Szóste masowe wymieranie gatunków już się zaczęło. Czy ludzie wyginą?

Masowe wymieranie już się zaczęłoPixabay

Naukowcy ostrzegają - kolejne masowe wymieranie gatunków na Ziemi już się zaczęło. Brzmi to przerażająco, jednak wydaje się, że ludzie są zbyt mądrzy, by zniknąć z powierzchni naszej planety. Ale czy na pewno? Uczeni od dawna starają się scharakteryzować ogólne tendencje, dzięki którym dowiemy się, które gatunki mają szansę na przetrwanie. I przede wszystkim - czy my do nich należymy.

Nie ma wątpliwości, że tempo wymierania gatunków wzrasta. Paleontologia zna takie przypadki - masowe wymieranie miało miejsce już pięć razy w historii życia na naszej planecie.

Choć ocena tendencji dotyczących wymierania gatunków to trudne zadanie, badania sugerują, że natura nie jest po naszej stronie.

Rozwój ograniczony

Rzućmy okiem na historię życia na Ziemi. Pojawiło się prawdopodobnie 3,5 miliarda lat temu w postaci organizmów jednokomórkowych. Od tego czasu nastąpił niezwykły wzrost różnorodności i złożoności gatunków.

Jak to się stało, że z jednego gatunku powstały miliony? Zróbmy prosty eksperyment myślowy. Każda linia rodziny dzieli się na dwie, tak, że jeden gatunek daje dwa, dwa dają cztery, a cztery dają osiem itd. Taki wykres wzrostu ilości gatunków w czasie przybiera kształt krzywej, co oznacza, że prędkość powstawania nowych gatunków z czasem rośnie. W międzyczasie niektóre gatunki wymierają, jednak dzieje się to znacznie rzadziej w stosunku do tempa powstawania nowych.

Jednak czy ten wzrost różnorodności gatunkowej może trwać w nieskończoność? Karol Darwin sądził, że nie. Wierzył, że Ziemia ma swoją ograniczoną pojemność. Każdy gatunek zajmuje określony obszar planety, a kiedy liczba różnych gatunków dochodzi do maksymalnej, powstawanie nowych staje się coraz trudniejsze.

Dlatego tempo wzrostu zwalnia i w pewnym momencie osiąga stałą wartość, a wykres przybiera kształt sigmoidalny.

Krzywa sigmoidalnaWikimedia Commons

Szybkie zmiany środowiskowe

Masowe wymieranie miało miejsce już pięć razy w ciągu ostatnich pół miliarda lat. Za każdym razem następowała znaczna redukcja różnorodności organizmów. Pierwsze dwie zagłady miały miejsce pod koniec ordowiku, około 444 milionów lat temu, a także pod koniec dewonu, około 359 milionów lat temu. Trzecia znacznie większa zagłada zwana "wielkim wymieraniem" nastąpiła 252 miliony lat temu, między okresem permu i triasu. Zginęło wtedy około 96 procent gatunków morskich.

Skąd się biorą te wahania? Masowe wymieranie wynika z katastrofalnych zmian środowiskowych, które zachodzą z prędkością uniemożliwiającą zwierzętom przystosowanie. W obliczu tych zagrożeń pewne grupy kurczą się znacznie bardziej od innych, w trudny do przewidzenia sposób.

Nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe

Kiedy jedna grupa wypełni swój ekosystem, uniemożliwia innym grupom uzyskanie przewagi. Do usunięcia tych dominujących mogą przyczynić się jedynie szybkie zmiany środowiskowe. W ten sposób powstaje przestrzeń do rozwoju dla innych gatunków, które z kolei mogą zacząć dzielić ją między podgatunki. W ten sposób krzywa różnorodności znów zaczyna się wznosić.

Nowe gatunki mogą także wpłynąć na środowisko w sposób pozwalający na utworzenie nisz dla innych, czyli tworzyć nowe ekosystemy.

Coś takiego zdarzyło się w przypadku wymierania kredowego, około 66 milionów lat temu. Wtedy właśnie wyginęły dinozaury. Zyskały na tym małe ssaki, które otrzymały przestrzeń do rozwoju. Ironią jest, że w ten sam sposób 186 milionów lat wcześniej dinozaurom miejsca ustąpiły terapsydy, ogromni przodkowie dzisiejszych ssaków.

Kto wygra?

Przy tak dużej bioróżnorodności odkrycie ogólnych zasad definiujących przeżycie jest dla paleontologów trudnym zadaniem. Pewne jest jedno - na lądzie duży rozmiar nie jest zaletą. Zaniepokoić powinien nas fakt, że kredowe wymieranie przetrwało niewiele zwierząt większych od psa. W końcu ludzie też są dużymi stworzeniami.

Do innych niekorzystnych dla zdolności przeżycia cech należy specjalizacja ekologiczna i ograniczone rozmieszczenie geograficzne.

