Cho膰 mog艂oby si臋 zdawa膰, 偶e osuwiska wyst臋puj膮 jedynie na Ziemi, okazuje si臋, 偶e pojawiaj膮 si臋 tak偶e na innych cia艂ach niebieskich. Naukowcy og艂osili, 偶e takie zjawiska s膮 obecne na jednej z komet.
We wtorek naukowcy og艂osili, 偶e na komecie 67P/Czuriumow-Gierasimienko, nale偶膮cej do rodziny komet Jowisza, wyst臋puj膮 osuwiska skalne. W 2015 roku europejska sonda kosmiczna Rosetta zrobi艂a zdj臋cie powierzchni obiektu i okaza艂o si臋, 偶e jest on bardzo aktywnym miejscem, z obrywaj膮cymi si臋 klifami, przemieszczaj膮cymi si臋 g艂azami i rosn膮cymi p臋kni臋ciami.
Ogromna pr臋dko艣膰 wywo艂uje zmiany
- Kiedy komety zbli偶aj膮 si臋 do S艂o艅ca, przechodz膮 do nadbiegu i na ich powierzchni wyst臋puj膮 spektakularne zmiany - powiedzia艂 Ramy El-Maarry, prowadz膮cy badania, b臋d膮cy cz艂onkiem ameryka艅skiego zespo艂u naukowego ds. Rosetty na uczelni University of Colorado Boulder. - To co艣, czego nie potrafili艣my naprawd臋 doceni膰 przed misj膮 Rosetta, kt贸ra da艂a nam szans臋 przygl膮dania si臋 komecie w bardzo wysokiej rozdzielczo艣ci przez ponad dwa lata - doda艂.
Wi臋kszo艣膰 komet okr膮偶a S艂o艅ce po eliptycznych orbitach, co sprawia, 偶e du偶膮 ilo艣膰 czasu sp臋dzaj膮 w bardzo niskiej temperaturze zewn臋trznego Uk艂adu S艂onecznego. Gdy taki obiekt zbli偶a si臋 do wewn臋trznego Uk艂adu S艂onecznego, S艂o艅ce zaczyna ogrzewa膰 l贸d znajduj膮cy si臋 na powierzchni komety. Gdy odpowiednio si臋 on nagrzeje, mo偶e doj艣膰 do gwa艂townej sublimacji (przej艣膰 bezpo艣rednio ze stanu sta艂ego w gazowy). Proces ten mo偶e mie膰 r贸偶n膮 intensywno艣膰 i skal臋 czasow膮, ale mo偶e sprawi膰, 偶e powierzchnia obiektu bardzo szybko si臋 zmienia. Rosetta okr膮偶a艂a komet臋 67P w okresie od sierpnia 2014 roku do wrze艣nia 2016.
Dalekie przesuni臋cie
- Zaobserwowali艣my masywne oberwanie klifu, i powi臋kszanie si臋 du偶ego p臋kni臋cia w przew臋偶eniu komety - powiedzia艂 El-Maarry. - Odkryli艣my, 偶e g艂azy wielko艣ci du偶ej ci臋偶ar贸wki mog膮 przemieszcza膰 si臋 po powierzchni komety na odleg艂o艣膰 p贸艂tora boiska pi艂karskiego (oko艂o 160 metr贸w - przyp. red.) - doda艂.
Rosetta zaobserwowa艂a g艂az o szeroko艣ci 30 metr贸w i wa偶膮cy 130 milion贸w kilogram贸w, kt贸ry przesun膮艂 si臋 o 140 metr贸w od punktu wyj艣ciowego. Ogromna kosmiczna ska艂a najprawdopodobniej przesun臋艂a si臋 w wyniku kilku wybuch贸w, kt贸re zosta艂y wykryte w pobli偶u jej pierwotnego po艂o偶enia.
Ogrzewanie komety przez S艂o艅ce spowodowa艂o tak偶e, 偶e zacz臋艂a si臋 ona szybciej obraca膰.
Wiedza o pocz膮tkach Uk艂adu S艂onecznego
Zrozumienie tego, jak komety zmieniaj膮 si臋 z up艂ywem czasu jest bardzo wa偶ne i pozwala naukowcom na zbadanie warunk贸w panuj膮cych w okresie pocz膮tkowym istnienia Uk艂adu S艂onecznego. Komety s膮 zbudowane z materia艂u, kt贸ry pozosta艂 po epoce, gdy S艂o艅ce i planety dopiero si臋 formowa艂y, przypominaj膮 wi臋c nieco kapsu艂y czasu i dlatego ich zbadanie jest tak wa偶ne. Obserwacje pomog膮 naukowcom dowiedzie膰 si臋 wi臋cej o pochodzeniu i ewolucji Uk艂adu S艂onecznego, a tak偶e o tym, czy to w艂a艣nie komety przynios艂y na Ziemi臋 podtrzymuj膮c膮 偶ycie wod臋 oraz organiczne cz膮steczki.
Autor: zupi/aw / 殴r贸d艂o: NASA, phys.org