Szóste masowe wymieranie gatunków już się zaczęło. Czy ludzie wyginą?

Masowe wymieranie już się zaczęłoPixabay

Naukowcy ostrzegają - kolejne masowe wymieranie gatunków na Ziemi już się zaczęło. Brzmi to przerażająco, jednak wydaje się, że ludzie są zbyt mądrzy, by zniknąć z powierzchni naszej planety. Ale czy na pewno? Uczeni od dawna starają się scharakteryzować ogólne tendencje, dzięki którym dowiemy się, które gatunki mają szansę na przetrwanie. I przede wszystkim - czy my do nich należymy.

Nie ma wątpliwości, że tempo wymierania gatunków wzrasta. Paleontologia zna takie przypadki - masowe wymieranie miało miejsce już pięć razy w historii życia na naszej planecie.

Choć ocena tendencji dotyczących wymierania gatunków to trudne zadanie, badania sugerują, że natura nie jest po naszej stronie.

Rozwój ograniczony

Rzućmy okiem na historię życia na Ziemi. Pojawiło się prawdopodobnie 3,5 miliarda lat temu w postaci organizmów jednokomórkowych. Od tego czasu nastąpił niezwykły wzrost różnorodności i złożoności gatunków.

Jak to się stało, że z jednego gatunku powstały miliony? Zróbmy prosty eksperyment myślowy. Każda linia rodziny dzieli się na dwie, tak, że jeden gatunek daje dwa, dwa dają cztery, a cztery dają osiem itd. Taki wykres wzrostu ilości gatunków w czasie przybiera kształt krzywej, co oznacza, że prędkość powstawania nowych gatunków z czasem rośnie. W międzyczasie niektóre gatunki wymierają, jednak dzieje się to znacznie rzadziej w stosunku do tempa powstawania nowych.

Jednak czy ten wzrost różnorodności gatunkowej może trwać w nieskończoność? Karol Darwin sądził, że nie. Wierzył, że Ziemia ma swoją ograniczoną pojemność. Każdy gatunek zajmuje określony obszar planety, a kiedy liczba różnych gatunków dochodzi do maksymalnej, powstawanie nowych staje się coraz trudniejsze.

Dlatego tempo wzrostu zwalnia i w pewnym momencie osiąga stałą wartość, a wykres przybiera kształt sigmoidalny.

Krzywa sigmoidalnaWikimedia Commons

Szybkie zmiany środowiskowe

Masowe wymieranie miało miejsce już pięć razy w ciągu ostatnich pół miliarda lat. Za każdym razem następowała znaczna redukcja różnorodności organizmów. Pierwsze dwie zagłady miały miejsce pod koniec ordowiku, około 444 milionów lat temu, a także pod koniec dewonu, około 359 milionów lat temu. Trzecia znacznie większa zagłada zwana "wielkim wymieraniem" nastąpiła 252 miliony lat temu, między okresem permu i triasu. Zginęło wtedy około 96 procent gatunków morskich.

Skąd się biorą te wahania? Masowe wymieranie wynika z katastrofalnych zmian środowiskowych, które zachodzą z prędkością uniemożliwiającą zwierzętom przystosowanie. W obliczu tych zagrożeń pewne grupy kurczą się znacznie bardziej od innych, w trudny do przewidzenia sposób.

Nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe

Kiedy jedna grupa wypełni swój ekosystem, uniemożliwia innym grupom uzyskanie przewagi. Do usunięcia tych dominujących mogą przyczynić się jedynie szybkie zmiany środowiskowe. W ten sposób powstaje przestrzeń do rozwoju dla innych gatunków, które z kolei mogą zacząć dzielić ją między podgatunki. W ten sposób krzywa różnorodności znów zaczyna się wznosić.

Nowe gatunki mogą także wpłynąć na środowisko w sposób pozwalający na utworzenie nisz dla innych, czyli tworzyć nowe ekosystemy.

Coś takiego zdarzyło się w przypadku wymierania kredowego, około 66 milionów lat temu. Wtedy właśnie wyginęły dinozaury. Zyskały na tym małe ssaki, które otrzymały przestrzeń do rozwoju. Ironią jest, że w ten sam sposób 186 milionów lat wcześniej dinozaurom miejsca ustąpiły terapsydy, ogromni przodkowie dzisiejszych ssaków.

Kto wygra?

Przy tak dużej bioróżnorodności odkrycie ogólnych zasad definiujących przeżycie jest dla paleontologów trudnym zadaniem. Pewne jest jedno - na lądzie duży rozmiar nie jest zaletą. Zaniepokoić powinien nas fakt, że kredowe wymieranie przetrwało niewiele zwierząt większych od psa. W końcu ludzie też są dużymi stworzeniami.

Do innych niekorzystnych dla zdolności przeżycia cech należy specjalizacja ekologiczna i ograniczone rozmieszczenie geograficzne.

Szeroki zasięg geograficzny wydawałby się może rozsądnym zabezpieczeniem. Jednak fakt ten nie uratował gatunków kręgowców lądowych, które masowo wyginęły 201 milionów lat temu. Stworzeniom żyjącym na lądzie zagraża wiele rzeczy. Asteroidy, wulkanizm czy inne niezwykle destrukcyjne czynniki i ich globalne konsekwencje, mogą przyczynić się do zagłady nawet najbardziej rozprzestrzenionych gatunków.

Miejmy się na baczności

Okazuje się, że nic nie jest tak naprawdę bezpieczne na naszej planecie. Według Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN), co roku co najmniej 50 gatunków zwierząt przybliża się do wymarcia. Obecnie wyginięciem zagrożonych jest około 41 procent wszystkich płazów i 25 procent ssaków.

W obliczu szóstego masowego wymierania, do którego tym razem przyczynił się człowiek, musimy pamiętać, że zdarzenia mogą szybko wejść na nieoczekiwany tor. Nie potrafimy przewidzieć, jakie konsekwencje dla wielu gatunków, będzie miała utrata jednego z nich, gdyż ekosystemy są połączone ze sobą w skomplikowanej sieci interakcji, nie zawsze do końca przez nas zrozumiałej.

Jak pokazuje historia życia na Ziemi, nawet na gatunek dominujący, jakim jest teraz człowiek, kiedyś przychodzi pora. Okazuje się więc, że nie tylko przestrzeń mamy ograniczoną, lecz także czas, w jakim jest nam dane istnieć. Pytanie brzmi: ile nam go jeszcze zostało?

Przedstawiciele światowych organizacji na rzecz przyrody apelują o ochronę zagrożonych gatunków:

04.10 | Dzień wszystkich zwierząt
04.10 | Dzień wszystkich zwierzątTVN Meteo

Autor: ab/jap / Źródło: theconversation.com

Źródło zdjęcia głównego: Pixabay

Pozostałe wiadomości

Pogoda na Boże Narodzenie. Na razie możemy pożegnać się z wiosennymi temperaturami, jakie zapanowały w Polsce, ponieważ kolejne dni przyniosą spore ochłodzenie. W weekend miejscami popada śnieg - lokalnie może dosypać go naprawdę sporo. Czy jednak białe krajobrazy mają szansę utrzymać się do Wigilii?

Nadciągają opady śniegu. Czy pozostaną z nami do świąt? Pogoda na Boże Narodzenie

Nadciągają opady śniegu. Czy pozostaną z nami do świąt? Pogoda na Boże Narodzenie

Źródło:
tvnmeteo.pl

Kolejne godziny przyniosą nam pochmurne niebo i opady deszczu stopniowo przemieszczające się na wschód. W dzień deszczu będzie mniej, ale uciążliwy może okazać się silny wiatr. Termometry pokażą do 7 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - piątek, 20.12. Nocą przydadzą się parasole

Pogoda na jutro - piątek, 20.12. Nocą przydadzą się parasole

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na południu kraju oraz nad morzem może być niebezpieczna. IMGW ostrzega przed silnym wiatrem, który może rozpędzać się do 80 kilometrów na godzinę. Ostrzeżenia wydano na terenie sześciu województw.

Silny wiatr. Ostrzeżenia IMGW dla kolejnych regionów

Silny wiatr. Ostrzeżenia IMGW dla kolejnych regionów

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Prezydent Francji Emmanuel Macron złożył w czwartek wizytę na Majotcie. W niedzielę w wyspy uderzył cyklon Chido, powodując śmierć co najmniej 31 osób oraz ogromne zniszczenia. Straty liczą również mieszkańcy Mozambiku.

Emanuel Macron zapowiedział dzień żałoby narodowej po katastrofie na Majotcie

Emanuel Macron zapowiedział dzień żałoby narodowej po katastrofie na Majotcie

Źródło:
PAP, ReliefWeb

Skamieniałość mastodonta została znaleziona w przydomowym ogródku w stanie Nowy Jork. Prehistoryczne szczątki, w tym pełna szczęka, zachowały się w doskonałym stanie. To pierwsze takie znalezisko w tym regionie od ponad dekady.

Z ziemi w ogródku wystawały zęby. Należały do przodka słonia

Z ziemi w ogródku wystawały zęby. Należały do przodka słonia

Źródło:
New York State Museum, AMNH

Naukowcy obawiają się, że jeden najstarszych i największych gatunków żaby - Calyptocephallela gayi - znajdzie się niedługo na skraju wyginięcia. Z powodu zmian klimatu i działalności człowieka w niepokojącym tempie niszczone są jej siedliska.

Ta żaba przeżyła zagładę dinozaurów. Niebawem to jej może grozić wyginięcie

Ta żaba przeżyła zagładę dinozaurów. Niebawem to jej może grozić wyginięcie

Źródło:
Reuters, Boerenlandvogels

Do 16 wzrosła liczba ofiar potężnego trzęsienia ziemi, jakie nawiedziło we wtorek Vanuatu na Oceanie Spokojnym. Na miejscu katastrofy nadal trwa akcja poszukiwawcza, ale z każdą godziną maleją szanse na odnalezienie ocalałych. Nad pogrążonym w chaosie krajem unosi się kolejne widmo kataklizmu. Znad Morza Koralowego w kierunku wyspy nadciąga układ niskiego ciśnienia, który w kolejnych dniach może przekształcić się w cyklon.

Widmo kolejnego kataklizmu w Vanuatu

Widmo kolejnego kataklizmu w Vanuatu

Źródło:
Reuters

Zimowa stolica Polski to w czwartek rano najcieplejsze miasto w całym naszym kraju. Między Zakopanem a położonym kilka kilometrów dalej Poroninem jest ponad 10 stopni różnicy. We "Wstajesz i wiesz" w TVN24 Tomasz Wasilewski wyjaśnił, z czego wynika taka temperatura w Tatrach.

"Pożeracz śniegu" odmienił pogodę w Zakopanem

"Pożeracz śniegu" odmienił pogodę w Zakopanem

Źródło:
IMGW, TVN24

Widok kalifornijskich wiewiórek ziemnych polujących na norniki i zjadających je wprawił w zdumienie grupę amerykańskich naukowców. Dotychczas drapieżne zachowania tych zwierząt były odnotowywane sporadycznie, bo główne składniki ich diety to orzechy, nasiona i zboża. Nietypowe zachowanie zauważono w trakcie badań na przełomie czerwca i lipca tego roku.

"Te badania radykalnie zmieniają nasze postrzeganie wiewiórek"

"Te badania radykalnie zmieniają nasze postrzeganie wiewiórek"

Źródło:
CNN, Cosmos Magazine, Journal of Ethology

Wysoka temperatura w grudniu sprzyja aktywności kleszczy, dlatego ten niebezpieczny pajęczak może znaleźć się na choince, którą przyniesiemy do domu. Warto przejrzeć swoje zwierzęta, aby sprawdzić czy nie złapały kleszcza, przebywając w pobliżu świątecznego drzewka.

Razem z choinką możemy przynieść do domu nieproszonego gościa. To ryzyko wzrosło

Razem z choinką możemy przynieść do domu nieproszonego gościa. To ryzyko wzrosło

Źródło:
PAP

Potężne tornado przetoczyło się przez miasto Scotts Valley w amerykańskim stanie Kalifornia. Jego niszczycielską siłę widać na nagraniu uchwyconym przez kamerkę samochodową w ciężarówce.

Tornado przewróciło ciężarówkę. Nagranie z wnętrza pojazdu

Tornado przewróciło ciężarówkę. Nagranie z wnętrza pojazdu

Źródło:
CNN

Renowacja budynku w Alkmaar na północy Holandii doprowadziła do niezwykłego odkrycia. Archeolodzy natrafili na podłogę wykonaną częściowo ze zwierzęcych kości.

Tajemnicza podłoga z kości odkryta w czasie renowacji budynku

Tajemnicza podłoga z kości odkryta w czasie renowacji budynku

Źródło:
alkmaar.nl

58-letni myśliwy zmarł po tym, jak z drzewa spadł na niego niedźwiedź. Zwierzę zostało zastrzelone przez innego mężczyznę. Departament Zasobów Dzikiej Przyrody Wirginii "nie wnosi obecnie żadnych oskarżeń w związku z tym incydentem".

Myśliwy nie żyje po tym, jak z drzewa spadł na niego niedźwiedź

Myśliwy nie żyje po tym, jak z drzewa spadł na niego niedźwiedź

Źródło:
CBS News

Naukowcy z Politechniki Krakowskiej sprawdzili, jak zmienia się stężenie dioksyn w pyle zawieszonym PM10 w stolicy Małopolski w zależności od pory roku. Okazało się, że zimą mieszkańcy Krakowa wdychają więcej rakotwórczych związków niż latem. To pierwszy w kraju monitoring dioksyn na taką skalę.

Naukowcy: zimą mieszkańcy Krakowa wdychają więcej szkodliwych dioksyn

Naukowcy: zimą mieszkańcy Krakowa wdychają więcej szkodliwych dioksyn

Źródło:
PAP

Astronauci Butch Wilmore i Suni Williams pozostaną w kosmosie co najmniej do marca 2025 roku - poinformowała NASA. To kolejny raz, kiedy amerykańska agencja przekłada datę ich powrotu do domu. Z zakładanych ośmiu dni misja potrwa ponad dziewięć miesięcy.

Mieli spędzić w kosmosie osiem dni. NASA znów przedłużyła ich pobyt

Mieli spędzić w kosmosie osiem dni. NASA znów przedłużyła ich pobyt

Źródło:
AFP

W Tatrach zmalało niebezpieczeństwo powstawania lawin. W środę Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe obniżyło stopień zagrożenia z drugiego na pierwszy. Ratownicy podkreślają jednak, że warunki do uprawiania turystyki w wyższych partiach gór są nadal niebezpieczne.

W Tatrach lawinowa "jedynka", ale nadal jest niebezpiecznie

W Tatrach lawinowa "jedynka", ale nadal jest niebezpiecznie

Źródło:
PAP, TOPR

Dziewięć godzin - tyle trwał kosmiczny spacer dwóch chińskich astronautów w ramach misji Shenzhou-19. Tym samym pobity został 23-letni rekord należący do Amerykanów, którzy poza statkiem przebywali w kosmosie o cztery minuty krócej.

"Spacerowali" dziewięć godzin. I pobili rekord

"Spacerowali" dziewięć godzin. I pobili rekord

Źródło:
PAP

Po raz drugi w ciągu dziewięciu miesięcy rakieta Kairos japońskiej firmy Space One uległa samozniszczeniu. Nagrania z najnowszej, środowej próby pokazują, jak rakieta zmagała się z trudnościami z utrzymaniem trajektorii lotu. Poprzednim razem maszyna eksplodowała kilka sekund po starcie.

Samozniszczenie po trzech minutach od startu

Samozniszczenie po trzech minutach od startu

Źródło:
Reuters, NHK

Kilka tysięcy ton ropy naftowej od kilku dni jest wyrzucane na brzeg w pobliżu Cieśniny Kerczeńskiej na Morzu Czarnym. W niedzielę w wyniku sztormu zatonęły tam dwa rosyjskie tankowce. Lokalne władze informują o negatywnym wpływie rozlanego paliwa na ekosystem. Przedstawiciele Greenpeace ostrzegają przed "jedną z największych katastrof na Morzu Czarnym spowodowanych przez człowieka".

Ogromny wyciek z rosyjskich tankowców. Ostrzeżenie przed "jedną z największych katastrof"

Ogromny wyciek z rosyjskich tankowców. Ostrzeżenie przed "jedną z największych katastrof"

Źródło:
Novaya Gazeta, Greenpeace

Niebezpieczne zdarzenia w polskich górach. W poniedziałek w Tatrach dwóch turystów spadło z wysokości około 400 metrów z lawiną, próbując zdobyć Rysy. Tego samego dnia goprowcy uratowali mężczyznę, którego częściowo przysypała lawina w rejonie Babiej Góry. Wszyscy mieli dużo szczęścia, żaden z turystów nie doznał poważnych obrażeń.

Lawiny w Tatrach i Beskidach. Turyści spadli z 400 metrów

Lawiny w Tatrach i Beskidach. Turyści spadli z 400 metrów

Źródło:
PAP, TOPR

Śnieg spadł w rejonie jezior Covadonga na północy Hiszpanii. To moment, na który czekało mnóstwo turystów. Zimą miejsce to uznawane jest bowiem za szczególnie piękne.

Tu śnieg oznacza "nie tylko początek zimy"

Tu śnieg oznacza "nie tylko początek zimy"

Źródło:
El Buscolu, traveler.es

Silne i tragiczne w skutkach trzęsienie ziemi nawiedziło we wtorek Vanuatu na Oceanie Spokojnym. Najbardziej poszkodowana została stolica. Moment trzęsienia widać na nagraniu z warsztatu samochodowego.

Słychać wielki huk, ludzie uciekają. Nagranie z warsztatu samochodowego

Słychać wielki huk, ludzie uciekają. Nagranie z warsztatu samochodowego

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

We wtorek na Chopoku w Niżnych Tatrach na Słowacji doszło do awarii kolejki linowej. Utknęło 12 narciarzy, wszystkich bezpiecznie ewakuowano.

Awaria kolejki. Utknęło 12 narciarzy

Awaria kolejki. Utknęło 12 narciarzy

Źródło:
HZS

Niezidentyfikowana wcześniej choroba, na którą zmarło niedawno ponad 140 osób w Demokratycznej Republice Konga, to ciężka postać malarii - poinformowało we wtorek tamtejsze ministerstwo zdrowia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) dostarczyła już leki na tę chorobę.

"Zagadka w końcu rozwiązana". Wiadomo, co zabiło ponad 140 osób

"Zagadka w końcu rozwiązana". Wiadomo, co zabiło ponad 140 osób

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl, PAP

Co najmniej sześć osób zginęło, a 50 zostało rannych w wyniku silnego trzęsienia ziemi w Vanuatu, państwie wyspiarskim w Oceanii. Trwa akcja poszukiwawczo-ratunkowa. Na Kontakt24 otrzymaliśmy relację Polaka z miejsca katastrofy.

"Najgwałtowniejsze trzęsienie, jakiego doświadczyłem"

"Najgwałtowniejsze trzęsienie, jakiego doświadczyłem"

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, CNN, Kontakt24, PAP

Silna wichura doprowadziła do zawalenia się kilkudziesięciometrowej dekoracji świątecznej w mieście Marica w Brazylii. W momencie tragedii znajdowali się na niej pracownicy, którzy po otrzymaniu ostrzeżeń przed niebezpieczną pogodą przerwali prace montażowe. Władze miasta poinformowały o jednej ofierze śmiertelnej i dwóch osobach rannych, ogłoszono dwudniową żałobę.

Pływająca choinka runęła pod naporem wiatru. Jedna osoba nie żyje

Pływająca choinka runęła pod naporem wiatru. Jedna osoba nie żyje

Źródło:
PAP, Carta Capital, CNN, 98 FM

Przed nami początek astronomicznej zimy, a wraz z nim najkrótszy dzień w roku. Słońce nad Warszawą wzejdzie wtedy na niespełna osiem godzin. Kiedy przypada ten dzień?

Kiedy będzie najkrótszy dzień w roku

Kiedy będzie najkrótszy dzień w roku

Źródło:
tvnmeteo.pl, timeanddate.com

Lato w Australii zaczyna się niezwykle upalnie. W stanie Wiktoria ostatni raz tak gorąco w grudniu było pięć lat temu. W Adelajdzie w nocy temperatura sięgała niemal 30 stopni Celsjusza.

30 stopni w nocy, w dzień o włos od rekordu

30 stopni w nocy, w dzień o włos od rekordu

Źródło:
The Guardian

Burza lodowa nawiedziła stan Iowa i wschodnią Nebraskę. Doszło do paraliżu komunikacyjnego. Drogi były tak śliskie, że samochody i ciężarówki zsuwały się z nich. W jednym z wielu wypadków związanych z oblodzeniem zginęła jedna osoba.

Burza lodowa wywołała paraliż komunikacyjny

Burza lodowa wywołała paraliż komunikacyjny

Źródło:
ENEX, cbsnews.com

Gwałtowne śnieżyce zaskoczyły wielu kierowców w górach Sierra Nevada w północnej Kalifornii. Parkingi na stacjach benzynowych wzdłuż autostrady międzystanowej 80 stały się w sobotę szczególnie popularnym miejscem.

"Nagle przyszła zamieć. Utknęliśmy i nikt nie wiedział, co zrobić"

"Nagle przyszła zamieć. Utknęliśmy i nikt nie wiedział, co zrobić"

Źródło:
CNN, tnvmeteo.pl

W 2024 roku płonął największy obszar brazylijskiej Amazonii od 17 lat - wynika z danych satelitarnych Instytutu Badań Kosmicznych w Brazylii. Łączna liczba pożarów puszczy wzrosła rok do roku o 43 procent.

"Wielu mieszkańców Amazonii straciło wszystko, cały dorobek swego życia"

"Wielu mieszkańców Amazonii straciło wszystko, cały dorobek swego życia"

Źródło:
PAP

Lodowe włosy pojawiły się w okolicach Wejherowa (woj. pomorskie). To dość rzadkie zjawisko, do powstania którego wymagane są określone warunki pogodowe i obecność pewnego organizmu. Materiał otrzymaliśmy na Kontakt24.

Rzadkie zjawisko w lesie na Pomorzu. Jak powstaje?

Rzadkie zjawisko w lesie na Pomorzu. Jak powstaje?

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl