Wybuch wulkanu Tonga był tak silny jak erupcja Krakatau w XIX wieku

Źródło:
sciencealert.com
Erupcja wulkanu Tonga
Erupcja wulkanu TongaNASA Earth Observatory image by Joshua Stevens using GOES imagery courtesy of NOAA and NESDIS
wideo 2/2
Tonga: wybuch podwodnego wulkanu i tsunami

Podwodny wulkan Hunga Tonga-Hunga Ha'apai na Oceanie Spokojnym wybuchł na początku roku. Erupcja wysłała potężne fale w atmosferze, które kilkukrotnie okrążyły planetę. Według najnowszych badań były one tak silne jak w przypadku wulkanu Krakatau.

Najnowsze analizy wykazały, że erupcja wulkanu Hunga Tonga-Hunga Ha'apai wygenerowała tak duże fale w atmosferze, co wybuch Krakatau. Do jego erupcji doszło w 1883 roku i - jak przypomnieli naukowcy - było to najbardziej niszczycielskie zdarzenie w historii pomiarów.

- To wydarzenie było bezprecedensowe we współczesnym zapisie geofizycznym - powiedział autor pracy Robin Matoza, profesor nadzwyczajny na Wydziale Nauk o Ziemi Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara.

Amplituda ciśnienia i meteotsunami

Badania, opublikowane w ubiegłym tygodniu w czasopiśmie naukowym "Science", ujawniły, że amplituda ciśnienia, jakie wygenerował wulkan Tonga, była "porównywalna do erupcji Krakatau w 1883 roku i większa niż w przypadku wulkanu Mount St. Helens w 1980 roku".

Jak wyjaśnili naukowcy - im większa jest amplituda fali, tym bardziej jest ona potężna.

W tym samym wydaniu magazynu ukazało się także drugie badanie dotyczące erupcji wulkanu Tonga. Zasugerowano w nim, że ciśnienie nie tylko wstrząsnęło atmosferą, ale także spowodowało potężne fale na oceanie.

Po wybuchu pojawiły się małe, szybko przemieszczające się meteotsunami, czyli zjawiska, które występują w wyniku gwałtownych zmian ciśnienia atmosferycznego i prowadzą do formowania się wysokich fal. Dotarły one do archipelagu wcześniej niż typowe, powstające przez wstrząsy sejsmiczne tsunami.

Zdjęcia satelitarne z erupcji wulkanu Hunga Tonga-Hunga Ha'apai NASA Earth Observatory

Ogromna siła

Skutki tych zjawisk zaobserwowano na całym świecie - nie tylko na Oceanie Spokojnym, lecz także na Oceanie Atlantyckim i Morzu Śródziemnym. Tatsuya Kubota, pracownik naukowy Narodowego Instytutu Badań nad Nauką o Ziemi i Odpornością na Katastrofy w Japonii, który pracował przy badaniu stwierdził, że wyniki były zaskakujące.

- Wysokość "zwiastunów" tsunami wynosiła około kilku centymetrów, choć było to zależne od lokalizacji - stwierdził.

Kiedy wulkan wybuchł w połowie stycznia, powstały pióropusz gazu i popiołu trafił nawet do mezosfery - warstwy atmosfery położonej na wysokości około od 45 do 90 kilometrów nad powierzchnią Ziemi. To najwyższa kolumna powstała po erupcji wulkanu, jaką kiedykolwiek udało się zarejestrować w zapisie satelitarnym.

Ilość energii uwolnionej w trakcie erupcji była porównywalna z energią, jaka mogłaby zostać wytworzona przez eksplozję od czterech do 18 megaton trotylu lub przez jednoczesną detonację ponad 100 bomb o wielkości tej zrzuconej na Hiroszimę podczas II wojny światowej.

Mogły trafić do jonosfery

Po erupcji wielu naukowców z całego świata próbowało zbadać skutki kataklizmu. Matoza oraz zespół ponad 70 badaczy z 17 krajów postanowili udokumentować wielkość fal atmosferycznych, które wygenerował wybuch. W tym celu wykorzystano dane z licznych naziemnych i kosmicznych systemów monitorujących.

Zespół odkrył, że spośród wszystkich fal atmosferycznych powstałych w wyniku wybuchu, w zapisach najbardziej widoczne były tak zwane fale lambda. Przebiegają one wzdłuż powierzchni Ziemi i są podobne do fal dźwiękowych, gdyż mogą wytwarzać drgania w ośrodkach, przez które się przemieszczają.

Jednak jak wyjaśnił Matoza, takie fale rozchodzą się przy bardzo niskich częstotliwościach, "gdzie wpływ grawitacji jest znaczący". Naukowcy rzadko je rejestrują, ponieważ powstają tylko w wyniku ogromnych eksplozji, takich jak erupcje wulkaniczne czy próby jądrowe.

- Zwykle nie obserwuje się ich w przypadku mniejszych erupcji wulkanicznych - powiedział Matoza.

Najsilniejsze fale, które wygenerował wulkan, miały amplitudę 450 kilometrów. To oznacza, że mogły trafić nawet do jonosfery - gęstej warstwy naładowanych elektrycznie cząstek, która znajduje się około 60 do 1000 km nad powierzchnią planety.

Fale generowane były przez wulkan przez sześć dni. W tym czasie okrążyły Ziemię od trzech do czterech razy.

Erupcja wulkanu TongaNASA Earth Observatory image by Joshua Stevens using GOES imagery courtesy of NOAA and NESDIS

Wzajemne powiązanie

Analiza danych historycznych wykazała, że tak samo stało się podczas erupcji wulkanu Krakatau w 1883 roku.

Wyniki obserwacji wygenerowanych fal są zgodne z wcześniejszymi modelami erupcji wulkanu Tonga, które opracował zespół naukowców z Uniwersytetu w Hamburgu.

- Byliśmy w stanie symulować falę lambda powstałą w wyniku erupcji już dwa dni po zdarzeniu, a teraz nowe badania dostarczają więcej szczegółów na temat rozprzestrzenienia się tych fal, dzięki wykorzystaniu różnych pomiarów geofizycznych - podała Nedjeljka Zagar, profesor meteorologii teoretycznej na tamtejszej uczelni.

W drugim wspomnianym badaniu Kubota i jego zespół połączyli fale lamba z meteotsunami zaobserwowanymi po erupcji. Odkryli, że czas wystąpienia fal i "zwiastunów" tsunami wydaje się zbieżny.

Jak zauważyli, fakt, że fale meteotsunami pojawiły się ponad dwie godziny wcześniej, niż możnaby się spodziewać w przypadku typowych tsunami, jest zaskakujący.

Matoza przekazał także, że wybuch Tonga wytworzył niezwykle silne fale dźwiękowe i infradźwięki (czyli fale akustyczne o zbyt niskiej częstotliwości, by mogły być słyszalne dla człowieka). Co niezwykłe, słyszalne dźwięki erupcji, składające się z powtarzających się wybuchów, można było usłyszeć na Alasce, oddalonej o ponad 10 tysięcy kilometrów od archipelagu wysp Tonga.

Autorka/Autor:kw

Źródło: sciencealert.com

Pozostałe wiadomości

Gdzie jest burza? W czwartek 24 lipca grzmi w części kraju. Burzom towarzyszą opady deszczu i silny wiatr, lokalnie może także spaść grad. Śledź aktualną sytuację pogodową w Polsce w tvnmeteo.pl.

Gdzie jest burza? Błyska się w części kraju

Gdzie jest burza? Błyska się w części kraju

Źródło:
tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki wodnej wydał alarmy pierwszego stopnia. Synoptycy ostrzegają przed burzami, ulewnymi opadami i wysoką temperaturą. Sprawdź, gdzie mieć się na baczności.

Burze, ulewy i upały. IMGW ostrzega przed groźną pogodą

Burze, ulewy i upały. IMGW ostrzega przed groźną pogodą

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Sławosz Uznański-Wiśniewski wrócił do Polski w czwartek po godzinie 11. Godzinę później, w towarzystwie szefów Polskiej i Europejskiej Agencji Kosmicznej, spotkał się z dziennikarzami i osobami zgromadzonymi na warszawskim lotnisku. O godzinie 19.30 polski astronauta będzie gościem "Faktów po Faktach" w TVN24 I TVN24+.

"Myślę, że to dopiero początek". Polski astronauta wrócił do kraju

"Myślę, że to dopiero początek". Polski astronauta wrócił do kraju

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

W południowej części Cypru wybuchły ogromne pożary. Służby walczą z żywiołem, a władze ewakuowały setki mieszkańców. Policja potwierdziła dwie ofiary śmiertelne.

Pożary na Cyprze. Są ofiary śmiertelne

Pożary na Cyprze. Są ofiary śmiertelne

Źródło:
Reuters

W czerwcu doszło do wypadku na jeziorze w Kalifornii - wysokie fale wywróciły łódź, w wyniku czego zginęło osiem osób. Wstępny raport śledczych ujawnił ważne szczegóły tragedii.

Fale przewróciły łódź, zginęło osiem osób. Wstępny raport śledczych

Fale przewróciły łódź, zginęło osiem osób. Wstępny raport śledczych

Źródło:
PAP

Pogoda na dziś. W czwartek 24.07 aura będzie zróżnicowana - na północy popada deszcz i zagrzmi, a na południu będzie dość pogodnie i gorąco. Termometry pokażą od 21 do 29 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - czwartek, 24.07. W części kraju popada i zagrzmi, do 29 stopni

Pogoda na dziś - czwartek, 24.07. W części kraju popada i zagrzmi, do 29 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Nadchodzące dni przyniosą pochmurną aurę i opady deszczu, które miejscami mogą być obfite. W części kraju pojawią się też burze. W weekend termometry pokażą maksymalnie 28 stopni Celsjusza.

Rodzi się kolejny niż śródziemnomorski. Może bardzo mocno padać

Rodzi się kolejny niż śródziemnomorski. Może bardzo mocno padać

Źródło:
tvnmeteo.pl

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze wygłosił opinię doradczą, która może mieć kluczowe znaczenie dla przyszłych działań państw na rzecz walki ze zmianami klimatu. Choć opinia nie będzie prawnie wiążąca, stanie się ważnym punktem odniesienia dla setek toczących się procesów klimatycznych na całym świecie.

Trybunał w Hadze wydał opinię, która może pomóc "uniknąć szkód zagrażających ludzkości"

Trybunał w Hadze wydał opinię, która może pomóc "uniknąć szkód zagrażających ludzkości"

Źródło:
Reuters, Center for International Environmental Law, Al Jazeera

Fala upałów nawiedziła Włochy. Miejscami temperatura przekroczyła 40 stopni Celsjusza. W środę lokalne służby medyczne podały, że prawdopodobnie z powodu wysokiej temperatury na plażach w Apulii zmarło pięć osób.  

W dwa dni na plażach we Włoszech zmarło pięć osób  

W dwa dni na plażach we Włoszech zmarło pięć osób  

Źródło:
PAP, gazzetta.it

Trzecia w tym roku fala upałów ogarnęła Półwysep Bałkański. Wysoka temperatura powietrza w połączeniu ze skąpymi opadami deszczu spowodowały, że poziom wody w serbskim jeziorze Gruza jest alarmująco niski.

Jezioro wysycha. "Sytuacja jest alarmująca"

Jezioro wysycha. "Sytuacja jest alarmująca"

Źródło:
Reuters

Fala ekstremalnych upałów obejmie w tym tygodniu ponad 90 milionów Amerykanów. Temperatura ma być dużo wyższa niż średnio, dlatego też mogą paść rekordy ciepła.

90 milionów osób objętych alertami przed ekstremalnymi upałami

90 milionów osób objętych alertami przed ekstremalnymi upałami

Źródło:
PAP

Pobyt astronautów w kosmosie wpływa na ich organizm podobnie jak u osób długo przebywających na stacjach polarnych. O tym, jak jeszcze zmienia się ludzkie ciało w warunkach mikrograwitacji, opowiadał Alessandro Alcibiade, lekarz misji IGNIS, który zajmuje się zdrowiem polskiego astronauty Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego.

Tak pobyt w kosmosie zmienia organizm człowieka

Tak pobyt w kosmosie zmienia organizm człowieka

Źródło:
PAP

Turystka została zaatakowana przez niedźwiedzia brunatnego na popularnym górskim szlaku na Alasce. Kobieta doznała obrażeń niezagrażających życiu i dzięki szybkiej akcji ratunkowej została ewakuowana do szpitala.

Niedźwiedź zaatakował kobietę. "Nie była w stanie chodzić"

Niedźwiedź zaatakował kobietę. "Nie była w stanie chodzić"

Źródło:
Anchorage Daily News

Turyści spożywający posiłki w restauracjach w portugalskim Porto zmagają się w ostatnich tygodniach z natrętnymi gołębiami i mewami. Ptaki próbują zabrać pożywienie z talerzy. Dotychczasowe próby odstraszenia zwierząt zakończyły się niepowodzeniem.

Sceny jak z filmu Hitchcocka w portugalskim mieście

Sceny jak z filmu Hitchcocka w portugalskim mieście

Źródło:
PAP, Jornal de Noticias

Na przedmieściach Buenos Aires, stolicy Argentyny, zaobserwowano pumę. Drapieżnik zabija zwierzęta hodowlane lokalnych mieszkańców. Służby nie są w stanie schwytać dzikiego kota.

Puma na przedmieściach. Mieszkańcy boją się wychodzić z domów

Puma na przedmieściach. Mieszkańcy boją się wychodzić z domów

Źródło:
PAP, pagina12.com.ar

Groźnie wyglądająca chmura pojawiła się we wtorek w Jeleniej Górze. Był to wał szkwałowy, który często zwiastuje nadejście burzy. Jego zdjęcia otrzymaliśmy na Kontakt24.

Wał szkwałowy sunął nad Jelenią Górą

Wał szkwałowy sunął nad Jelenią Górą

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Iran zmaga się z falą ekstremalnych upałów. Temperatura przekracza miejscami 50 stopni Celsjusza. W niektórych regionach mieszkańcy skarżą się na niedobór wody. Z powodu spiekoty środa w stolicy kraju będzie dniem wolnym od pracy.

Ponad 50 stopni. Władze apelują o oszczędzanie wody

Ponad 50 stopni. Władze apelują o oszczędzanie wody

Źródło:
The Guardian, Al Jazeera

Wysoka temperatura powietrza, której doświadczają w ostatnich dniach mieszkańcy Półwyspu Bałkańskiego, sprzyja wybuchom pożarów. Ogień pojawił się we wtorek na zachodzie Bułgarii. Z żywiołem walczyło kilkanaście zastępów straży pożarnej. Pożary pojawiły się także w Albanii i Kosowie.

Pożary na Półwyspie Bałkańskim. "Dobrze, że strażacy tu byli"

Pożary na Półwyspie Bałkańskim. "Dobrze, że strażacy tu byli"

Źródło:
ENEX, Reuters

Połamane gałęzie, zalane ulice - to skutki burz z intensywnymi opadami deszczu, jakie wystąpiły w poniedziałek oraz w nocy z poniedziałku na wtorek. W związku z dynamiczną pogodą strażacy przeprowadzili dziesiątki interwencji w kilku województwach zachodniej Polski.

Dziesiątki interwencji strażaków. Zalane ulice, połamane gałęzie

Dziesiątki interwencji strażaków. Zalane ulice, połamane gałęzie

Źródło:
tvnmeteo.pl

Trzecia w tym roku fala upałów ogarnęła Ateny. Z powodu wysokiej temperatury zamknięto we wtorek na kilka godzin Akropol. Gorąco jest również w Czarnogórze i Chorwacji.

Akropol zamknięty na kilka godzin z powodu upałów

Akropol zamknięty na kilka godzin z powodu upałów

Źródło:
Reuters, Enex

Intensywne opady deszczu nawiedziły chińską prowincję Szantung. W ciągu pięciu godzin spadło tyle deszczu, ile zwykle pada w tym regionie w pół roku. Potężne ulewy doprowadziły do powstania powodzi. W wyniku żywiołu zginęły co najmniej dwie osoby.

W pięć godzin spadło tyle deszczu, ile w pół roku

W pięć godzin spadło tyle deszczu, ile w pół roku

Źródło:
Reuters

Około 50 tysięcy mieszkańców okolic stolicy Filipin, Manili, musiało opuścić swoje mieszkania z powodu powodzi wywołanych tajfunem Wipha. W części kraju nie funkcjonują szkoły i urzędy. Zginęły co najmniej trzy osoby.

Ewakuują 50 tysięcy osób. Tajfun przyniósł ekstremalne ulewy

Ewakuują 50 tysięcy osób. Tajfun przyniósł ekstremalne ulewy

Źródło:
Reuters, PAP, Al Jazeera

Na plaży Sao Conrado w pobliżu Rio de Janeiro znaleziono ciało martwego humbaka. Zwierzę znajdywało się w zaawansowanym stanie rozkładu i prawdopodobnie zostało przyciągnięte na mieliznę przez prąd. Badaniem ssaka zajęli się specjaliści.

Martwy humbak znaleziony na popularnej plaży

Martwy humbak znaleziony na popularnej plaży

Źródło:
Reuters, Correio Popular, CBN

20 lipca podczas spaceru z rodzicami 4-letnie dziecko zostało zaatakowane przez pumę. Niebezpieczna sytuacja miała miejsce na terenie Parku Narodowego Olympic w stanie Waszyngton. Amerykańskie media podają, że ojciec rzucił się na ratunek. Dzięki temu skończyło się na lekkich obrażeniach.

Puma zaatakowała 4-latka w parku narodowym

Puma zaatakowała 4-latka w parku narodowym

Źródło:
CBS News, tvn24.pl

Turcja zmaga się z upałami, które znacznie zwiększyły ryzyko wystąpienia pożarów. W części kraju ogień już się pojawił, a strażacy walczą z żywiołem. Instytucje ostrzegły mieszkańców, by uważali na to, jak zachowują się w lasach i w pobliżu innych terenów zielonych.

Wielkie gorąco w Turcji. Apel służb

Wielkie gorąco w Turcji. Apel służb

Źródło:
PAP, Reuters

W słoneczne dni warto unikać kontaktu z niektórymi roślinami. Wśród nich jest między innymi seler, popularny składnik dań.

Ekspert: wystrzegaj się tych roślin, jeśli planujesz przebywać na słońcu

Ekspert: wystrzegaj się tych roślin, jeśli planujesz przebywać na słońcu

Źródło:
PAP

W niedzielę Francję nawiedziły burze, którym towarzyszył bardzo silny wiatr. Zrywał on dachy i powalał drzewa. W wyniku gwałtownej pogody jedna osoba została ranna. Część kraju pozostaje objęta pomarańczowymi alarmami.

Wiatr porwał ławkę, ta wylądowała w basenie

Wiatr porwał ławkę, ta wylądowała w basenie

Źródło:
Enex, The Connexion

Pod koniec miesiąca czeka nas aura zimniejsza niż zwykle o tej porze roku. Jakie jeszcze niespodzianki przyniosą kolejne dni? Sprawdź najnowszą autorską długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeto.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: chłód wróci jeszcze w lipcu

Pogoda na 16 dni: chłód wróci jeszcze w lipcu

Źródło:
tvnmeteo.pl

Ulewne deszcze i powodzie zbierają śmiertelne żniwo w Korei Południowej. W wyniku skutków żywiołu zginęło już 18 osób, trwają poszukiwania zaginionych. Woda uszkodziła tysiące dróg i budynków.

"Ziemia zapadła się pode mną, woda sięgała do szyi"

"Ziemia zapadła się pode mną, woda sięgała do szyi"

Źródło:
BBC, Reuters