Urzędy skarbowe oraz wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast będą mieli obowiązek publikować listy osób i firm korzystających z ulg w spłacie zobowiązań podatkowych. Taki zapis znalazł się w projekcie nowej ustawy o jawności życia publicznego przygotowanej przez ministra koordynatora do spraw służb specjalnych Mariusza Kamińskiego.
Najnowszą wersją dokumentu wkrótce ma zająć się Komitet Stały Rady Ministrów. Nie wiadomo jeszcze, kiedy projekt ustawy trafi pod obrady rządu.
Jak zapowiadał jednak pod koniec ubiegłego roku Maciej Wąsik, zastępca ministra koordynatora ds. służb specjalnych, w styczniu propozycja zmiany przepisów powinna trafić do Sejmu. - Planowany termin wejścia ustawy w życie, czyli 1 marca 2018 r., nie jest zagrożony - zapewniał.
Projekt nowej ustawy o jawności życia publicznego przewiduje przede wszystkim stworzenie jawnego rejestru umów cywilnoprawnych w sektorze publicznym oraz nowy wzór jawnych i jednakowych dla wszystkich zobowiązanych oświadczeń majątkowych.
Projekt zakłada też obowiązek prowadzenia jawnego ogłaszanego rejestru umów cywilnoprawnych m.in. jednostek sektora finansów publicznych.
Jawność ulg
Jedną z szykowanych zmian jest także zapisanie obowiązku publikacji przez organy podatkowe (urzędy skarbowe oraz w zakresie podatków lokalnych wójtów, burmistrzów i prezydentów miast) aktualizowanego co kwartał wykazu zawierającego listę podatników, którym udzielono ulg w spłacie zobowiązań. W praktyce chodzi o umorzenia, rozłożenia na raty lub przesunięcia terminu płatności.
Wykaz taki ma obejmować m.in. imię i nazwisko podatnika (lub nazwę firmy), podstawę prawną i uzasadnienie udzielenia ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych oraz wartość udzielonej ulgi. Obecnie o tym, kto skorzystał z podatkowych preferencji, wiedzą tylko sami beneficjenci oraz fiskus.
- Przepis ma na celu wzmocnienie kontroli nad decyzjami dotyczącymi obciążeń podatkowych. Decyzje podejmowane na rzecz konkretnych podmiotów, które mają dla nich korzystne skutki finansowe, powinny być przejrzyste i poddane kontroli społecznej - wyjaśnił w odpowiedzi na pytania tvn24bis.pl Stanisław Żaryn, rzecznik ministra koordynatora do spraw służb specjalnych.
Zwrócił uwagę, że organem podatkowym w Polsce jest m.in. wójt, którego decyzje dotyczące zwolnień podatkowych są uznaniowe. - Autorzy projektu ustawy są przekonani, że decyzje takie nie powinny być nadużywane ani wykorzystywane do celów politycznych. Proponowane w ustawie przepisy będą wzmacniały jawność w tym zakresie, ułatwiając walkę z ewentualną korupcją przy podejmowaniu decyzji podatkowych korzystnych dla konkretnych podmiotów - podkreślił Żaryn.
Wątpliwości w sprawie list
Swoje zastrzeżenia dotyczące publikacji list podatników w trakcie konsultacji zgłosiło jednak Ministerstwo Spraw Zagranicznych. "Wątpliwości może budzić umieszczenie w takim wykazie informacji w zakresie powodów udzielenia ulgi" - zauważyło MSZ.
"Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych powodem udzielania takich ulg może być m.in. brak środków na pokrycie niezbędnych wydatków bieżących, koniecznych do utrzymania rodziny, choroba czy bezrobocie osoby zobowiązanej" - przypomniał resort.
To oznaczałoby - w opinii MSZ - głęboką ingerencję w prywatność jednostki, a w niektórych przypadkach mogłoby nawet naruszać zakaz przetwarzania szczególnych kategorii danych osobowych, do których należą dane dotyczące zdrowia.
Autorzy projektu jednak uspokajają. - Ustawa nie zakłada obowiązku informowania o szczegółowych przyczynach podjęcia takiej decyzji przez organ podatkowy - zapewnia tvn24bis.pl Stanisław Żaryn.
Co jeszcze w projekcie?
Oprócz rejestru umów cywilnoprawnych, nowego wzoru oświadczeń majątkowych i listy podatników korzystających z ulg projekt nowej ustawy o jawności życia publicznego reguluje status sygnalisty, który za informacje o nieprawidłowościach uzyska ochronę zawodową i prawną. Projekt przewiduje nałożenie obowiązku przygotowania i stosowania wewnętrznych procedur antykorupcyjnych w jednostkach sektora publicznego oraz w co najmniej średnich przedsiębiorstwach. Firmy będą miały pół roku na przygotowanie wewnętrznej polityki antykorupcyjnej.
W wyniku konsultacji w dokumentach pozostanie też tzw. ślad legislacyjny - wykaz osób przy nim pracujących. Doprecyzowano też zasady wysłuchania publicznego, warunków zgłoszenia lobbingu i zasad dokumentowania przez organizacje pozarządowe uczestniczące w procesie stanowienia prawa źródeł dochodów z ostatniego roku.
Sprecyzowano też przepisy dotyczące zakazu podejmowania przez urzędników pracy u przedsiębiorcy, jeśli wcześniej w jego sprawie dokonywano rozstrzygnięć i grupy zawodowe, które zobowiązane są do składania oświadczenia majątkowego. Do jego wzoru dołączono po uzgodnieniach instrukcję wypełniania.
Jedną z najważniejszych zmian do pierwotnego tekstu po konsultacjach z organizacjami społecznymi było ograniczenie katalogu osób, których oświadczenia będą jawne - przyjęto zasadę, iż jawne będą oświadczenia majątkowe osób zajmujących stanowiska kierownicze w różnych podmiotach państwowych.
Po ostatniej turze konsultacji prowadzący je zastępca ministra koordynatora służb specjalnych Maciej Wąsik mówił PAP, że nie zmieni się katalog osób objętych oświadczeniami, ale upublicznione w Biuletynie Informacji Publicznej będą tylko niektóre z nich - co znalazło odzwierciedlenie w nowym tekście
Autor: tol//dap / Źródło: tvn24bis.pl, PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock