Remanent – co obejmuje? Jak i kiedy należy go sporządzić?

● Remanent, nazywany zamiennie spisem z natury, to czynność pozwalająca oszacować podatnikowi faktyczną ilość i wartość towarów w firmie oraz innych jej składników. ● Podatnicy, którzy prowadzą księgę przychodów i rozchodów, zobowiązani są do sporządzenia i wpisania do niej remanentu. ● Ustawodawca szczegółowo określił, jakie składniki majątku firmy mają zostać uwzględnione w remanencie. ● Podatnik zobowiązany jest do przeprowadzenia remanentu w okolicznościach określonych przez ustawodawcę.  ● Ustawodawca określił szczegółowo, jakie dane powinny zostać zawarte w arkuszu spisu z natury.

Zgodnie z §24 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 roku podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów zobowiązani są do sporządzenia i wpisania do niej spisu z natury, inaczej nazywanego remanentem. Remanent obejmuje:

– towary handlowe, – materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, – półwyroby, – produkcje w toku, – wyroby gotowe, – braki i odpady, – towary, które stanowią własność podatnika, ale znajdują się w dniu sporządzenia remanentu poza jego zakładem, – towary obce, które znajdują się w zakładzie podatnika.

Remanent zdefiniować można zatem jako czynność, która pozwala oszacować faktyczną ilość towarów i innych wymienionych elementów w firmie oraz ich stan wartościowy. 

Choć w większości remanent kojarzony jest z końcem roku, zgodnie z przepisami podatnik przeprowadza go także w innych okolicznościach. Spis z natury powinien być przeprowadzony:

– na dzień 1 stycznia, – na koniec każdego roku podatkowego, – na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, – w razie utraty w ciągu roku podatkowego prawa do opłacania podatku na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, – w razie zmiany wspólnika, – w razie zmiany proporcji udziałów wspólników, – w razie zmiany likwidacji działalności.

Ponadto podlega on także wpisaniu do księgi przychodów i rozchodów jeżeli:

– osoby prowadzące działalność gospodarczą sporządzają go za okresy miesięczne, – jego sporządzenie zarządził naczelnik urzędu skarbowego.

Remanent końcowy, czyli sporządzany na koniec roku kalendarzowego, staje się remanentem na dzień 1 stycznia. Jeżeli podatnik sporządził spis z natury na koniec roku podatkowego, wówczas w księdze przychodów i rozchodów zamiast spisu na dzień 1 stycznia roku podatkowego wpisuje się spis sporządzony na dzień 31 grudnia poprzedniego roku podatkowego.

Ustawodawca określił jakie dane powinien zawierać spis z natury. Zgodnie z przepisami uwzględnić należy w nim co najmniej następujące dane:

– imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy), – datę sporządzenia spisu, – kolejny numer pozycji arkusza spisu z natury, – szczegółowe określenie towaru i innych składników, które uwzględnione powinny być w remanencie, – jednostkę miary,  – ilość stwierdzoną w czasie spisu, – cenę wyrażoną w złotych i groszach za jednostkę miary, – wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową, – wartość wynikającą z przemnożenia ilości innych składników, które uwzględnione powinny być w remanencie przez ich cenę jednostkową, – łączną wartość spisu, – klauzulę „spis zakończono na pozycji...”.

Konieczne jest także podpisanie dokumentu spisu z natury przez osoby sporządzające oraz właściciela zakładu i ewentualnych wspólników. 

Ustawodawca w sposób szczególny uregulował to, jakie elementy może objąć, a tym samym co powinien uwzględniać arkusz spisu z natury w odniesieniu do trzech rodzajów działalności. Jest to:

– działalność księgarń i antykwariatów księgarskich, w przypadku których spisem z natury można obejmować jedną pozycję wydawnictwa o tej samej cenie, bez względu na nazwę i nazwisko autora – przy czym należy wówczas zawrzeć podział na książki, broszury, albumy i inne, – działalność kantorowa, w przypadku której spisem z natury należy objąć niesprzedane wartości dewizowe, – działalność specjalnych produkcji rolnych, w przypadku których spisem należy objąć niezużyte w toku produkcji materiały i surowce oraz ilość zwierząt według gatunków z podziałem na grupy.

Akt prawny: Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 roku w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów Dz. U. 2019 poz. 2544.