Szeroki zasięg geograficzny wydawałby się może rozsądnym zabezpieczeniem. Jednak fakt ten nie uratował gatunków kręgowców lądowych, które masowo wyginęły 201 milionów lat temu. Stworzeniom żyjącym na lądzie zagraża wiele rzeczy. Asteroidy, wulkanizm czy inne niezwykle destrukcyjne czynniki i ich globalne konsekwencje, mogą przyczynić się do zagłady nawet najbardziej rozprzestrzenionych gatunków.

Miejmy się na baczności

Okazuje się, że nic nie jest tak naprawdę bezpieczne na naszej planecie. Według Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN), co roku co najmniej 50 gatunków zwierząt przybliża się do wymarcia. Obecnie wyginięciem zagrożonych jest około 41 procent wszystkich płazów i 25 procent ssaków.

W obliczu szóstego masowego wymierania, do którego tym razem przyczynił się człowiek, musimy pamiętać, że zdarzenia mogą szybko wejść na nieoczekiwany tor. Nie potrafimy przewidzieć, jakie konsekwencje dla wielu gatunków, będzie miała utrata jednego z nich, gdyż ekosystemy są połączone ze sobą w skomplikowanej sieci interakcji, nie zawsze do końca przez nas zrozumiałej.

Jak pokazuje historia życia na Ziemi, nawet na gatunek dominujący, jakim jest teraz człowiek, kiedyś przychodzi pora. Okazuje się więc, że nie tylko przestrzeń mamy ograniczoną, lecz także czas, w jakim jest nam dane istnieć. Pytanie brzmi: ile nam go jeszcze zostało?

Przedstawiciele światowych organizacji na rzecz przyrody apelują o ochronę zagrożonych gatunków:

04.10 | Dzień wszystkich zwierząt
04.10 | Dzień wszystkich zwierzątTVN Meteo

Autor: ab/jap / Źródło: theconversation.com

Źródło zdjęcia głównego: Pixabay

Pozostałe wiadomości

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej opublikował długoterminową prognozę eksperymentalną na kolejne miesiące. Czy reszta wiosny okaże się podobna do zaskakująco ciepłych pierwszych dni marca? Co czeka nas na początku lata? Sprawdź przewidywania meteorologów na kwiecień, maj, czerwiec oraz lipiec.

Nadzwyczaj ciepło może być w Polsce do lata. Najnowsza prognoza IMGW

Nadzwyczaj ciepło może być w Polsce do lata. Najnowsza prognoza IMGW

Źródło:
IMGW

Pogoda na dziś. Wtorek, 11.03 zdominuje pochmurna aura z przejaśnieniami i lokalnymi, przelotnymi opadami deszczu. Parasole mogą przydać się na południu, wschodzie i w centrum kraju. Na termometrach zobaczymy do 16 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - wtorek, 11.03. Miejscami przelotnie popada

Pogoda na dziś - wtorek, 11.03. Miejscami przelotnie popada

Źródło:
tvnmeteo.pl

We wtorek mieliśmy kolejną szansę na zobaczenie na niebie spirali ze światła związanej z deorbitacją Falcona 9. Jak poinformował Karol Wójcicki, autor bloga "Z głową w gwiazdach", start rakiety znowu przełożono.

"Start Falcona 9 znowu przełożony". Świetlisty wir nie pojawił się nad Polską

"Start Falcona 9 znowu przełożony". Świetlisty wir nie pojawił się nad Polską

Aktualizacja:
Źródło:
Z głową w gwiazdach, tvnmeteo.pl

Najbliższe dni przyniosą spore ochłodzenie. Wraz z zimnym frontem do Polski dotrze fala opadów, która obejmie większość kraju. Pod koniec tygodnia nad ranem chwyci mróz. Temperatura przy gruncie będzie jeszcze niższa, może spaść nawet do -10 stopni Celsjusza.

Drastyczny spadek temperatury. Nad ranem przy gruncie nawet -10 stopni

Drastyczny spadek temperatury. Nad ranem przy gruncie nawet -10 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Do 16 wzrosła liczba ofiar tragicznej powodzi w argentyńskim mieście Bahia Blanca. Katastrofę wywołały burze, które w piątek przyniosły nad region ekstremalne opady deszczu. W związku z kataklizmem argentyński rząd wprowadził trzydniową żałobę narodową.

"Patrzenie na to przynosi mi cierpienie i bezsilność"

"Patrzenie na to przynosi mi cierpienie i bezsilność"

Źródło:
La Nacional, Reuters, ENEX

Genialny muzyk otworzy Bali Indah w Dolinie Charlotty. Koncert legendarnego multiinstrumentalisty Jeana-Michela Jarre'a uświetni oficjalne otwarcie kompleksu Bali Indah, który powstaje w Dolinie Charlotty.

Jean-Michel Jarre w Dolinie Charlotty

Jean-Michel Jarre w Dolinie Charlotty

Kilkanaście dni trwała walka z ogromnym pożarem, który wybuchł w pobliżu japońskiego miasta Ofunato. Lokalne władze poinformowały o opanowaniu żywiołu, który ogarnął blisko trzy tysiące hektarów terenu. Według mediów był to największy tego typu kataklizm od dekad.

Ogłoszono koniec ewakuacji. Niektórzy nie będą mieli do czego wracać

Ogłoszono koniec ewakuacji. Niektórzy nie będą mieli do czego wracać

Źródło:
PAP, Kyodo News

Burza o nazwie Jana nadal budzi niepokój wśród mieszkańców południowych regionów Hiszpanii. Żywioł przyniósł obfite opady deszczu, które podniosły poziom wody w rzekach. W wielu miejscowościach obowiązują żółte ostrzeżenia. Według prognoz ulewy mogą utrzymywać się przez kilka dni.

Rzeki występują z brzegów. W prognozach kolejne opady

Rzeki występują z brzegów. W prognozach kolejne opady

Źródło:
AEMET, ENEX, MalagaHoy, 20Minutos, Eltiempo.es

Blisko tysiąc osób ewakuowano w poniedziałek z powodu erupcji "wulkanu ognia" w Gwatemali. Od niedzieli Volcan de Fuego wyrzuca z siebie gęsty dym wraz ze skałami i lawą. W otaczających go miejscowościach wprowadzono dodatkowe środki ostrożności.

Erupcja "wulkanu ognia". Ewakuacja blisko tysiąca osób

Erupcja "wulkanu ognia". Ewakuacja blisko tysiąca osób

Źródło:
AP, TicoTimes

Wraz z południową cyrkulacją powietrza na południe Europy zaciągnięty zostaje pył saharyjski. W świetle najnowszych prognoz część Polski także może doznać niewielkiego zmętnienia w powietrzu. Synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek przekazała, gdzie w poniedziałek może pojawić się saharyjski pył.

Pył saharyjski nad Polską. Gdzie może się dziś pojawić

Pył saharyjski nad Polską. Gdzie może się dziś pojawić

Źródło:
tvnmeteo.pl

Jedną z najbardziej popularnych oznak nadchodzącej wiosny jest powrót bocianów. W Nadleśnictwie Szczecinek udało się dostrzec i sfotografować w ostatnich dniach bociana czarnego. Dla leśniczych z tamtego rejonu to niemałe zaskoczenie, ponieważ ptak powrócił w te strony zaskakująco wcześnie.

Bocian czarny przyleciał do Nadleśnictwa Szczecinek

Bocian czarny przyleciał do Nadleśnictwa Szczecinek

Źródło:
Nadleśnictwo Szczecinek, tvnmeteo.pl

Żmije zygzakowate zaczynają pojawiać się w polskich lasach. Te jadowite gady nie atakują niesprowokowane, jednak czasami dochodzi do przypadków ukąszeń. Jak powinniśmy postąpić, jeśli do niego dojdzie?

Pojawiają się już w polskich lasach. Zachowajcie ostrożność

Pojawiają się już w polskich lasach. Zachowajcie ostrożność

Źródło:
Nadleśnictwo Giżycko, Nadleśnictwo Józefów, tvnmeteo.pl

Po niezwykle ciepłym początku marca czeka nas drastyczne ochłodzenie. Sprawdź, co jeszcze przewiduje prezenter tvnmeteo.pl Tomasz Wasilewski w swojej długoterminowej prognozie pogody na najbliższe 16 dni.

Pogoda na 16 dni: do centrum Europy wkroczy niż. To wszystko zmieni

Pogoda na 16 dni: do centrum Europy wkroczy niż. To wszystko zmieni

Źródło:
tvnmeteo.pl

W nocy z czwartku na piątek na niebie w niektórych regionach świata widoczny będzie Krwawy Księżyc. Taką nazwę nosi pełne zaćmienie Księżyca, podczas którego jego tarcza przybiera czerwoną barwę. Czy będziemy mogli je zobaczyć w Polsce?

Krwawy Księżyc pojawi się na niebie. Czy będzie widoczny w Polsce

Krwawy Księżyc pojawi się na niebie. Czy będzie widoczny w Polsce

Źródło:
ScienceAlert, timeanddate.com, tvnmeteo.pl

W związku z pojawieniem się wiatru halnego w Tatrach zapanowały bardzo niebezpieczne warunki do uprawiania turystyki. Nieczynne są kolejki i wyciągi, miejscami nadal występują oblodzenia, a gdzie indziej - błoto i breja. Ostrzeżenia dla turystów wydane zostały również po słowackiej stronie gór.

Nieczynne kolejki i wyciągi, trudne warunki do wędrówek. W Tatrach wieje halny

Nieczynne kolejki i wyciągi, trudne warunki do wędrówek. W Tatrach wieje halny

Źródło:
PAP

NASA zdecydowała o wyłączeniu kolejnych instrumentów pomiarowych na sondach Voyager. Naukowcy wyjaśnili, że jest to cześć planu oszczędzania energii, tak by jak najbardziej wydłużyć misję. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, sondy będą w stanie działać nawet do 2030 roku.

NASA o pionierskiej misji. "Każdy dzień może być naszym ostatnim"

NASA o pionierskiej misji. "Każdy dzień może być naszym ostatnim"

Źródło:
JPL NASA

Zwłoki humbaka zostały wyrzucone na australijską plażę po przejściu cyklonu Alfred - po raz drugi. Zwierzę zostało pochowane w pobliżu brzegu w październiku zeszłego roku, ale wysokie fale zmyły je z powrotem na plażę. Mieszkańcy obawiają się, że rozkładające się zwłoki będą stanowiły zagrożenie dla surferów i plażowiczów.

Cyklon odsłonił zwłoki humbaka. "Nikt nie mógł tego przewidzieć"

Cyklon odsłonił zwłoki humbaka. "Nikt nie mógł tego przewidzieć"

Źródło:
9news, Surfline

Rezerwat przyrody Śnieżycowy Jar w Wielkopolsce został otwarty dla zwiedzających. Z nadejściem marca wypełnia się on drobnymi kwiatami śnieżycy wiosennej, rzadko spotykanej w tym regionie Polski. Warto wybrać się tam na spacer, szczególnie, że w tym roku rezerwat jest otwarty tylko w trzy weekendy.

"Fenomen na skalę kraju". Mamy tylko kilka weekendów w roku, by go zobaczyć

"Fenomen na skalę kraju". Mamy tylko kilka weekendów w roku, by go zobaczyć

Źródło:
TVN24, Nadleśnictwo Łopuchówko

Lód załamał się pod samochodem terenowym na Alasce. Autem jechało pięć osób, ale jedynie trzem z nich udało się wydostać z wody. Po kilku dniach poszukiwań dwóch mężczyzn uznano za zmarłych.

Wjechali na zamarzniętą rzekę. Dwie osoby zostały uznane za zmarłe

Wjechali na zamarzniętą rzekę. Dwie osoby zostały uznane za zmarłe

Źródło:
Alaska Public Media, Daily Dispatch Alaska

Burza Jana uderzyła w południową część Hiszpanii. W ośmiu regionach obowiązują ostrzeżenia meteorologiczne pierwszego stopnia. Towarzyszący żywiołowi ulewny deszcz doprowadził do powodzi.

Z restauracji ewakuowano sto osób. Burza Jana uderzyła

Z restauracji ewakuowano sto osób. Burza Jana uderzyła

Źródło:
pt.euronews.com

Powodzie, które były następstwem ulewnych opadów deszczu, doprowadziły do ogromnych zniszczeń w argentyńskim mieście Bahia Blanca. Bilans ofiar wzrósł do 15 osób.

"Wszystko jest zniszczone". Rośnie bilans ofiar powodzi

"Wszystko jest zniszczone". Rośnie bilans ofiar powodzi

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, AFP

Nadmierna wycinka drzew w amazońskim lesie deszczowym może pogarszać zarówno powodzie, jak i susze. Badacze udowodnili, że rola, jaką pełni puszcza, zmienia się wraz z porami roku. Utrata drzewostanu wpływała na zmianę wzorców pogodowych w regionie, zaostrzając ekstremalne zjawiska pogodowe.

Wylesianie Amazonii zaostrza jednocześnie suszę i powodzie

Wylesianie Amazonii zaostrza jednocześnie suszę i powodzie

Źródło:
AFP, RAISG, AP News

Halo otoczyło minionej nocy Księżyc. Aby to zjawisko pojawiło się na niebie, muszą zostać spełnione określone warunki. Materiał otrzymaliśmy na Kontakt24.

Świetlny pierścień dookoła Srebrnego Globu. Może zwiastować zmianę pogody

Świetlny pierścień dookoła Srebrnego Globu. Może zwiastować zmianę pogody

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

W sobotę strażacy wzywani byli do 1085 pożarów traw. Dwie osoby zostały ranne. Jak podał rzecznik Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej Karol Kierzkowski, od początku roku służby wzywane były do gaszenia takich przypadków ponad cztery razy częściej niż w ubiegłym roku. Strażacy apelują o zgłaszanie przypadków podpaleń i zachowanie ostrożności.

Ponad tysiąc pożarów traw, dwie osoby zostały ranne

Ponad tysiąc pożarów traw, dwie osoby zostały ranne

Źródło:
PAP, KGPSP