Szóste masowe wymieranie gatunków już się zaczęło. Czy ludzie wyginą?

Masowe wymieranie już się zaczęłoPixabay

Naukowcy ostrzegają - kolejne masowe wymieranie gatunków na Ziemi już się zaczęło. Brzmi to przerażająco, jednak wydaje się, że ludzie są zbyt mądrzy, by zniknąć z powierzchni naszej planety. Ale czy na pewno? Uczeni od dawna starają się scharakteryzować ogólne tendencje, dzięki którym dowiemy się, które gatunki mają szansę na przetrwanie. I przede wszystkim - czy my do nich należymy.

Nie ma wątpliwości, że tempo wymierania gatunków wzrasta. Paleontologia zna takie przypadki - masowe wymieranie miało miejsce już pięć razy w historii życia na naszej planecie.

Choć ocena tendencji dotyczących wymierania gatunków to trudne zadanie, badania sugerują, że natura nie jest po naszej stronie.

Rozwój ograniczony

Rzućmy okiem na historię życia na Ziemi. Pojawiło się prawdopodobnie 3,5 miliarda lat temu w postaci organizmów jednokomórkowych. Od tego czasu nastąpił niezwykły wzrost różnorodności i złożoności gatunków.

Jak to się stało, że z jednego gatunku powstały miliony? Zróbmy prosty eksperyment myślowy. Każda linia rodziny dzieli się na dwie, tak, że jeden gatunek daje dwa, dwa dają cztery, a cztery dają osiem itd. Taki wykres wzrostu ilości gatunków w czasie przybiera kształt krzywej, co oznacza, że prędkość powstawania nowych gatunków z czasem rośnie. W międzyczasie niektóre gatunki wymierają, jednak dzieje się to znacznie rzadziej w stosunku do tempa powstawania nowych.

Jednak czy ten wzrost różnorodności gatunkowej może trwać w nieskończoność? Karol Darwin sądził, że nie. Wierzył, że Ziemia ma swoją ograniczoną pojemność. Każdy gatunek zajmuje określony obszar planety, a kiedy liczba różnych gatunków dochodzi do maksymalnej, powstawanie nowych staje się coraz trudniejsze.

Dlatego tempo wzrostu zwalnia i w pewnym momencie osiąga stałą wartość, a wykres przybiera kształt sigmoidalny.

Krzywa sigmoidalnaWikimedia Commons

Szybkie zmiany środowiskowe

Masowe wymieranie miało miejsce już pięć razy w ciągu ostatnich pół miliarda lat. Za każdym razem następowała znaczna redukcja różnorodności organizmów. Pierwsze dwie zagłady miały miejsce pod koniec ordowiku, około 444 milionów lat temu, a także pod koniec dewonu, około 359 milionów lat temu. Trzecia znacznie większa zagłada zwana "wielkim wymieraniem" nastąpiła 252 miliony lat temu, między okresem permu i triasu. Zginęło wtedy około 96 procent gatunków morskich.

Skąd się biorą te wahania? Masowe wymieranie wynika z katastrofalnych zmian środowiskowych, które zachodzą z prędkością uniemożliwiającą zwierzętom przystosowanie. W obliczu tych zagrożeń pewne grupy kurczą się znacznie bardziej od innych, w trudny do przewidzenia sposób.

Nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe

Kiedy jedna grupa wypełni swój ekosystem, uniemożliwia innym grupom uzyskanie przewagi. Do usunięcia tych dominujących mogą przyczynić się jedynie szybkie zmiany środowiskowe. W ten sposób powstaje przestrzeń do rozwoju dla innych gatunków, które z kolei mogą zacząć dzielić ją między podgatunki. W ten sposób krzywa różnorodności znów zaczyna się wznosić.

Nowe gatunki mogą także wpłynąć na środowisko w sposób pozwalający na utworzenie nisz dla innych, czyli tworzyć nowe ekosystemy.

Coś takiego zdarzyło się w przypadku wymierania kredowego, około 66 milionów lat temu. Wtedy właśnie wyginęły dinozaury. Zyskały na tym małe ssaki, które otrzymały przestrzeń do rozwoju. Ironią jest, że w ten sam sposób 186 milionów lat wcześniej dinozaurom miejsca ustąpiły terapsydy, ogromni przodkowie dzisiejszych ssaków.

