Syndrom podłego świata, czyli czemu boimy się, że koniec jest bliski

Czy świat się kończy?Visualhunt (CC BY-SA 1.0)

"Koniec świata nadchodzi" - piszą internauci po każdym spektakularnym kataklizmie. Nic się nie kończy, ale jest naukowe uzasadnienie dla tej publicznej paniki - odpowiadają badacze.

Wiatr zrywający dachy czy woda wlewająca się do domów zmuszają ludzi do tego, by zaczynali życie praktycznie od zera, pozbawia ich dobytku i zagraża ich bliskim. Dla nich faktycznie jest to, w wymiarze osobistym, koniec świata.

Dlaczego jednak w takich chwilach wielu ludziom wydaje się, że nadeszły dla całej Ziemi dni ostateczne? Czemu katastrofa w nawet najodleglejszym zakątku staje się argumentem na to, że świat się kończy?

Liczba klęsk żywiołowych w ostatnim czasie nieznacznie wzrosła w skali globalnej - przyznają Jennifer Leaning i Debarati Guha Sapir w artykule opublikowanym w "New England Journal of Medicine" - ale nie tak bardzo, jak wskazywałyby na to nastroje ludzi.

Syndrom podłego świata

Przeświadczenie, że świat się kończy, towarzyszy ludziom od wieków. W 1970 roku węgierski profesor George Gebner przeprowadził badania behawiorystyczne nad źródłem tego lęku.

"Syndromem podłego świata" nazwał fałszywe - jak udowadniał - poczucie Amerykanów, że świat staje się coraz bardziej niebezpieczny, i to wbrew statystykom.

Nie dotyczy to tylko klęsk żywiołowych. Przykładowo: badania przeprowadzone w 2015 roku przez Catherine Bradshaw wykazują, że skala znęcania się jednych uczniów nad innymi w szkołach spadła z 28 procent w roku 2005 do 13 procent dziesięć lat później. Mimo to amerykańscy rodzice są zdania, że zjawisko szkolnej przemocy jest coraz powszechniejsze.

- Kluczowe jest to, jak odbieramy powszechność jakiegoś zjawiska - stwierdziła badaczka. Dowodziła, że gdy pewna narracja wydaje nam się mało prawdopodobna i przeczy naszemu poczuciu tego "jak jest naprawdę", racjonalne myślenie może być zastępowane zabobonami lub paniką.

Pułapki pamięci

Katastrofy naturalne doskonale wpisują się w "syndrom podłego świata".

W latach 90. psychologowie odkryli zjawisko, że najłatwiej jest nam przywołać te wspomnienia, za którymi idzie największy ładunek emocjonalny lub które wydają nam się szczególnie wyjątkowe.

Ten fenomen tłumaczy, czemu ludziom bardziej prawdopodobna wydaje się katastrofa samolotu niż nieudana operacja plastyczna, choć statystyki wskazują, że drugie z tych nieszczęść przydarza się częściej.

Ten sam mechanizm pozwala wytłumaczyć, dlaczego łatwiej jest odtworzyć w pamięci obrazy zalanych przez kataklizm ulic i zburzonych budynków - nawet jeśli dramat przydarza się obcym ludziom daleko stąd - niż przedwczorajszą listę własnych zakupów.

Otoczeni przez relacje z kataklizmów

Gdy gdzieś na świecie atakuje potężny żywioł, w mediach społecznościowych i w serwisach informacyjnych dominują zdjęcia zniszczeń i ludzkich dramatów. To może wywoływać wrażenie, że w danym czasie na świecie tylko takie rzeczy się dzieją.

Otaczające nas relacje z nieszczęść zajmują naszą uwagę i potęgują przekonanie, że czeka nas apokalipsa. Gdy jednak przyjrzeć się suchym danym okazuje się, że klęski żywiołowe są w gruncie rzeczy rzadkie i w wielu przypadkach możliwe do przewidzenia.

Przyznanie, że za katastroficzne nastroje odpowiada "syndrom podłego świata" wcale nie oznacza, że świat jest bezpieczny. To jedynie pokazuje, że nie jest aż tak niebezpieczny, jak ludziom się wydaje - przekonują badacze.

Autor: sj,AP/rzw / Źródło: sciencealert.com

Źródło zdjęcia głównego: Visualhunt (CC BY-SA 1.0)

Pozostałe wiadomości

Sytuacja pogodowa stabilizuje się, ale sytuacja hydrologiczna wciąż jest trudna. W wielu miejscach są przekroczone stany alarmowe i ostrzegawcze. Eksperci podkreślają, że największym zagrożeniem jest teraz przemieszczająca się fala kulminacyjna na Odrze.

Fala kulminacyjna na Odrze. Gdzie jest

Fala kulminacyjna na Odrze. Gdzie jest

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW

Gdzie pada deszcz w Polsce? Nad Polską przemieszcza się strefa opadów. Sprawdź, gdzie prognozowane są najobfitsze opady deszczu.

Ulewy nad Polską. Gdzie pada, gdzie prognozowane są największe opady

Ulewy nad Polską. Gdzie pada, gdzie prognozowane są największe opady

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW-PIB

Stan wody w rzekach w Polsce. Poziom wody w wielu rzekach przekracza stan alarmowy. Najtrudniejsza sytuacja jest na południowym zachodzie. Obowiązują ostrzeżenia hydrologiczne najwyższego stopnia.

Stan wody w rzekach w Polsce. Tu są przekroczone stany alarmowe

Stan wody w rzekach w Polsce. Tu są przekroczone stany alarmowe

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Woda powodziowa niesie ze sobą bardzo różne zanieczyszczenia i drobnoustroje. W sytuacji kontaktu z tą wodą trzeba zwracać baczną uwagę na swój stan zdrowia. Jeżeli pojawią się jakiekolwiek objawy, zwłaszcza żołądkowe, to należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem – powiedział rzecznik Głównego Inspektoratu Sanitarnego Marek Waszczewski. Mówił, że służby sanitarno-epidemiologiczne cały czas działają na terenach poszkodowanych powodzią. Rząd wprowadził stan klęski żywiołowej na obszarze części województw dolnośląskiego, opolskiego oraz śląskiego. W Opolu i Wrocławiu obowiązuje alarm przeciwpowodziowy. Między zbiornikami Topola i Kozielno runął przepust wody. Burmistrz Paczkowa wezwał mieszkańców kilkunastu ulic do ewakuacji.

Powódź w Polsce. Relacja

Powódź w Polsce. Relacja

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl, TVN24., PAP

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji opublikowało instrukcję, jak należy zachować się, gdy utkniemy w domu w trakcie powodzi. Nasze życie mogą nam uratować konkretne gesty i kolory, które pomogą przekazać cenne informacje ratownikom.

Jak wezwać pomoc w trakcie powodzi

Jak wezwać pomoc w trakcie powodzi

Źródło:
MSWiA, TVN24

Kiedy przestanie padać? Jeszcze w poniedziałek opady występować będą na południu kraju. Od wtorku aura się poprawi, zaświeci słońce, a temperatura wzrośnie do 25 stopni.

Kiedy przestanie padać

Kiedy przestanie padać

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda w Polsce uspokoi się, jednak w środę miejscami spodziewane są burze. IMGW planuje tego dnia wydać ostrzeżenia pierwszego stopnia. Sprawdź, gdzie aura może być niespokojna.

Prognoza zagrożeń pogodowych na najbliższe dni

Prognoza zagrożeń pogodowych na najbliższe dni

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Sytuacja hydrologiczna na Słowacji może ponownie się pogorszyć - ostrzegają krajowe służby meteorologiczne. Pomimo złagodzenia opadów deszczu poziom wody w Dunaju wciąż się podnosi, a eksperci obawiają się o ponowne wezbrania w rzekach na zachodzie kraju. Na nadejście powodzi szykuje się Bratysława.

Bratysława boi się wielkiej wody

Bratysława boi się wielkiej wody

Źródło:
PAP

W Czechach trwa walka z powodzią. Czeska policja poinformowała w poniedziałek o pierwszej potwierdzonej ofierze śmiertelnej żywiołu. Mężczyzna utonął w rzece Krasovka w pobliżu miejscowości Bruntal w województwie morawsko-śląskim. W tym samym regionie policja i strażacy poszukują siedmiu zaginionych osób.

