęte kontrolą NIK prowadziły działania informacyjne i edukacyjne, które miały ułatwić podatnikom rozliczenia, a co za tym idzie zwiększyć zaufanie obywateli do aparatu skarbowego.
- Cieszymy się z dobrych recenzji NIK i silnych stron administracji podatkowej. Słabe strony będziemy poprawiali. Temu będzie służyła nowa ustawa o administracji podatkowej i nowa organizacja Biura Krajowej Informacji Podatkowej, jako wydzielonego urzędu z Izby Skarbowej i ich specjalizacji w określonych podatkach. Wdrożymy program poprawy jakości orzecznictwa w Urzędzie Skarbowym i Izbie Skarbowej - skomentował w sobotę wyniki raportu wiceminister finansów Jacek Kapica.
Rzeczy do poprawki
Mimo pozytywnej oceny, NIK podkreśliła, że wciąż jednak istnieją obszary, które wymagają poprawek. NIK zwraca m.in. uwagę na przewlekłość postępowań odwoławczych. W połowie badanych izb skarbowych część postępowań była prowadzona opieszale. Ustawa przewiduje, że czas trwania takiego postepowania powinien wynieść 2 miesiące. Tymczasem miały miejsce tak skrajne przypadki, jak np. w Łodzi, gdzie podatnik na wynik postępowania musiał czekać prawie 4 lata, a w Zielonej Górze - ponad 5 lat.
Jak zaznaczono w raporcie, nieterminowo odpowiedzi na pytania izb skarbowych udzielał nawet minister finansów. "W prawie 55 proc. przypadków minister udzielał odpowiedzi po 3 miesiącach, a w skrajnych przypadkach i po kilku latach, co świadczy, że i urzędnicy Ministerstwa Finansów mieli wątpliwości, jak dane zagadnienie powinno być rozstrzygnięte" - czytamy.
Ponadto NIK odnotowuje wysoki odsetek uchylonych decyzji organów pierwszej instancji. Jest to co prawda nieznacznie lepszy wynik niż w 2011 r., jednak nadal jest wysoki - podkreślono. W 2011 r. odsetek uchylonych decyzji organów pierwszej instancji wyniósł 38,8 proc., w I półroczu 2013 r. - 34,4 proc.
Rośnie zapotrzebowanie na interpretację prawa podatkowego - wynika z raportu - gdyż przepisy pozostają nieprzejrzyste, a ich interpretacja sprawia podatnikom trudności, które według Najwyższej Izby Kontroli przekładają się na rosnącą liczbę uchylonych interpretacji. W badanym przez NIK okresie liczba interpretacji przepisów podatkowych zaskarżonych do sądów administracyjnych wzrosła o 21 proc.
Nadużywanie uprawnień
Izba zarzuca także pracownikom urzędów nadużywanie uprawnień do prowadzenia czynności sprawdzających. W połowie skontrolowanych urzędów pracownicy wzywali do złożenia oświadczenia o wysokości uzyskanych obrotów ze sprzedaży w latach 2010-2012. Ponadto w dwóch urzędach (US Skierniewice i US w Krośnie Odrzańskim) ostrzegano podatników, że niewywiązanie się z powyższych wezwań może spowodować sankcje karne. "Żądanie złożenia przez podatników takich informacji wykracza poza uprawnienia określone w art. 272 pkt 3 i art. 82 Ordynacji podatkowej" - zaznacza NIK.
"Od 2011 r. do połowy 2013 r. co czternasta wydana przez urzędników interpretacja podatkowa została zaskarżona do sądów administracyjnych" - podkreśliła NIK. Izba oceniła, że właśnie to przyczynia się do spadku zaufania obywateli do aparatu skarbowego.
Przejrzyste przepisy
W wystąpieniu pokontrolnym, skierowanym do Ministra Finansów, NIK wniosła przede wszystkim o wypracowanie przejrzystych, spójnych i stabilnych przepisów prawa podatkowego, zgodnych z dyrektywami i orzecznictwem prawa wspólnotowego. Ponadto Izba wnioskuje o podjęcie "działań poprawiających jednolitość i prawidłowość wydawanych interpretacji indywidualnych, bieżącego weryfikowania nieprawidłowych interpretacji indywidualnych, skrócenia terminów zajmowania stanowiska w związku z problemami interpretacyjnymi przepisów prawa podatkowego zgłaszanymi przez organy podatkowe, wypracowanie i wdrożenie mierników oceny realizacji zadań przez dyrektorów izb skarbowych i naczelników urzędów skarbowych".
Badaniami przedstawionymi w raporcie objęto okres od początku 2012 r. do czasu zakończenia czynności kontrolnych (grudzień 2013 r.) oraz stan faktyczny w okresie wcześniejszym, mający bezpośredni związek z badanymi zagadnieniami. Kontrola została przeprowadzona w Ministerstwie Finansów, w sześciu z 16 izb skarbowych oraz w 12 urzędach skarbowych na terenie sześciu województw.
Autor: ToL//gry / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Wikipedia CC BY SA | sfu