Kto wygra?

Przy tak dużej bioróżnorodności odkrycie ogólnych zasad definiujących przeżycie jest dla paleontologów trudnym zadaniem. Pewne jest jedno - na lądzie duży rozmiar nie jest zaletą. Zaniepokoić powinien nas fakt, że kredowe wymieranie przetrwało niewiele zwierząt większych od psa. W końcu ludzie też są dużymi stworzeniami.

Do innych niekorzystnych dla zdolności przeżycia cech należy specjalizacja ekologiczna i ograniczone rozmieszczenie geograficzne.

Szeroki zasięg geograficzny wydawałby się może rozsądnym zabezpieczeniem. Jednak fakt ten nie uratował gatunków kręgowców lądowych, które masowo wyginęły 201 milionów lat temu. Stworzeniom żyjącym na lądzie zagraża wiele rzeczy. Asteroidy, wulkanizm czy inne niezwykle destrukcyjne czynniki i ich globalne konsekwencje, mogą przyczynić się do zagłady nawet najbardziej rozprzestrzenionych gatunków.

Miejmy się na baczności

Okazuje się, że nic nie jest tak naprawdę bezpieczne na naszej planecie. Według Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN), co roku co najmniej 50 gatunków zwierząt przybliża się do wymarcia. Obecnie wyginięciem zagrożonych jest około 41 procent wszystkich płazów i 25 procent ssaków.

W obliczu szóstego masowego wymierania, do którego tym razem przyczynił się człowiek, musimy pamiętać, że zdarzenia mogą szybko wejść na nieoczekiwany tor. Nie potrafimy przewidzieć, jakie konsekwencje dla wielu gatunków, będzie miała utrata jednego z nich, gdyż ekosystemy są połączone ze sobą w skomplikowanej sieci interakcji, nie zawsze do końca przez nas zrozumiałej.

Jak pokazuje historia życia na Ziemi, nawet na gatunek dominujący, jakim jest teraz człowiek, kiedyś przychodzi pora. Okazuje się więc, że nie tylko przestrzeń mamy ograniczoną, lecz także czas, w jakim jest nam dane istnieć. Pytanie brzmi: ile nam go jeszcze zostało?

Przedstawiciele światowych organizacji na rzecz przyrody apelują o ochronę zagrożonych gatunków:

04.10 | Dzień wszystkich zwierząt
04.10 | Dzień wszystkich zwierzątTVN Meteo

Autor: ab/jap / Źródło: theconversation.com

Źródło zdjęcia głównego: Pixabay

Pozostałe wiadomości

W prognozie pogody do końca tygodnia nie widać znaczących opadów deszczu, ale to nie oznacza, że będziemy cieszyć się słońcem. Czekają nas dni wypełnione chmurami i mgłami, a dodatkowo się ochłodzi. Już wszędzie temperatura będzie wynosić poniżej 10 stopni Celsjusza.

Czeka nas ochłodzenie. Będzie tylko kilka stopni powyżej zera

Czeka nas ochłodzenie. Będzie tylko kilka stopni powyżej zera

Źródło:
tvnmeteo.pl

Mgły będą utrudniać podróżowanie w wielu miejscach Polski w ciągu najbliższych dni. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał w związku z nimi ostrzeżenia i prognozę zagrożeń pogodowych. Dodatkowo za sprawą niskiej temperatury na drogach może tworzyć się szadź.

Niebezpieczna szadź na polskich drogach. Miejscami może być bardzo ślisko

Niebezpieczna szadź na polskich drogach. Miejscami może być bardzo ślisko

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Osoby przebywające na plaży Ocean Beach w Australii Zachodniej przecierały oczy ze zdumienia po tym, jak z wody wypłynął pingwin cesarski. Zwierzę naturalnie występuje w oddalonej o tysiące kilometrów Antarktydzie. Jak opisują świadkowie zdarzenia, ptak po wyjściu na brzeg próbował wykonać ślizg na brzuchu, myląc piasek ze śniegiem.

Pingwin pojawił się tysiące kilometrów od domu

Pingwin pojawił się tysiące kilometrów od domu

Źródło:
CNN

Hiszpanie kolejny dzień walczą ze skutkami największej powodzi od dekad, jaka nawiedziła południowo-wschodnie regiony kraju w ubiegłym tygodniu. W kataklizmie zginęło co najmniej 217 osób. Z każdą godziną maleją szansę na odnalezienie 89 zaginionych.

Powódź w Hiszpanii. Los prawie 90 osób nieznany

Powódź w Hiszpanii. Los prawie 90 osób nieznany

Źródło:
Reuters

Za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba naukowcy zaobserwowali niezwykłą czarną dziurę. Obiekt łamie dotychczas znane modele kosmologiczne i pochłania materię w tempie 40 razy szybszym niż powinien.

"Ta czarna dziura urządza sobie ucztę"

"Ta czarna dziura urządza sobie ucztę"

Źródło:
Livescience, National Geographic

Głuche samce komarów nie są zdolne do rozmnażania się - wynika z najnowszych badań naukowców. Pozbawienie owadów zmysłu słuchu drastycznie zmieniło ich zachowania godowe i sprawiło, że komary całkowicie straciły zainteresowanie płcią przeciwną. Zdaniem autorów zaskakujące odkrycie może okazać się pomocne w walce z gatunkami roznoszącymi śmiertelne choroby.

Głuche komary nie są zdolne do kopulacji. "Szokujące" odkrycie, które może wiele zmienić

Głuche komary nie są zdolne do kopulacji. "Szokujące" odkrycie, które może wiele zmienić

Źródło:
ScienceDaily

Pakistańskie miasto Lahaur w ostatnich dniach znajduje się na szczycie listy najbardziej zanieczyszczonych miast na świecie, a kilka dni temu padł rekord stężenia smogu. W związku z tak poważną sytuacją w prowincji Pendżab dla mieszkańców wprowadzono obostrzenia, powstała też inicjatywa na rzecz walki ze złą jakością powietrza.

"Kiedy moje dziecko wróciło do domu, nagle poczuło duszności i zawroty głowy"

"Kiedy moje dziecko wróciło do domu, nagle poczuło duszności i zawroty głowy"

Źródło:
Reuters, India Today, tvnmeteo.pl

Pogięta i porozrzucana blacha - tyle pozostało z dachu sali gimnastycznej Newcastle Public Schools w Oklahomie po tym, jak na teren szkoły w niedzielę nadciągnęło potężne tornado. Z powodu zniszczeń część zajęć w kolejnych dniach odbywała się w trybie zdalnym.

"Cały dach był po prostu zwinięty w burrito"

"Cały dach był po prostu zwinięty w burrito"

Źródło:
CNN

Dzisiejszy poranek jest nie tylko mglisty, ale też mroźny. Temperatura spadła do ujemnych wartości na przeważającym obszarze Polski. Najzimniej było na wschodzie kraju i w województwie mazowieckim.

Mroźny poranek. Oto najzimniejsze miejsca

Mroźny poranek. Oto najzimniejsze miejsca

Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Rafael, który jeszcze we wtorek był burzą tropikalną, szybko się wzmocnił i stał się huraganem drugiej kategorii w pięciostopniowej skali Saffira-Simpsona. Żywioł obecnie znajduje się około 260 kilometrów na południowy wschód od Hawany na Kubie. Zanim do niej dotrze, prawdopodobnie jeszcze bardziej się nasili. W związku z bliskim przemieszczaniem się cyklonu pogoda pogorszyła się na Florydzie.

Huragan Rafael rośnie w siłę. Zmierza w kierunku Kuby, pogarsza pogodę na Florydzie

Huragan Rafael rośnie w siłę. Zmierza w kierunku Kuby, pogarsza pogodę na Florydzie

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, CNN, tvnmeteo.pl

W dotkniętej przez powodzie miejscowości Paiporta, która położona jest w prowincji Walencja, utworzono cmentarzysko zniszczonych samochodów. Codziennie przybywa na nim pokrytych błotem aut.

Cmentarzysko samochodów. "Wszystko straciliśmy"

Cmentarzysko samochodów. "Wszystko straciliśmy"

Źródło:
Reuters

Północne regiony Indii od tygodni zmagają się z ekstremalnym smogiem. W stolicy kraju - Nowym Delhi - poziom zanieczyszczenia kilkukrotnie przekracza dopuszczalne normy. Z powodu skali problemu rozważany jest scenariusz wywołania sztucznego deszczu w celu poprawy jakości powietrza.

"Najbliższe 10 dni będzie kluczowych". Chcą wywołać sztuczny deszcz

"Najbliższe 10 dni będzie kluczowych". Chcą wywołać sztuczny deszcz

Źródło:
Reuters

Bakterie z gatunku Asaia przyspieszają rozwój komarów o jeden dzień - wynika z najnowszych badań. Eksperci uważają, że dzięki temu odkryciu możliwy jest szybszy rozwój globalnych programów zdrowotnych, mających na celu walkę z owadami przenoszącymi śmiertelne choroby.

Bakterie mogą pomóc w walce z komarami, które przenoszą śmiertelne choroby

Bakterie mogą pomóc w walce z komarami, które przenoszą śmiertelne choroby

Źródło:
University of Exeter, Biblioteka Nauki

Pogoda na dziś. Środa 6.11 przyniesie na ogół pochmurną i mglistą aurę. Termometry wskażą do 11 stopni Celsjusza. Aura w większości kraju niekorzystnie wpłynie na samopoczucie.

Pogoda na dziś - środa, 6.11. Sporo chmur na niebie, do 11 stopni

Pogoda na dziś - środa, 6.11. Sporo chmur na niebie, do 11 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

W hiszpańskiej prowincji Walencja trwają poszukiwania zaginionych osób po ubiegłotygodniowych gwałtownych powodziach. - Wciąż mamy do czynienia z zaginionymi osobami, zniszczonymi domami, pogrzebanymi pod błotem samochodami - powiedział premier Pedro Sanchez. Rząd Hiszpanii przeznaczy łącznie 10,6 mld euro na pomoc dla ofiar kataklizmu. Liczba ofiar śmiertelnych przekracza 200.

"To nie powódź, to tsunami". Apel o próbki DNA

"To nie powódź, to tsunami". Apel o próbki DNA

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

Gwałtowne ulewy nawiedziły południe Boliwii. Częściowo pod wodą znalazło się miasto Tarija. Niektórzy mieszkańcy musieli się ewakuować.

"To kompletna katastrofa"

"To kompletna katastrofa"

Źródło:
Reuters

Niemal 24 miliony osób mogą zostać dotknięte skutkami tajfunu Yinxing, który zbliża się do wybrzeży Filipin. Władze postawiły wojsko w stan gotowości. Trwają akcje ewakuacyjne, gromadzone są zapasy żywności. Żywioł ma uderzyć w północno-wschodnie regiony kraju w nocy z czwartku na piątek. Będzie trzecim tajfunem, jaki nawiedzi ten region w ciągu ostatniego miesiąca.

Szykują się na trzeci tajfun w ciągu miesiąca

Szykują się na trzeci tajfun w ciągu miesiąca

Źródło:
Reuters

Latem na niebie mogliśmy oglądać Perseidy, w październiku Orionidy i Drakonidy, a teraz przyszedł czas meteorów z roju Taurydów. W ich przypadku trzeba być cierpliwym, ale popularyzator astronomii Karol Wójcicki przekonuje, że naprawdę warto.

"Przez najbliższy tydzień warto monitorować niebo"

"Przez najbliższy tydzień warto monitorować niebo"

Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Pies rasy cocker spaniel o imieniu Daisy wrócił do swoich właścicieli w południowo-wschodniej Anglii po ośmiu latach od kradzieży - poinformowała stacja Sky News. Policja wpadła na trop czworonoga dzięki czipowi.

Po ośmiu latach od kradzieży wróciła do domu. "Nikt nie powstrzymał łez"

Po ośmiu latach od kradzieży wróciła do domu. "Nikt nie powstrzymał łez"

Źródło:
PAP

Policjanci z miasta Overland w amerykańskim stanie Missouri przeprowadzili nietypową interwencję w salonie piękności. Pomogli wydostać się zamkniętemu w łazience młodemu jeleniowi. Zwierzę wywołało spore zamieszanie.

Jeleń przemknął przez salon piękności

Jeleń przemknął przez salon piękności

Źródło:
UPI

Pierwszy satelita wykonany z drewna poleciał w przestrzeń kosmiczną. Urządzenie zostało zbudowane przez japońskich naukowców i przez najbliższe pół roku będzie poruszać się na wysokości około 400 kilometrów nad Ziemią. Testy mają pokazać, jak obiekt wytrzyma ekstremalne warunki związane ze zmianą ciśnienia i wahaniami temperatury.

Satelita z drewna poleciał w kosmos

Satelita z drewna poleciał w kosmos

Źródło:
Reuters, CNN

Indonezyjskie władze zamierzają ewakuować ponad 16 tysięcy mieszkańców z wiosek położonych wokół wulkanu Lewotobi Laki Laki. Jego erupcja w nocy z niedzieli na poniedziałek zabiła dziewięć osób, istnieje obawa kolejnych wybuchów w niedługim czasie.

Zabici i tysiące uszkodzonych domów. Wulkan wkrótce znów może wybuchnąć

Zabici i tysiące uszkodzonych domów. Wulkan wkrótce znów może wybuchnąć

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

Chmura przypominająca latający spodek zawisła nad szczytami. Została uchwycona na nagraniu przez pracownika Wysokogórskiego Obserwatorium Meteorologicznego IMGW-PIB na Kasprowym Wierchu.

Zjawiskowa chmura zawisła nad szczytami

Zjawiskowa chmura zawisła nad szczytami

Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Żubry przechodzą przez asfaltową drogę o poranku. Wędrówkę stada uchwycił na nagraniu Reporter24 pan Antoni. - Lubię sobie spacerować po lesie, a żubrami interesuje się, bo to gatunek, który prawie wyginął - powiedział.

"To stado może liczyć ze sto osobników albo jeszcze więcej"

"To stado może liczyć ze sto osobników albo jeszcze więcej"

Źródło:
Kontakt24

Ochłodzenie, które przyszło do nas w weekend, pozostanie w Polsce na dłużej. Sprawdź długoterminową prognozę pogody przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: o cieple możemy na razie zapomnieć

Pogoda na 16 dni: o cieple możemy na razie zapomnieć

Źródło:
tvnmeteo.pl

W słowackich Tatrach doszło w sobotę do śmiertelnego wypadku. Turyści z Polski próbowali zdobyć Gerlach tak zwaną Drogą Tatarki, ale - jak przekazali słowaccy ratownicy - nie posiadali odpowiedniego sprzętu i utknęli na szczycie. W niedzielę ratownicy przetransportowali ciało Polaka, który zginął prowadząc grupę na najwyższy szczyt w Tatrach.

Polscy turyści utknęli na Gerlachu. Zginęła jedna osoba

Polscy turyści utknęli na Gerlachu. Zginęła jedna osoba

Źródło:
PAP

W wyniku uderzenia pioruna w obóz dla uchodźców na północy Ugandy zginęło 14 osób, w tym 13 dzieci i jedna osoba dorosła - przekazała w niedzielę stacja BBC. 34 osoby zostały ranne. Według lokalnych mediów, ofiary śmiertelne uczestniczyły w nabożeństwie.

Piorun uderzył w obóz dla uchodźców. Nie żyje 13 dzieci i jeden dorosły

Piorun uderzył w obóz dla uchodźców. Nie żyje 13 dzieci i jeden dorosły

Źródło:
PAP, BBC

Silna trąba wodna zawirowała nad australijskim Brisbane, uszkadzając część nabrzeża. W piątek nad wschodnim wybrzeżem kraju przechodziły burze, które oprócz turbulentnych podmuchów przyniosły także grad.

Potężna kolumna wody wyrosła nad miastem

Potężna kolumna wody wyrosła nad miastem

Źródło:
Reuters, ABC News

W Nowym Jorku ogłoszono stan suszy. Jak podały władze miasta, w październiku w aglomeracji zanotowano jedynie śladowe opady deszczu. Burmistrz apelował w sobotę do mieszkańców o oszczędzanie wody i błyskawiczne zgłaszanie jakichkolwiek awarii.

Burmistrz apeluje o krótsze kąpiele. "Matka Natura rządzi, musimy się dostosować"

Burmistrz apeluje o krótsze kąpiele. "Matka Natura rządzi, musimy się dostosować"

Źródło:
PAP, The Washington Post