Pierwsza ofiara śmiertelna powodzi w Czechach

Pierwsza ofiara śmiertelna powodzi w Czechach

Źródło:
PAP, Reuters

Pogoda na dziś. W poniedziałek 16.09 nad południowymi regionami Polski wciąż będzie utrzymywać się fala opadów deszczu. Nie będą one jednak tak intensywne, jak w ostatnim czasie. W pozostałej części kraju będzie pogodnie i dość ciepło. Termometry wskażą do 25 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - poniedziałek 16.09. Mniej deszczu i nawet 25 stopni

Pogoda na dziś - poniedziałek 16.09. Mniej deszczu i nawet 25 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda w Polsce w niedzielę była dynamiczna. W Wielkopolsce odnotowano dwie trąby powietrzne. Zjawiska można zaobserwować na nagraniach.

Trąby powietrzne w Wielkopolsce

Trąby powietrzne w Wielkopolsce

Źródło:
tvnmeteo.pl, TVN24, PAP

Alert RCB. Groźna pogoda za sprawą niżu genueńskiego Boris tej nocy i w poniedziałek będzie nękać część mieszkańców południowo-zachodniej Polski. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa wysłało w niedzielę kolejny alert RCB do mieszkańców dwóch województw. Znowu zagrożeniem będą intensywne opady deszczu, możliwe są podtopienia.

RCB wysłało kolejne alerty. Dla mieszkańców tych regionów to będzie szczególnie trudna noc

RCB wysłało kolejne alerty. Dla mieszkańców tych regionów to będzie szczególnie trudna noc

Źródło:
tvnmeteo.pl, RCB

Po burzach z silnymi opadami deszczu w południowo-wschodnich regionach Niemiec pojawiły się niewielkie powodzie. Według lokalnych mediów sytuacja na zalanych terenach jest opanowana. Prognozy wskazują na kolejne fale intensywnego deszczu, dlatego władze Bawarii i Saksonii przygotowują się do wezbrań na rzekach.

W Niemczech też wezbrały rzeki. Ostrzeżenia przed intensywnym deszczem

W Niemczech też wezbrały rzeki. Ostrzeżenia przed intensywnym deszczem

Źródło:
DW, PAP, Tageschau, DWD

Co przyniesie pogoda w nadchodzącym czasie? Możemy spodziewać się fali bardzo ciepłego powietrza. Sprawdź, co czeka nas w drugiej połowie września w najnowszej prognozie temperatury na 16 dni, przygotowanej przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: niż Boris zanika, wkrótce połączą się ze sobą dwa wyże

Pogoda na 16 dni: niż Boris zanika, wkrótce połączą się ze sobą dwa wyże

Źródło:
tvnmeteo.pl

Austria zmaga się ze skutkami intensywnych opadów deszczu i śniegu. Do stolicy - Wiednia - dociera fala kulminacyjna, rozpoczęły się pierwsze ewakuacje. W Dolnej Austrii ogłoszono stan klęski żywiołowej.

Powodzie i śnieżyce. Załamanie pogody w Austrii

Powodzie i śnieżyce. Załamanie pogody w Austrii

Źródło:
PAP, Reuters

Trąba powietrzna przeszła w sobotę w powiecie radomskim na Mazowszu. Ponad 20 dachów budynków mieszalnych i gospodarczych zostało uszkodzonych. Silny wiatr zerwał dachy także w powiecie kozienickim.

Trąba powietrzna nieopodal Radomia. "Dachy zerwane częściowo lub całkowicie"

Trąba powietrzna nieopodal Radomia. "Dachy zerwane częściowo lub całkowicie"

Źródło:
tvnmeteo.pl, PAP

Deszcz w Polsce pada i nie przestanie padać przez kilkadziesiąt najbliższych godzin. Na wielu stacjach hydrologicznych polskich rzek przekroczone są stany alarmowe. W opolskim Jarnołtówku pobita została suma dobowa opadów z 1997 roku - w ciągu 24 godzin spadło tam ponad 161 litrów wody na metr kwadratowy.

Ekstremalne opady. Tutaj został pobity rekord z 1997 roku

Ekstremalne opady. Tutaj został pobity rekord z 1997 roku

Źródło:
IMGW, PAP

Gwałtowne opady deszczu w krótkim czasie mogą doprowadzić do powodzi błyskawicznych. Szczególnie zagrożone nimi są tereny miejskie, w których nie ma zapewnionego odpowiedniego odpływu wody. Jak wygląda powódź błyskawiczna, jak powstaje i jak sobie radzić z jej konsekwencjami? Wyjaśniamy.

