Kobiety na banknoty. W USA już zdecydowali, my też mamy długą listę. I kilka propozycji

Kobiece oblicze banknotów. Pieniądze dyskryminują?
Kobiece oblicze banknotów. Pieniądze dyskryminują?
TVN24 BiS
Kobiece oblicze banknotów. Pieniądze dyskryminują?TVN24 BiS

Polski złoty i amerykański dolar mają coś wspólnego: brak wizerunków kobiet na banknotach. W Stanach Zjednoczonych za kilka lat ma się to zmienić. Nad Wisłą poczekamy na to pewnie jeszcze długo, pomimo że w naszej historii nie brakowało wybitnych Polek. Dlaczego tak jest i czy może się to zmienić? Przygotowaliśmy trzy nasze, autorskie propozycje banknotów z podobiznami Polek.

Wiadomo już, że wizerunek kobiety pojawi się na amerykańskim dolarze. Po kilku miesiącach dyskusji, którą wywołał list 9-letniej dziewczynki do Baracka Obamy, Departament Skarbu Stanów Zjednoczonych ogłosił, że na 10-dolarowym banknocie pojawi się podobizna kobiety.

Ameryka za kobietą

Odmienionego dolara z kobiecym obliczem zobaczymy dopiero za pięć lat, ale wybór 2020 roku nie jest przypadkowy. To właśnie wtedy wypadnie setna rocznica uchwalenia 19. poprawki amerykańskiej konstytucji, która dała kobietom w Stanach Zjednoczonych prawo do głosowania. Jeszcze nie wiadomo, która z zasłużonych dla historii Stanów Zjednoczonych kobiet znajdzie się na 10-dolarówce. Wśród ważnych postaci wymieniane są chociażby: sufrażystka Susan B. Anthony, Harriet Tubman, która walczyła o zniesienie niewolnictwa, żona prezydenta USA Eleanor Roosevelt, a także Rosa Parks, która stała się symbolem walki z segregacją rasową. Debata na temat tego, kto powinien trafić na nowy 10-dolarowy banknot może stać się częścią szerszej dyskusji w USA. Szczególnie, że wybór tylko jednej postaci oznacza konieczność kompromisu. Aby ułatwić dyskusję i ostateczny wybór Departament Skarbu uruchomił specjalną stronę internetową - thenew10.treasury.gov. Amerykanie będę mogli na niej głosować kobietę, która powinna - ich zdaniem - znaleźć się na nowych banknotach. Będą też mogli wyrazić opinię na temat samej szaty graficznej 10-dolarówki.

A jak w Polsce?

To, co udało się Amerykanom na polski grunt chce przenieść posłanka Ewa Czeszejko-Sochacka. We wpisie na swoim blogu zaproponowała, aby na banknotach obiegowych i kolekcjonerskich znalazły się wizerunki kobiet. Propozycje? M.in. królowa Jadwiga, królowa Bona, Anna Jagiellonka oraz Marysieńka Sobieska. Natomiast na banknotach kolekcjonerskich - jej zdaniem - mogłyby znaleźć się wizerunki np. Emilii Plater, Marii Konopnickiej, Ireny Sendlerowej czy Wisławy Szymborskiej.

Pomysł posłanki wspiera Stowarzyszenie Kongres Kobiet. - To słuszna i godna polecenia akcja - mówi Halina Salgarolo z Kongresu Kobiet. - Kobiety stanowią 50 proc. społeczeństwa, tak samo jak mężczyźni osiągają sukcesy w różnych dziedzinach, przyczyniają się do rozwoju ekonomicznego, społecznego i kulturalnego i tak samo mogą być być honorowane na banknotach - mówi Halina Salgarolo.

Przypomina, że w przeszłości kobiety długo nie mogły studiować, nie miały praw wyborczych, były pozbawione praw do własności i odsuwane były od wszelkich wysokich stanowisk. - Wydaje się, że męski opór przed umieszczeniem kobiety na banknocie wpisuje się w szerszy kontekst niechęci do dopuszczania kobiet do życia publicznego. Na szczęście to się zmienia, dziś już nikt nie protestuje, kiedy kobiety obejmują ważne stanowiska urzędnicze, państwowe i w zarządach spółek. Nie ma zatem obiektywnej przyczyny, dla której zasłużone Polki nie mogłyby być reprezentowane na banknotach, a ich historyczne zasługi nie mogłyby być w ten symboliczny sposób uhonorowane - twierdzi Halina Salgarolo.

Mamy władców

Obecnie Polacy używają banknotów z serii "Władcy polscy". Znajdują się na nich polscy królowie i książę Mieszko I. Kiedy niedawno Narodowy Bank Polski poinformował, że wprowadzi nowy banknot o nominale 500 złotych, wielu uznało, że to dobra okazja do wprowadzenia wizerunku kobiety na polski banknot. To jednak, jak tłumaczy rzecznik NBP Przemysław Kuk, jest niemożliwe. - Na obecnej serii znajdują się polscy królowie i książę z dynastii Piastów i Jagiellonów, w kolejności chronologicznej odpowiadającej wzrostowi nominałów: Mieszko I, Bolesław Chrobry, Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło i Zygmunt I Stary. Na nowym banknocie o nominale 500 złotych ma znaleźć się wizerunek króla Jana III Sobieskiego, dzięki czemu zostanie zachowana chronologiczny porządek (im wyższy nominał, tym władca panujący później). Umieszczenie na banknocie na przykład królowej Jadwigi, spowodowałoby zachwianie chronologicznej kolejności całej serii - tłumaczy Kuk. Przypomina, że dotychczas kobiety pojawiały się m.in. na banknotach kolekcjonerskich. - W 2011 roku został wyemitowany banknot z wizerunkiem Marii Skłodowskiej-Curie z okazji 100. rocznicy przyznania jej Nagrody Nobla w dziedzinie chemii - dodaje Kuk.

Kto na polskim banknocie?

To właśnie Marię Skłodowską-Curie najchętniej na polskim banknocie widziałby ekonomista Marek Zuber. Jego zdaniem nie ma żadnych przeciwwskazań, aby wizerunek Polki pojawił się na polskich pieniądzach. - Z ekonomicznego punktu widzenia nie ma żadnego znaczenia, jaki wizerunek znajduje się na banknotach. Cały czas dodrukowywane są nowe banknoty, więc jedynym kosztem wprowadzenia takiej zmiany byłby koszt przygotowania nowej makiety i projektu - wyjaśnia. Jego zdaniem, jeśli doszłoby do realizacji tego pomysłu, to należy wybrać Polkę, która wiele osiągnęła w światowej nauce, czy kulturze. - Pierwsza na myśl przychodzi mi Maria Skłodowska-Curie. To jedna z najwybitniejszych uczonych w historii. Wkład Skłodowskiej-Curie w światową naukę był ogromny. W swoich czasach była w światowej czołówce naukowców. Porównywano ją z największymi, czyli Albertem Einsteinem, czy Nikolą Teslą. Dużo takich postaci nie mieliśmy - twierdzi Zuber. Zuber uważa, że w tym, iż obecnie nie ma kobiet na polskich banknotach nie ma żadnej teorii spiskowej. - Postawiono na władców Polski. W czasach kiedy mieliśmy królów po prostu rządzili mężczyźni. Nie ma w tym niechęci do kobiet - ocenia ekonomista.

To symbol?

Zdaniem dr Henryki Bochniarz, prezydent Konfederacji Lewiatan, nieobecność kobiet na banknotach ma charakter symboliczny. - Może sugerować, że żadna kobieta w całej naszej historii nie zrobiła niczego wystarczająco ważnego, by sobie na to zasłużyć. Skoro mamy pięciu królów na polskich banknotach, to może warto rozważyć zamianę jednego z nich na taki z wizerunkiem królowej Jadwigi? Pamiętajmy też, że przed denominacją na odpowiedniku dzisiejszej dwudziestozłotówki widniała podobizna Marii Skłodowskiej-Curie. Czy udałoby się powrócić do tego pomysłu? - zastanawia się Henryka Bochniarz. Bochniarz uważa, że promowanie wizerunków kobiet, które wybitnymi osiągnięciami zapisały się w historii, ma znaczenie symboliczne. - A symbole są ważne dla kształtowania świadomości. Podobnie jak z tzw. żeńskimi końcówkami w nazwach zawodów czy funkcji. Kiedy wejdą do powszechnego użycia określenia „dyrektorka”, „prezeska”, „naukowczyni”, zaczniemy podświadomie trochę inaczej postrzegać rolę kobiet. Do tej pory najwyższe stanowiska były zarezerwowane dla mężczyzn – w życiu i języku. Kiedy zmieni się język, zmianie ulegnie też nasza świadomość - uważa Bochniarz.

Matka Polka?

Zdaniem prof. Małgorzaty Molędy-Zdziech, socjolożki i politolożki z Szkoły Głównej Handlowej "nie ma powodu, aby na naszych banknotach widniały jedynie wizerunki mężczyzn, a tak właśnie jest". - W przyrodzie występują dwie płci. Gdy spojrzymy na polskie banknoty, to wygląda to tak, jakby polskich kobiet nie było - ocenia prof. Molęda-Zdziech i podkreśla, że lista nazwisk kobiet, których wizerunek mógłby trafić na polskie banknoty jest długa. - Jednak uważam, że na banknoty przede wszystkim powinien wizerunek anonimowej kobiety - Polki matki, żony, partnerki. Byłoby to oddanie hołdu polskim kobietom. Trzeba pamiętać, że za wszystkimi wynalazkami, pomysłami, odkryciami mężczyzn często stały i stoją nieznane nam kobiety, które rezygnowały ze swojej pracy zawodowej, a na co dzień były odpowiedzialne za dom, rodzinę, związek. Rola kobiet w całej naszej historii była ogromna, więc to mogłoby być uhonorowanie tych ich wszystkich. Kobiet, które pozostawały w cieniu - mówi prof. Molęda-Zdziech. Zdaniem badaczki przy wyborze Polki, której postać mogłaby znaleźć się na polskim banknocie należy wziąć pod uwagę te postaci, które walczyły o to, aby kobiety były obecne w przestrzeni publicznej. - To chociażby Irena Krzywicka, która krzewiła ideę świadomego macierzyństwa, dostępu do antykoncepcji, czy niezależności poglądów. Licznych przedstawicielek można szukać również w literaturze. Na banknoty mógłby trafić chociażby wizerunek Zofii Nałkowskiej, Marii Konopnickiej, czy Wisławy Szymborskiej - wymienia prof. Molęda-Zdziech.

Wasz głos

Przygotowaliśmy trzy propozycje banknotów z wizerunkami wybitnych Polek. To Maria Skłodowska-Curie, Wisława Szymborska oraz królowa Jadwiga. Podobizna każdej z nich mógłby trafić na obowiązujące w naszym kraju banknoty. Jednak lista tych, które można uhonorować jest dużo dłuższa. Dlatego zachęcamy do dyskusji. Przesyłajcie swoje propozycje wraz z uzasadnieniem na kontakt24@tvn.pl.

Tak wygląda nasza propozycja banknotu z wizerunkiem Marii Skłodowskiej-Curietvn24.pl
Tak wygląda nasza propozycja banknotu z wizerunkiem królowej Jadwigitvn24.pl
Tak wygląda nasza propozycja banknotu z wizerunkiem Wisławy Szymborskiejtvn24.pl

Autor: Marek Szymaniak/mn / Źródło: tvn24bis.pl

Źródło zdjęcia głównego: tvn24.pl

Pozostałe wiadomości

Hiszpania mocno zwiększyła import amerykańskiego gazu skroplonego (LNG), co zbiegło się z "ofensywą taryfową" prezydenta USA Donalda Trumpa – poinformował w środę hiszpański dziennik ekonomiczny "Cinco Dias".

"Ofensywa" Trumpa. Nagły skok importu

"Ofensywa" Trumpa. Nagły skok importu

Źródło:
PAP

Chiny dadzą nam metale ziem rzadkich, a cła na chińskie towary będą na poziomie 55 procent - przekazał Donald Trump. Prezydent USA podkreślił, że udało się dojść z Chinami do porozumienia.

Trump: umowa jest gotowa

Trump: umowa jest gotowa

Źródło:
PAP

Przyjęcie euro w Polsce wiązałoby się z istotnym ryzykiem powstania cyklu boom-bust, czyli przejściowego zwiększenia aktywności gospodarczej napędzanej wzrostem kredytu, po którym przyszłoby załamanie i wzrost bezrobocia - stwierdził prezes Narodowego Banku Polskiego Adam Glapiński.

Prezes NBP Adam Glapiński mocno o przyjęciu euro w Polsce

Prezes NBP Adam Glapiński mocno o przyjęciu euro w Polsce

Źródło:
PAP

Przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej odbyła się w środę rozprawa dotycząca kredytów hipotecznych w złotych z oprocentowaniem opartym o wskaźnik WIBOR. W następnym kroku rzecznik generalny TSUE wyda opinię w tej sprawie - nastąpi to 11 września.

Sąd nad WIBOR-em. Ważna data

Sąd nad WIBOR-em. Ważna data

Źródło:
PAP

General Motors ogłosiło we wtorek, że zainwestuje cztery miliardy dolarów w trzy amerykańskie fabryki, aby zwiększyć produkcję pojazdów spalinowych i elektrycznych - podał portal stacji CNN. Decyzja ta spowodowana jest nałożeniem przez Donalda Trumpa 25-procentowych ceł na importowane samochody.

Motoryzacyjny gigant wyda miliardy dolarów. Kolejny efekt ceł Trumpa

Motoryzacyjny gigant wyda miliardy dolarów. Kolejny efekt ceł Trumpa

Źródło:
CNN

Temu miało w maju 19,7 miliona użytkowników na wszystkich urządzeniach wobec 18,86 miliona w kwietniu - wynika z badania Mediapanel, Polskiego Badania Internetu. Allegro zachowało pozycję lidera pod względem czasu spędzanego na platformie przez kupujących.

Chiński gigant rozpycha się w Polsce

Chiński gigant rozpycha się w Polsce

Źródło:
PAP

Bank Światowy przewiduje, że obecna dekada będzie najgorsza dla globalnego wzrostu gospodarczego od lat 60. XX wieku, głównie z powodu skutków ceł wprowadzonych przez Donalda Trumpa - podał portal stacji BBC. Bank obniżył swoją prognozę dla światowej gospodarki.

Przed nami najgorsza dekada dla globalnego wzrostu gospodarczego od lat 60.

Przed nami najgorsza dekada dla globalnego wzrostu gospodarczego od lat 60.

Źródło:
PAP, BBC

Donald Tusk w swoim expose chwalił polską gospodarkę. - W 2024 mieliśmy najwyższy wzrost gospodarczy w Europie - powiedział premier Donald Tusk podczas wystąpienia w Sejmie. Szef rządu wskazywał też na spadającą inflację i zmniejszającą się lukę VAT.

Wysoki wzrost PKB i mniejsza luka VAT. Tusk o sukcesach gospodarczych swojego rządu

Wysoki wzrost PKB i mniejsza luka VAT. Tusk o sukcesach gospodarczych swojego rządu

Źródło:
tvn24.pl, PAP

W środę Elon Musk na platformie X wyraził żal z powodu swoich zeszłotygodniowych wpisów o prezydencie Donaldzie Trumpie. Jak podkreślił, niektóre z jego postów "poszły za daleko".

Musk żałuje swojej gorącej dyskusji z Trumpem. "Poszło za daleko"

Musk żałuje swojej gorącej dyskusji z Trumpem. "Poszło za daleko"

Źródło:
tvn24.pl

Łączna wartość inwestycji w polskiej gospodarce może sięgnąć biliona złotych w 2030 roku - prognozują eksperci banku Pekao. Istotnym czynnikiem wzrostu inwestycji mają być między innymi duże programy transformacyjne sektora energii, bezpieczeństwa militarnego, infrastruktury transportowej i cyfryzacji.

Polska "w obliczu znaczącego przełomu". Raport

Polska "w obliczu znaczącego przełomu". Raport

Źródło:
PAP

- Delegacje Stanów Zjednoczonych i Chin wstępnie uzgodniły ramy planu wdrożenia porozumienia handlowego z Genewy oraz złagodzenia sporu - oświadczył we wtorek minister handlu USA Howard Lutnick. Ustalenia te wymagają jeszcze zatwierdzenia przez przywódców obu państw.

USA i Chiny łagodzą spór. Jest plan porozumienia handlowego

USA i Chiny łagodzą spór. Jest plan porozumienia handlowego

Źródło:
PAP, BBC

Firmy z branży lądowej energetyki wiatrowej niekoniecznie czekają na zmniejszenie odległości wiatraków od zabudowań z obecnych 700 do 500 metrów. Tymczasem rząd wciąż liczy, że uwzględniający to projekt ustawy wejdzie w życie - pisze w środę "Puls Biznesu".

Kłopot z nową propozycją rządu

Kłopot z nową propozycją rządu

Źródło:
PAP

Federalny sąd apelacyjny orzekł we wtorek, że najsurowsze cła prezydenta USA Donalda Trumpa mogą zostać wdrożone do momentu rozstrzygnięcia sporów prawnych - podał we wtorek portal stacji CNN. Z uwagi na "wyjątkowe znaczenie" sprawy, pełny skład sędziowski rozpatrzy nowe taryfy w trybie przyspieszonym jeszcze tego lata.

Wracają najsurowsze cła Trumpa

Wracają najsurowsze cła Trumpa

Źródło:
PAP

Krajowa branża turystyczna zauważa skrócenie pobytów i wzrost liczby rezerwacji dokonywanych na ostatnią chwilę. Eksperci wskazują, że niepewna pogoda i finanse wpływają na zmianę zachowań turystów. W tle rośnie konkurencja ze strony zagranicznych kierunków, które oferują niemal gwarantowane słońce i - coraz częściej - zbliżone ceny. Mimo to wakacje w kraju wciąż mają swoje atuty.

Z wyjazdem zwlekają do ostatniej chwili. Jeden powód

Z wyjazdem zwlekają do ostatniej chwili. Jeden powód

Źródło:
TVN24+

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt zmian, który zakłada, że okresy przepracowane na podstawie umowy zlecenia czy w ramach własnej działalności gospodarczej będą wliczane do stażu pracy. Nowe przepisy będą działały wstecz - poinformowała ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. Podczas wtorkowej konferencji prasowej dotyczącej wotum zaufania dla rządu Donalda Tuska przedstawiciele Lewicy podkreślali, że nie zrezygnują z innych swych postulatów, między innymi dotyczących związków partnerskich.

Rewolucja w Kodeksie pracy. Przepisy mają działać wstecz

Rewolucja w Kodeksie pracy. Przepisy mają działać wstecz

Źródło:
PAP

We wtorek władze Katalonii oraz hiszpański operator lotnisk AENA zatwierdziły plan rozbudowy głównego portu lotniczego El Prat w Barcelonie. Sprzeciw wobec inwestycji wartej 3,2 miliarda euro wyrażają ekolodzy, a także przeciwnicy masowej turystyki.

Hiszpańskie lotnisko ma być rozbudowane. Decyzja wywołała falę protestów

Hiszpańskie lotnisko ma być rozbudowane. Decyzja wywołała falę protestów

Źródło:
PAP

Rząd przyjął we wtorek projekt nowelizacji Prawa bankowego, który ma uprościć i przyspieszyć obsługę tak zwanych rachunków uśpionych oraz ułatwić spadkobiercom dostęp do środków zgromadzonych przez zmarłych.

"Uśpione" konta w bankach. Nowy obowiązek

"Uśpione" konta w bankach. Nowy obowiązek

Źródło:
PAP

We wtorkowym losowaniu Lotto żaden z graczy nie wytypował prawidłowo sześciu liczb. Szóstkę trafiono natomiast w Lotto Plus. Oto wyniki losowania z 10 czerwca 2025 roku.

Padła szóstka w Lotto Plus

Padła szóstka w Lotto Plus

Źródło:
tvn24.pl

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana, a kumulacja rośnie do 130 milionów złotych. W Polsce odnotowano jedną wygraną drugiego stopnia w wysokości 1,7 miliona złotych. Oto liczby, które wylosowano 10 czerwca 2025 roku.

Duża wygrana w Eurojackpot w Polsce

Duża wygrana w Eurojackpot w Polsce

Źródło:
tvn24.pl