Merkury pod lupą badaczy

Przykład dużego krateru, Tyagaraja (NASA)

Po zaledwie 6 miesiącach przebywania na orbicie Merkurego, amerykańska sonda kosmiczna MESSENGER przekazała naukowcom informacje, które zrewolucjonizowały ich sposób myślenia o tej planecie. Materiały dały między innymi dowody na dużą aktywność wulkaniczną.

Satelita zrobił zdjęcia w dużym zbliżeniu kraterów planety, zebrał próbki potrzebne do analizy jej składu chemicznego oraz wykonał pierwszy spis jonów w plazmie otaczającej Merkurego. Wyniki badań zostały opublikowane w magazynie "Science".

Przykład wielkiego krateru na Merkurym, Tyagaraja (NASA)

- Mamy sfotografowaną w dużej rozdzielczości sporą ilość obszarów polarnych. Po raz pierwszy musimy zbudować ogólny, całościowy obraz planety na podstawie wyników badań. Jesteśmy w stanie odwzorować pierwiastkowy skład powierzchni planety, egzosfery naturalnej i zjonizowanej, a także stworzyć obraz geometrii pola magnetycznego i magneto sfery. To jednak dopiero początek. Merkury kryje w sobie o wiele więcej niespodzianek – mówi Sean Solomon z Carnegie Institution of Washington.

MESSENGER ujawnił wulkaniczną powódź

Przez ponad kilkadziesiąt lat naukowców fascynowała wulkaniczna aktywność Merkurego. Trzy przeloty MESSENGER dały w rezultacie dane potwierdzające istnienie ogromnych rozlewisk wulkanicznych na równinach otaczających północny rejon polarny Merkurego.

- Przez ponad 35 lat istniała duża niepewność roli aktywności wulkanów na tej planecie – powiedział Janes W, Head III, profesor nauk geologicznych na Uniwersytecie Brown oraz koordynator badań. W rzeczywistości naukowcy debatowali nad tą kwestią od 1974 roku, czyli odkąd zostały zrobione pierwsze zdjęcia planety ukazujące w niektórych rejonach równin spore nieprawidłowości.

W środowisku badaczy od razu zaczęły się spekulacje, ale nie było wówczas żadnych dowodów aktywności wulkanicznej w pobliżu wulkanów. Ponadto równiny znajdujące się na półkuli północnej, pojawiające się na zdjęciach, miały taką samą jasność, co rejony usiane kraterami, co stanowi pewne przeciwieństwo do krajobrazu znanego naukowcom z Księżyca.

Według badań, w pierwotnej fazie historii planety, czyli między 3,5 i 4 miliardy lat temu. Proces ten dotyczył około 6 proc. powierzchni planety. Potwierdzeniem tego jest analiza obecnej struktury obszaru rozciągającego się około 150 kilometrów od strefy wulkanicznej. Można tam znaleźć dowody na istnienie starożytnego źródła lawy, z dużymi kanałami podobnymi do rzek, które mają rozgałęzienia do załamań.

Osady wulkaniczne są niezwykle grube. Miejscami sięgają 2 kilometrów głębokości. Zestalone, stopione skały przypominają te, które odkryto w północno-zachodnich Stanach Zjednoczonych.

Poza tym naukowcy odkryli otwory o wymiarach dochodzących nawet do 25 kilometrów długości, z których wydobywała się niegdyś gorąca lawa.

- Ku zaskoczeniu zespołu naukowców, okazuje się, że jasne obszary na zdjęciach, składają się z małych, płytkich depresji, które często znajdują się w klastrach o nieregularnym kształcie – mówi David Blewett, główny autor jednego z raportów opublikowanych w "Science".

Wiele depresji ma jasne wnętrze i otaczają je aureole, co wskazuje na ich młody wiek.

Merkury nie jest jak Księżyc

Stare przekonanie, że Merkury jest jak Księżyc powoli zaczyna nie mieć potwierdzenia. Pomiary powierzchni planety przez spektrometr wskazują na większe bogactwo promieniotwórczego potasu niż sądzono.

- Pomiar stosunku potasu do toru, innego pierwiastka radioaktywnego, a także bogactwo siarki wykryte przez spektrometr X-Ray wykazały, że Merkury ma podobne zapasy lotne do Wenus, Ziemi i Marsa. Znacznie większy niż ten na Księżycu – komentuje Patrick Pepłowski z zespołu badaczy.

Misja MESSENGERA

Sonda kosmiczna MESSENGER ma za zadanie zbadać Merkurego. Jest to pierwsza misja poświęcona tej planecie od ponad 33 lat. Została zaprojektowana tak, by móc zbadać zarówno charakterystykę, jak i środowisko planety z orbity około planetarnej. Ma ona rozpoznać chemiczne właściwości Merkurego, dowiedzieć się jak najwięcej o jego geologicznej historii, o naturze pola magnetycznego, wielkości i stanie jądra oraz naturze egzo- i magnetosfery. 18 marca tego roku MESSENGER wszedł w orbitę planety. W ostatnich latach dokonał trzech przelotów dostarczając naukowcom pierwszych informacji.

W najbliższej przyszłości badacze mają nadzieję poznać skład chemiczny i mineralny terenów położonych w wyższych szerokościach geograficznych. Dzięki temu będą mogli porównać aktywność wulkaniczną zbadanych rejonów z innymi.

Schemat operacji Messengera (NASA)
Magnosfera Merkurego wraz z jonami (NASA)

Autor: usa//aq / Źródło: NASA, lescienze.espresso.repubblica.it

Pozostałe wiadomości

Do Polski zmierza porcja bardzo ciepłego powietrza znad Afryki. Środa będzie preludium do krótkiego lipca w kwietniu, bo jak wynika z prognoz - w czwartek zrobi się naprawdę gorąco. Tego dnia odczuwalna temperatura może osiągnąć nawet 30 stopni Celsjusza. Dotrze do nas też porcja pyłu saharyjskiego.

Anomalia wyniesie 15 stopni, będzie jak w lipcu. Spadnie pył znad Sahary

Anomalia wyniesie 15 stopni, będzie jak w lipcu. Spadnie pył znad Sahary

Źródło:
tvnmeteo.pl

Zorza polarna rozświetliła niebo nad Polską. Jak poinformował Karol Wójcicki, autor profilu "Z głową w gwiazdach", tak dobrych warunków do obserwacji tego zjawiska nie mieliśmy od kilku miesięcy.

Światła Północy pomalowały niebo nad Polską

Światła Północy pomalowały niebo nad Polską

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, Z głową w gwiazdach

Pogoda na jutro. W nocy będzie pogodnie, miejscami powieje silniejszy wiatr. Środa 17.04 przyniesie słoneczną aurę. Termometry pokażą maksymalnie od 25 do 28 stopni Celsjusza. W słońcu temperatura będzie znacznie wyższa.

Pogoda na jutro - czwartek 17.04. Aż 28 stopni na termometrach. W słońcu będzie goręcej

Pogoda na jutro - czwartek 17.04. Aż 28 stopni na termometrach. W słońcu będzie goręcej

Źródło:
tvnmeteo.pl

Dwuletni bóbr o imieniu Kalafior uciekł z ogrodu zoologicznego w Utica w stanie Nowy Jork. Władze zoo przekazały, że wykorzystują drony do poszukiwania zbiegłego gryzonia.

Kalafior uciekł. Szukają go za pomocą dronów

Kalafior uciekł. Szukają go za pomocą dronów

Źródło:
PAP, upi.com

Do Polski napłynęło gorące, zwrotnikowe powietrze znad Afryki. Sprawiło, że w środę temperatura zbliżyła się miejscami do 30 stopni Celsjusza. Sprawdź, gdzie było najcieplej.

O krok od upału. Gdzie w środę było najcieplej

O krok od upału. Gdzie w środę było najcieplej

Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Pogoda na Wielkanoc 2025. Święta przyniosą części kraju opady deszczu. Miejscami mogą też pojawić się burze. Termometry pokażą w Niedzielę Wielkanocą i lany poniedziałek do 23 stopni.

Pogoda na Wielkanoc. Będziemy pod silnym wpływem układu znad Włoch

Pogoda na Wielkanoc. Będziemy pod silnym wpływem układu znad Włoch

Źródło:
tvnmeteo.pl

Naukowcy, wykorzystując fragment mysiego mózgu wielkości ziarnka piasku, stworzyli superprecyzyjną trójwymiarową mapę mózgu ssaka. Praca ta jest zwieńczeniem prawie dekady badań prowadzonych przez 150 ekspertów.

Takiej mapy mózgu ssaka jeszcze nie było. "Wygląda jak odległa galaktyka"

Źródło:
CNN

Jest duże ryzyko, że w piątek doświadczymy miejscami gwałtownych zjawisk atmosferycznych. Za sprawą niżu znad Morza Śródziemnego i frontu chłodnego w wielu miejscach kraju pojawią się burze.

Ostrzegamy! Tego dnia mogą utworzyć się groźne burze

Ostrzegamy! Tego dnia mogą utworzyć się groźne burze

Źródło:
tvnmeteo.pl

Święta wielkanocne to wymagający czas dla osób z alergiami. Czyhają na nie nie tylko pyłki drzew, lecz także inne zagrożenia związane z przedświątecznymi porządkami, a nawet próbowaniem potraw. Jak się nie dać alergii podczas Wielkanocy?

"Miałem pacjenta, do którego po trzepaniu dywanów jechało pogotowie"

"Miałem pacjenta, do którego po trzepaniu dywanów jechało pogotowie"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski powoli kończy szkolenie, które ma go przygotować do lotu na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). Czy obawia się lotu rakietą i życia na stacji? - Na pewno jest dużo obaw. Start rakiety jest dosyć niebezpieczny i jest dużo strachu we mnie, ale przede wszystkim dużo ekscytacji - powiedział w rozmowie z Hubertem Kijkiem, reporterem TVN24 BiS.

Sławosz Uznański-Wiśniewski gotowy do lotu w kosmos. "Start rakiety jest dosyć niebezpieczny"

Sławosz Uznański-Wiśniewski gotowy do lotu w kosmos. "Start rakiety jest dosyć niebezpieczny"

Źródło:
tvnmeteo.pl, TVN24

Indie i Pakistan zmagają się z falą upałów. Według prognoz synoptyków miejscami temperatura może sięgać nawet 50 stopni Celsjusza, a skwar prędko nie odpuści. Takie warunki sprawiają, że aura stwarza ogromne zagrożenie dla zdrowia i życia setek milionów ludzi.

Skwar jak w Dolinie Śmierci. Temperatura może osiągnąć prawie 50 stopni

Skwar jak w Dolinie Śmierci. Temperatura może osiągnąć prawie 50 stopni

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

W Tatrach zaczyna robić się coraz bardziej wiosennie. Pracownicy Tatrzańskiego Parku Narodowego zauważyli pierwsze świstaki, które wyszły z zimowych kryjówek po wybudzeniu się z zimowego snu.

Budzą się ze snu zimowego. "Będzie ich coraz więcej"

Budzą się ze snu zimowego. "Będzie ich coraz więcej"

Źródło:
PAP

Nowo odkryta kometa C/2025 F2 (Swan) zbliża się do Słońca. Jak przekazał Karol Wójcicki, popularyzator astronomii, staje się widoczna na porannym niebie. Jej orbita wskazuje, że ponownie pojawi się w pobliżu Ziemi dopiero za kilkadziesiąt tysięcy lat.

Teraz albo nigdy. Na oglądanie tego kosmicznego gościa będzie tylko chwila

Teraz albo nigdy. Na oglądanie tego kosmicznego gościa będzie tylko chwila

Źródło:
PAP

Sezon na kleszcze trwa w najlepsze. Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) opublikowało mapy, które pokazują, gdzie w Europie odnotowuje się najwięcej przypadków kleszczowego zapalenia mózgu (KZM).

KZM w Europie. Mapy pokazują, gdzie jest go najwięcej

KZM w Europie. Mapy pokazują, gdzie jest go najwięcej

Źródło:
ECDC

Rok 2024 był w Europie rekordowy pod względem temperatury - podała we wtorek Światowa Organizacja Meteorologiczna. Eksperci wyjaśnili, że część kontynentu odnotowała najdłuższą w historii falę upałów, a wiele regionów spustoszyła susza. Ubiegły rok przyniósł także najpoważniejsze powodzie od ponad dekady.

Niepokojący raport dotyczący klimatu w Europie

Niepokojący raport dotyczący klimatu w Europie

Źródło:
PAP, Reuters, WMO

Na skutek burz piaskowych, jakie nawiedziły Irak, wielu mieszkańców miało poważne problemy oddechowe. Wystąpiły też utrudnienia komunikacyjne. Przez słabą widzialność konieczne było między innymi wstrzymanie ruchu na kilku lotniskach.

Przez pomarańczowe powietrze 1800 osób trafiło do szpitali

Przez pomarańczowe powietrze 1800 osób trafiło do szpitali

Źródło:
AFP, BBC

Naukowcy wyhodowali ludzki ząb w laboratorium. W przyszłości zastosowane przez nich metody mogą okazać się alternatywą dla konwencjonalnego leczenia stomatologicznego. Badacze podkreślili jednak, że minie sporo czasu, zanim implanty zastąpią naturalne zęby.

Wyhodowali ludzki ząb. "To może zrewolucjonizować stomatologię"

Wyhodowali ludzki ząb. "To może zrewolucjonizować stomatologię"

Źródło:
PAP, BBC, King's College London

Słonie afrykańskie z lokalnego ogrodu zoologicznego błyskawicznie zareagowały na trzęsienie ziemi, jakie w poniedziałek nawiedziło Kalifornię. Starsze zwierzęta instynktownie zbiły się w grupę dookoła najmłodszych osobników, wypatrując dalszych zagrożeń. Zachowanie to pokazuje, jak silne więzi łączą słoniowe rodziny.

Ziemia się zatrzęsła, słonie pobiegły na pomoc młodym

Ziemia się zatrzęsła, słonie pobiegły na pomoc młodym

Źródło:
Reuters, LA Times

Gwiazda muzyki pop Katy Perry poleciała w kosmos. Na pokładzie rakiety New Shepard znalazło się jeszcze pięć innych kobiet. Amerykańska piosenkarka podzieliła się w mediach społecznościowych nagraniem, pokazującym wnętrze kapsuły przed startem.

Katy Perry już na Ziemi. Pokazała nagranie sprzed lotu w kosmos

Katy Perry już na Ziemi. Pokazała nagranie sprzed lotu w kosmos

Aktualizacja:
Źródło:
BBC, Blue Origin

Na Kontakt24 otrzymaliśmy wyjątkowy film, który pokazuje reakcję wilków na zapach człowieka.

Tak wilki reagują na zapach człowieka. Niezwykłe nagranie

Tak wilki reagują na zapach człowieka. Niezwykłe nagranie

Źródło:
Kontakt24

Nawet 250 litrów deszczu na metr kwadratowy i więcej może spaść w tym tygodniu w środkowej i południowej Europie - wynika z prognoz. Ulewy ma przynieść jeden z niżów, który nabierze wilgoci w rejonie Zatoki Genueńskiej. Układ niskiego ciśnienia dotrze także do Polski i sprawi, że święta będą deszczowe.

Niebezpieczna kumulacja opadów i "duże zagrożenie" w kilku regionach Europy

Niebezpieczna kumulacja opadów i "duże zagrożenie" w kilku regionach Europy

Źródło:
tvnmeteo.pl

Wkrótce rozpocznie się nowy etap trwającej kilka lat renowacji Hagii Sophii. Remont jednej z najbardziej rozpoznawalnych budowli Stambułu skupia się przede wszystkim na ochronie historycznych kopuł przed skutkami potencjalnych trzęsień ziemi.

Symbol Stambułu ma być wzmocniony na wypadek trzęsienia ziemi

Symbol Stambułu ma być wzmocniony na wypadek trzęsienia ziemi

Źródło:
PAP, AP

Jeszcze przed świętami będzie tak ciepło jak bywa w czerwcu albo w lipcu. Jaką temperaturę przyniosą nadchodzące dni? Sprawdź, co przewiduje Tomasz Wasilewski w swojej prognozie długoterminowej na kolejne 16 dni.

Pogoda na 16 dni: lato tydzień po zimie

Pogoda na 16 dni: lato tydzień po zimie

Źródło:
tvnmeteo.pl

W sercu odległej galaktyki w gwiazdozbiorze Panny znajduje się masywna, czarna dziura, która budzi się do życia. Zjawisko kosmiczne, któremu nadano imię Ansky, zaczęło wystrzeliwać intensywne rozbłyski rentgenowskie w regularnych odstępach czasu. To zachowanie bardzo zaintrygowało naukowców.

To zachowanie czarnej dziury zadziwiło naukowców. "Nie wiemy jeszcze, co je powoduje"

To zachowanie czarnej dziury zadziwiło naukowców. "Nie wiemy jeszcze, co je powoduje"

Źródło:
AFP, ESA

Zwolnienia i cięcia w amerykańskim budżecie przeprowadzane w ostatnim czasie przez Donalda Trumpa dotknęły także Narodową Administrację Oceaniczną i Atmosferyczną (NOAA), zajmującą się prognozowaniem pogody. Eksperci w rozmowie z magazynem "Rolling Stone" zwracają uwagę, że takie działania mogą w przyszłości pogorszyć proces ostrzegania przed gwałtownymi zjawiskami w Stanach Zjednoczonych.

Cięcia Trumpa. Nawet prognozy pogody są zagrożone

Cięcia Trumpa. Nawet prognozy pogody są zagrożone

Źródło:
Rolling Stone, tvnmeteo.pl

Naukowcy z Grecji opracowali modele, które przewidują, kiedy i jak mocno drzewa oliwne i dęby będą pylić. To przełomowe odkrycie może pomóc osobom uczulonym na pyłki tych drzew lepiej przygotować się do sezonu alergicznego.

Te drzewa najczęściej uczulają Greków. Od teraz będzie im lżej

Te drzewa najczęściej uczulają Greków. Od teraz będzie im lżej

Źródło:
greekreporter.com

Pod koniec tygodnia w Hiszpanii wyruszyły pierwsze wielkanocne procesje, co roku przyciągające uwagę całego świata. Niestety niektóre z nich musiały zawrócić do świątyń, a inne w ogóle ich nie opuściły z powodu ulewnych deszczy. Plany efektownych obchodów Wielkiego Tygodnia w Hiszpanii może pokrzyżować gwałtowna aura - donoszą lokalne media.

Słynne obchody Wielkiego Tygodnia zagrożone przez potężne opady

Słynne obchody Wielkiego Tygodnia zagrożone przez potężne opady

Źródło:
PAP, laopiniondemurcia.es

Ulewne deszcze związane z burzą Olivier nawiedziły Wyspy Kanaryjskie. W sobotę władze ogłosiły stan wyjątkowy na jednej z wysp archipelagu - Lanzarote. W związku z gwałtowną aurą strażacy interweniowali ponad 300 razy.

Stan wyjątkowy w turystycznym raju. "Nigdy czegoś takiego nie widziałem"

Stan wyjątkowy w turystycznym raju. "Nigdy czegoś takiego nie widziałem"

Źródło:
PAP, laprovincia.es, rtvc.es

Pełnia Różowego Księżyca była widoczna na niebie w nocy ze soboty na niedzielę. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia tego zjawiska. Pierwsza wiosenna pełnia jest szczególnie istotna, ponieważ na jej podstawie określana jest data Wielkanocy - święta ruchomego.

Różowy Księżyc zalśnił na niebie

Różowy Księżyc zalśnił na niebie

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Niedźwiedzie pojawiły się w sobotę w zakopiańskich Kuźnicach, blisko popularnego szlaku. Zwierzęta te stają się coraz bardziej aktywne, a w pobliże ludzkich siedzib przyciąga je zapach odpadków kuchennych. Jeśli natkniemy się na zwierzę, powinniśmy zachować ostrożność.

Niedźwiedzie w Zakopanem. Pojawiły się przy popularnym szlaku

Niedźwiedzie w Zakopanem. Pojawiły się przy popularnym szlaku

Źródło:
PAP, Tygodnik Podhalański, tvnmeteo.pl