Grożą nam powodzie błyskawiczne. Co to jest i jak zachować się w razie niebezpieczeństwa

Grożą nam powodzie błyskawiczne. Co to jest i jak zachować się w razie niebezpieczeństwa

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl, PAP

W czwartek u wybrzeży Chorwacji pojawiły się trąby wodne. Niezwykłe zjawisko zauważono między innymi w miejscowości Primoszten. Charakterystyczny lej unoszący się nad wodą pojawił się również we wsi Viganj. Nagranie z tego miejsca otrzymaliśmy na Kontakt24.

Trąba wodna nad plażą, panika wśród turystów. Nagranie

Trąba wodna nad plażą, panika wśród turystów. Nagranie

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl, DHMZ

Nad Polskę nadciągają ogromne opady deszczu. Województwa położone na południu i południowym zachodzie kraju są zagrożone powodziami. Jak przygotować się na tak niebezpieczne warunki pogodowe?

Jak przygotować się na powódź

Jak przygotować się na powódź

Źródło:
tvnmeteo.pl, RCB

W czwartek na Śnieżce pojawiły się opady śniegu oraz deszczu ze śniegiem. Poinformował o nich Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW). W Karkonoszach panują bardzo niekorzystne warunki dla turystów. Zimowe opady spodziewane są także w Tatrach.

Na Śnieżce spadł pierwszy śnieg

Na Śnieżce spadł pierwszy śnieg

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl, IMGW

Ostatnie tygodnie lata oraz wczesna jesień sprzyjają aktywnemu wypoczynkowi na świeżym powietrzu. W wielu regionach Polski właśnie wtedy pejzaże mienią się niesamowitymi barwami, a temperatury sprzyjają uprawianiu przeróżnych sportowych aktywności. Jeśli zastanawiasz się gdzie w ciekawy sposób, bez chwili nudy spędzić przyjemnie sobotę lub niedzielę mamy idealną propozycję. Zapraszamy do lektury! 

Szukasz pomysłu na rodzinny weekend? Spędź go aktywnie! 

Szukasz pomysłu na rodzinny weekend? Spędź go aktywnie! 

Źródło:
Nowa Osada

Lato wielkimi krokami zbliża się do końca. Czego spodziewać się w pogodzie jesienią i jaki będzie początek zimy 2024/2025? Grudzień i styczeń to mogą być mokre miesiące - wynika ze wstępnej, długoterminowej prognozy Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW).

Co czeka nas jesienią i jak zacznie się zima? Prognoza IMGW

Co czeka nas jesienią i jak zacznie się zima? Prognoza IMGW

Źródło:
IMGW

Do kilku słabych trzęsień ziemi doszło w środę w ciągu niespełna godziny w pobliżu wulkanu Enmedio w archipelagu Wysp Kanaryjskich - poinformował Narodowy Instytut Geograficzny (IGN). Dzień wcześniej ziemia zatrzęsła się w północnej części Gran Canarii.

Seria trzęsień ziemi na Wyspach Kanaryjskich. Sześć w godzinę

Seria trzęsień ziemi na Wyspach Kanaryjskich. Sześć w godzinę

Źródło:
PAP

Na skutek powodzi, jaka nawiedziła północną Nigerię, zginęła większość zwierząt z zoo w mieście Maiduguri. Placówka ostrzegła mieszkańców, że te, które przeżyły, wydostały się na ulice.

Po ulewach dzikie zwierzęta uciekły z zoo. "Niektóre śmiertelnie niebezpieczne"

Po ulewach dzikie zwierzęta uciekły z zoo. "Niektóre śmiertelnie niebezpieczne"

Źródło:
Reuters, BBC

Nadal nie wiemy, co to dokładnie jest - przyznaje przedstawiciel węgierskich służb, mówiąc o wraku okrętu odsłoniętego przez niski poziom Dunaju. Podobnych wraków jest w okolicy więcej - podaje agencja Reutera, wskazując powody takiego stanu rzeczy.

"Nie wiemy, co to dokładnie jest". Rzadki widok na słynnej rzece

"Nie wiemy, co to dokładnie jest". Rzadki widok na słynnej rzece

Źródło:
Reuters