Wybuch wulkanu Tonga był tak silny jak erupcja Krakatau w XIX wieku

Źródło:
sciencealert.com
Erupcja wulkanu Tonga
Erupcja wulkanu TongaNASA Earth Observatory image by Joshua Stevens using GOES imagery courtesy of NOAA and NESDIS
wideo 2/2
Tonga: wybuch podwodnego wulkanu i tsunami

Podwodny wulkan Hunga Tonga-Hunga Ha'apai na Oceanie Spokojnym wybuchł na początku roku. Erupcja wysłała potężne fale w atmosferze, które kilkukrotnie okrążyły planetę. Według najnowszych badań były one tak silne jak w przypadku wulkanu Krakatau.

Najnowsze analizy wykazały, że erupcja wulkanu Hunga Tonga-Hunga Ha'apai wygenerowała tak duże fale w atmosferze, co wybuch Krakatau. Do jego erupcji doszło w 1883 roku i - jak przypomnieli naukowcy - było to najbardziej niszczycielskie zdarzenie w historii pomiarów.

- To wydarzenie było bezprecedensowe we współczesnym zapisie geofizycznym - powiedział autor pracy Robin Matoza, profesor nadzwyczajny na Wydziale Nauk o Ziemi Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara.

Amplituda ciśnienia i meteotsunami

Badania, opublikowane w ubiegłym tygodniu w czasopiśmie naukowym "Science", ujawniły, że amplituda ciśnienia, jakie wygenerował wulkan Tonga, była "porównywalna do erupcji Krakatau w 1883 roku i większa niż w przypadku wulkanu Mount St. Helens w 1980 roku".

Jak wyjaśnili naukowcy - im większa jest amplituda fali, tym bardziej jest ona potężna.

W tym samym wydaniu magazynu ukazało się także drugie badanie dotyczące erupcji wulkanu Tonga. Zasugerowano w nim, że ciśnienie nie tylko wstrząsnęło atmosferą, ale także spowodowało potężne fale na oceanie.

Po wybuchu pojawiły się małe, szybko przemieszczające się meteotsunami, czyli zjawiska, które występują w wyniku gwałtownych zmian ciśnienia atmosferycznego i prowadzą do formowania się wysokich fal. Dotarły one do archipelagu wcześniej niż typowe, powstające przez wstrząsy sejsmiczne tsunami.

Zdjęcia satelitarne z erupcji wulkanu Hunga Tonga-Hunga Ha'apai NASA Earth Observatory

Ogromna siła

Skutki tych zjawisk zaobserwowano na całym świecie - nie tylko na Oceanie Spokojnym, lecz także na Oceanie Atlantyckim i Morzu Śródziemnym. Tatsuya Kubota, pracownik naukowy Narodowego Instytutu Badań nad Nauką o Ziemi i Odpornością na Katastrofy w Japonii, który pracował przy badaniu stwierdził, że wyniki były zaskakujące.

- Wysokość "zwiastunów" tsunami wynosiła około kilku centymetrów, choć było to zależne od lokalizacji - stwierdził.

Kiedy wulkan wybuchł w połowie stycznia, powstały pióropusz gazu i popiołu trafił nawet do mezosfery - warstwy atmosfery położonej na wysokości około od 45 do 90 kilometrów nad powierzchnią Ziemi. To najwyższa kolumna powstała po erupcji wulkanu, jaką kiedykolwiek udało się zarejestrować w zapisie satelitarnym.

Ilość energii uwolnionej w trakcie erupcji była porównywalna z energią, jaka mogłaby zostać wytworzona przez eksplozję od czterech do 18 megaton trotylu lub przez jednoczesną detonację ponad 100 bomb o wielkości tej zrzuconej na Hiroszimę podczas II wojny światowej.

Mogły trafić do jonosfery

Po erupcji wielu naukowców z całego świata próbowało zbadać skutki kataklizmu. Matoza oraz zespół ponad 70 badaczy z 17 krajów postanowili udokumentować wielkość fal atmosferycznych, które wygenerował wybuch. W tym celu wykorzystano dane z licznych naziemnych i kosmicznych systemów monitorujących.

Zespół odkrył, że spośród wszystkich fal atmosferycznych powstałych w wyniku wybuchu, w zapisach najbardziej widoczne były tak zwane fale lambda. Przebiegają one wzdłuż powierzchni Ziemi i są podobne do fal dźwiękowych, gdyż mogą wytwarzać drgania w ośrodkach, przez które się przemieszczają.

Jednak jak wyjaśnił Matoza, takie fale rozchodzą się przy bardzo niskich częstotliwościach, "gdzie wpływ grawitacji jest znaczący". Naukowcy rzadko je rejestrują, ponieważ powstają tylko w wyniku ogromnych eksplozji, takich jak erupcje wulkaniczne czy próby jądrowe.

- Zwykle nie obserwuje się ich w przypadku mniejszych erupcji wulkanicznych - powiedział Matoza.

Najsilniejsze fale, które wygenerował wulkan, miały amplitudę 450 kilometrów. To oznacza, że mogły trafić nawet do jonosfery - gęstej warstwy naładowanych elektrycznie cząstek, która znajduje się około 60 do 1000 km nad powierzchnią planety.

Fale generowane były przez wulkan przez sześć dni. W tym czasie okrążyły Ziemię od trzech do czterech razy.

Erupcja wulkanu TongaNASA Earth Observatory image by Joshua Stevens using GOES imagery courtesy of NOAA and NESDIS

Wzajemne powiązanie

Analiza danych historycznych wykazała, że tak samo stało się podczas erupcji wulkanu Krakatau w 1883 roku.

Wyniki obserwacji wygenerowanych fal są zgodne z wcześniejszymi modelami erupcji wulkanu Tonga, które opracował zespół naukowców z Uniwersytetu w Hamburgu.

- Byliśmy w stanie symulować falę lambda powstałą w wyniku erupcji już dwa dni po zdarzeniu, a teraz nowe badania dostarczają więcej szczegółów na temat rozprzestrzenienia się tych fal, dzięki wykorzystaniu różnych pomiarów geofizycznych - podała Nedjeljka Zagar, profesor meteorologii teoretycznej na tamtejszej uczelni.

W drugim wspomnianym badaniu Kubota i jego zespół połączyli fale lamba z meteotsunami zaobserwowanymi po erupcji. Odkryli, że czas wystąpienia fal i "zwiastunów" tsunami wydaje się zbieżny.

Jak zauważyli, fakt, że fale meteotsunami pojawiły się ponad dwie godziny wcześniej, niż możnaby się spodziewać w przypadku typowych tsunami, jest zaskakujący.

Matoza przekazał także, że wybuch Tonga wytworzył niezwykle silne fale dźwiękowe i infradźwięki (czyli fale akustyczne o zbyt niskiej częstotliwości, by mogły być słyszalne dla człowieka). Co niezwykłe, słyszalne dźwięki erupcji, składające się z powtarzających się wybuchów, można było usłyszeć na Alasce, oddalonej o ponad 10 tysięcy kilometrów od archipelagu wysp Tonga.

Autorka/Autor:kw

Źródło: sciencealert.com

Pozostałe wiadomości

Sławosz Uznański-Wiśniewski leci na Ziemię. Jednym z kluczowych czynników, który kształtuje procedurę powrotu z ISS są warunki atmosferyczne w miejscu lądowania. Jaka pogoda przywita polskiego astronautę?

Tutaj Houston nie powinno mieć problemu

Tutaj Houston nie powinno mieć problemu

Źródło:
tvnmeteo.pl, Axiom Space

Polski astronauta zakończył misję na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej i jest w trakcie powrotu na Ziemię. We wtorek jego kapsuła będzie wodować w Pacyfiku. Jednak powrót jest bardziej skomplikowany i niebezpieczny niż mogłoby się wydawać.

Jak wcelować w ocean z kosmosu

Jak wcelować w ocean z kosmosu

Źródło:
PAP

We wtorek Sławosz Uznański-Wiśniewski powróci na Ziemię. Transmisję z tego wydarzenia można oglądać w TVN24 i TVN24+. O której godzinie?

Sławosz Uznański-Wiśniewski wraca na Ziemię. Kiedy i gdzie oglądać transmisję z lądowania?

Sławosz Uznański-Wiśniewski wraca na Ziemię. Kiedy i gdzie oglądać transmisję z lądowania?

Źródło:
tvn24.pl

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna i kapsuła Dragon - taki widok mogliśmy podziwiać w nocy z poniedziałku na wtorek na polskim niebie. Na pokładzie statku kosmicznego znajduje się polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski, który we wtorek wróci z ISS na Ziemię. Materiały otrzymaliśmy na Kontakt24.

Kapsuła Dragon nad Polską. Oglądaliście ostatni lot Sławosza

Kapsuła Dragon nad Polską. Oglądaliście ostatni lot Sławosza

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Ulewny deszcz sparaliżował w poniedziałek nowojorskie metro. Woda wdarła się do wagonów i na perony, powodując chaos i masowe opóźnienia. Nagrania z zalanej stacji 28th Street ukazują pasażerów, którzy w panice unosili nogi nad zalaną podłogą.

Deszcz zalał metro, pasażerowie wskakiwali na siedzenia

Deszcz zalał metro, pasażerowie wskakiwali na siedzenia

Źródło:
Reuters, CBS News

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał alarmy pierwszego stopnia. Synoptycy ostrzegają przed burzami, którym towarzyszyć będą opady deszczu i silny wiatr.

Ulewy, burze, grad. Ostrzeżenia dla większości kraju

Ulewy, burze, grad. Ostrzeżenia dla większości kraju

Źródło:
IMGW

Pogoda na dziś. Wtorek 15.07 przyniesie niespokojną aurę, w wielu regionach pojawią się burze. Termometry pokażą od 22 do27 stopni. Aura niekorzystnie wpłynie na nasze samopoczucie.

Pogoda na dziś - wtorek, 15 lipca. W burzach mocno popada

Pogoda na dziś - wtorek, 15 lipca. W burzach mocno popada

Źródło:
tvnmeteo.pl

Poniedziałek upływa w części kraju pod znakiem burz. W kilku miejscowościach pojawiły widać było groźnie wyglądający lej kondensacyjny, czyli zalążek trąby powietrznej.

Lej kondensacyjny nad Polską

Lej kondensacyjny nad Polską

Źródło:
tvnmeteo.pl

Burze przechodziły w poniedziałek nad częścią kraju. Towarzyszące im opady deszczu spowodowały, że podtopiło Suwałki, a w powiecie raciborskim zalana została trasa Pawłów-Maków. Na terenie Mazowsza spadł grad.

Suwałki popłynęły po ulewie

Suwałki popłynęły po ulewie

Aktualizacja:
Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl, Kontakt24

Nadchodzące dni przyniosą kontynuację gwałtownej aury. Burze, podczas których będzie obficie padać, pojawią się w wielu regionach kraju. Upragnionego spokoju nie widać.

Niż Gabriel odszedł, ale nadchodzą cyklony atlantyckie

Niż Gabriel odszedł, ale nadchodzą cyklony atlantyckie

Źródło:
tvnmeteo.pl

Kapsuła Dragon Grace, na pokładzie której znajduje się polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski, została odłączona od Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Następnym ważnym etapem powrotu na Ziemię będzie wejście w atmosferę, które zostało zaplanowane na wtorek.

Następny przystanek: Pacyfik. Misja Ax-4 opuściła ISS

Następny przystanek: Pacyfik. Misja Ax-4 opuściła ISS

Aktualizacja:
Źródło:
TVN24

Sławosz Uznański-Wiśniewski spędził na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ponad dwa tygodnie. Na nagraniu udostępnionym w poniedziałek, niedługo po opuszczeniu przez Polaka ISS, widać, jak wyglądało przyrządzanie posiłków w kosmosie.

Przeżyjmy to jeszcze raz. Tak pierogi latały w kosmosie

Przeżyjmy to jeszcze raz. Tak pierogi latały w kosmosie

Źródło:
Axiom Space, Lyofood, tvnmeteo.pl

W niedalekiej odległości od gminy Nijar w andaluzyjskiej prowincji Almeria zatrzęsła się ziemia. Było to najsilniejsze trzęsienie ziemi od 1930 roku, na szczęście - jak poinformowały lokalne władze - nie doprowadziło do poważniejszych szkód.

Trzęsienie ziemi w Andaluzji. Było najsilniejsze od prawie 100 lat

Trzęsienie ziemi w Andaluzji. Było najsilniejsze od prawie 100 lat

Źródło:
ENEX

Sławosz Uznański-Wiśniewski opuszcza ISS i wraca na Ziemię. Wbrew pozorom jest to najniebezpieczniejszy etap misji kosmicznej. Dlaczego? Wyjaśnia to doktor Tomasz Barciński z Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk.

Kapsuła jak meteor. Scenariusze powrotu polskiego astronauty

Kapsuła jak meteor. Scenariusze powrotu polskiego astronauty

Źródło:
PAP

Największy znany fragment Marsa na Ziemi, nazwany NWA 16788, zostanie wystawiony na sprzedaż 16 lipca w domu aukcyjnym Sotheby's. To meteoryt, który znaleziony został dwa lata temu na Saharze. Spodziewa się, że cena sprzedaży wyniesie od 2 do 4 milionów dolarów.

Największy znany fragment Marsa idzie na sprzedaż

Największy znany fragment Marsa idzie na sprzedaż

Źródło:
CBS News, ABC news

Misja Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej zbliża się do końca. W programie "Wstajesz i wiesz" reporter TVN24 BiS Hubert Kijek i Piotr Dziuban z firmy Creotech opowiadali o tym, jak będzie wyglądał powrót polskiego astronauty na Ziemię i tym, jakie są jego dalsze plany.

Akademia astronautów, może nawet Księżyc. Co po powrocie z ISS?

Akademia astronautów, może nawet Księżyc. Co po powrocie z ISS?

Źródło:
TVN24, PAP

Góra lodowa zagraża portowi w niewielkiej miejscowości Innaarsuit na Grenlandii. Jak poinformował lokalny nadawca KNR, masa lodu znalazła się niebezpiecznie blisko zakładu przetwórstwa ryb i lokalnego sklepu. Służby monitorują sytuację na wypadek pęknięcia lodu.

Góra lodowa utrudnia im pójście do sklepu

Góra lodowa utrudnia im pójście do sklepu

Źródło:
PAP

Burze z gradem przechodziły w niedzielę nad Polską. W południowej części kraju strażacy mieli pełne ręce roboty - na Podkarpaciu doszło do przerw w dostawach prądu, a w Małopolsce wiatr zwiał dach z kościoła. Groźnie wyglądające chmury szelfowe pojawiły się także na północy.

Przerwy w dostawach prądu, podtopienia. Burzowa niedziela w Polsce

Przerwy w dostawach prądu, podtopienia. Burzowa niedziela w Polsce

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Turcja walczy z pożarami lasów. Ogień ponownie pojawił się w zachodniej części kraju, która płonęła jeszcze niecałe dwa tygodnie temu. Służby walczą z żywiołem z ziemi i powietrza.

Ugasili śmiertelnie groźny pożar, po dwóch tygodniach ogień wrócił

Ugasili śmiertelnie groźny pożar, po dwóch tygodniach ogień wrócił

Źródło:
Reuters, aa.com.tr

Zaraz po weekendzie temperatura zbliży się do 30 stopni. Co czeka nas w kolejnych dniach? Sprawdź najnowszą autorską długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeto.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: idzie duża zmiana

Pogoda na 16 dni: idzie duża zmiana

Źródło:
tvnmeteo.pl

W poniedziałek ma rozpocząć się powrót załogi Axiom-4 z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Kapsuła Dragon wejdzie w atmosferę z prędkością 27 tysięcy kilometrów na godzinę. Sprawdź, jak będą przebiegały poszczególne etapy powrotu Polaka na Ziemię.

Powrót Polaka z kosmosu krok po kroku

Powrót Polaka z kosmosu krok po kroku

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Hubert Kijek mówił na antenie TVN24, że powrót załogi misji Axiom-4 na Ziemię będzie niebezpiecznym i skomplikowanym manewrem. - Osłona termiczna nagrzeje się nawet do dwóch tysięcy stopni Celsjusza i stracimy łączność z nimi na sześć minut. Nie będziemy wiedzieli, co się będzie działo - opowiadał.

"Osłona nagrzeje się do dwóch tysięcy stopni, stracimy łączność na sześć minut"

"Osłona nagrzeje się do dwóch tysięcy stopni, stracimy łączność na sześć minut"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Polski astronauta doktor Sławosz Uznański-Wiśniewski szykuje się na powrót na Ziemię. W niedzielę na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) odbyła się ceremonia pożegnania załogi Axiom-4. - Niebo nie jest poza naszym zasięgiem - powiedział Polak.

"Jestem smutny, że misja dobiega końca"

"Jestem smutny, że misja dobiega końca"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Sławosz Uznański-Wiśniewski zrealizował już prawie wszystkie cele misji IGNIS i powoli przygotowuje się do opuszczenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W sobotę Polak otwierał listy od bliskich. Ten wzruszający moment poprzedził pożegnanie polskiego astronauty z kosmosem, które nastąpi już dziś. Na transmisję ze stacji kosmicznej zapraszamy o 15.55 do TVN24 I TVN24+.

Otwiera listy od bliskich i żegna się z kosmosem. Ostatnie chwile Polaka na ISS

Otwiera listy od bliskich i żegna się z kosmosem. Ostatnie chwile Polaka na ISS

Źródło:
PAP, POLSA

W ostatnich dniach w Skandynawii panują wyjątkowo wysokie temperatury. Gorąco jest zwłaszcza w Norwegii - w sobotę w wielu rejonach kraju słupki rtęci pokazały ponad 30 stopni, a noc była miejscami tropikalna.

Upał i noc tropikalna w Norwegii

Upał i noc tropikalna w Norwegii

Źródło:
nettavisen.no, vg.no

W ostatnim czasie nad Bałtykiem mocno wiało. Piasek zasypał jeden z barów na plaży w Jantarze, a wideo stamtąd obiegło media społecznościowe.

Piasek zasypał bar na plaży w Jantarze

Piasek zasypał bar na plaży w Jantarze

Źródło:
tvnmeteo.pl, Na Mierzeję

Jest już 129 ofiar śmiertelnych powodzi w Teksasie. Zwiększył się także bilans osób zaginionych - poinformowały w sobotę amerykańskie media, powołując się na władze.

Więcej zabitych. Nadciągają kolejne ulewy

Więcej zabitych. Nadciągają kolejne ulewy

Źródło:
USA Today

Hiszpania mierzy się ze skutkami ulew związanych ze zjawiskiem DANA, które nawiedziły kraj w piątek i sobotę. W Katalonii trwają poszukiwania dwóch osób, które mogły zostać porwane przez rzekę.

Rzeka mogła porwać dwie osoby. DANA namieszała

Rzeka mogła porwać dwie osoby. DANA namieszała

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, Reuters, tvnmeteo.pl

Wraz z wielkim deszczem przyszedł wielki chłód. Choć lato termiczne w Polsce się trzyma, bo średnia dobowa temperatura nie spada na nizinach poniżej 15 stopni, to w najwyższe partie Tatr wkroczyła na chwilę zima. Wierzchołki Karpat przyprószył niedawno śnieg i w weekend również zrobi się tam biało. Kropla chłodu, w której znalazła się Europa Środkowa, zostanie wkrótce wyparta przez napierające od południa masy ciepłego powietrza.

Jak może wyglądać reszta wakacji. Prognoza

Jak może wyglądać reszta wakacji. Prognoza

Źródło:
TVN24+

17-letni chłopak zginął na plaży we włoskim Montalto di Castro. Został zasypany przez piasek po tym, jak położył się w wykopanym przez siebie tunelu.

Tragedia na włoskiej plaży. 17-latek zginął pod piaskiem

Tragedia na włoskiej plaży. 17-latek zginął pod piaskiem

Źródło:
PAP