NIK o kredytach frankowych: państwo pozwoliło bankom na zbyt wiele

[object Object]
Prezes NIK o raporcie o kredytach frankowychTVN24 BiS
wideo 2/5

Instytucje odpowiedzialne za ochronę konsumentów w latach 2005-2013 nie zapewniły właściwego egzekwowania praw kredytobiorców oraz zbyt późno przeciwdziałały nieuczciwym praktykom banków - stwierdziła Najwyższa Izba Kontroli w raporcie opublikowanym w czwartek.

"Skontrolowane podmioty administracji publicznej nie zapewniły właściwego egzekwowania praw kredytobiorców oraz zbyt późno lub w nieodpowiednim stopniu przeciwdziałały zagrożeniom, wynikającym z charakteru tych kredytów oraz z nieuczciwych praktyk banków" - stwierdzili kontrolerzy NIK. Według nich słabość systemu ochrony konsumentów m.in. umożliwiła wzrost liczby kredytów do skali, przy której obecnie wyeliminowanie ryzyk z nimi związanych wiązałoby się z poniesieniem znaczących kosztów przez banki lub zadłużonych obywateli.

Niewłaściwe praktyki

Przy udzielaniu kredytów, jak oceniono, miały miejsce niewłaściwe praktyki banków, w tym zawieranie w umowach kredytowych niedozwolonych postanowień umownych, pozwalających na jednostronne kształtowanie przez banki, na niejasnych zasadach, wysokości oprocentowania lub kursów, po jakich przeliczane były udzielane kredyty lub spłacane raty.

"Klauzulami abuzywnymi (niedozwolonymi - red.) były także postanowienia przewidujące obowiązkowe ubezpieczenie niskiego wkładu własnego kredytobiorcy, na warunkach które nie były znane kredytobiorcy w momencie zawierania umowy kredytu" - napisano. Jak przypomniano, w latach 2005-2010 banki masowo udzielały kredytów mieszkaniowych indeksowanych do obcych walut i w nich denominowanych. W efekcie, jak napisano, zawarto blisko milion umów kredytowych objętych ryzykiem walutowym. "Ich wartość w szczytowym okresie (w 2011 r.) sięgnęła niemal 200 mld zł. Od tego czasu poziom zadłużenia wyrażony w walutach, z którymi te kredyty są powiązane systematycznie spadał" - czytamy. Zdaniem NIK przyczyną nieskuteczności systemu był brak lub niska aktywność "organów administracji publicznej zobowiązanych do ochrony konsumentów oraz niewyposażenie ich w skuteczne narzędzia działania. Zakwestionowano między innymi konstrukcję modelu ochrony kredytobiorców, wymagająca wchodzenia na długotrwałą ścieżkę sądową w celu stwierdzenia występowania klauzul niedozwolonych. W efekcie, nawet jeśli zostały zidentyfikowane niewłaściwe praktyki banków, jak napisano, to ich eliminowanie było procesem długotrwałym. Jak wskazała NIK, negatywny wpływ na skuteczność ochrony konsumentów miały "niedookreślone kompetencje Komisji Nadzoru Finansowego w dziedzinie ochrony interesów uczestników rynku finansowego". Ustawa o nadzorze finansowym nałożyła na Komisję zadania w tym zakresie, ale nie wyposażyła w skuteczne narzędzia do realizacji tych zadań - stwierdzono.

"Przeciwnie, zgodnie z art. 138 ust. 7 ustawy Prawo bankowe, środki podejmowane w ramach nadzoru bankowego nie mogły naruszać umów zawartych przez banki. Z tego względu, mimo że KNF najszybciej zidentyfikowała zagrożenia wynikające z kredytów objętych ryzykiem walutowym, to działania KNF były ostrożne i ograniczone. Miały w szczególności charakter niewiążących wytycznych, stopniowo zaostrzanych, i nie odnosiły się do umów już zawartych" - czytamy.

Dodano, że w efekcie było to niewystarczające, żeby na wczesnym etapie wyeliminować nieprawidłowości w działaniach banków, szczególnie w okresie najintensywniejszego udzielania tych kredytów w 2008 r.

Korzyści dla banków

NIK podkreśla, że banki uzyskały korzyści wynikające ze stosowania niedozwolonych postanowień umownych. "Jednocześnie, z nielicznymi wyjątkami, nie poniosły kar pieniężnych z tego tytułu, a ciężar i ryzyka związane z odzyskaniem tych kwot został przeniesiony na kredytobiorców" - oceniono. Według NIK państwo nadal nie wspiera dostatecznie kredytobiorców w dochodzeniu ich praw. "Problem ten powinien zostać rozwiązany w drodze ustawowej" - podkreślono. W czwartkowym raporcie NIK wnioskuje m.in. o doprecyzowanie zadań i uprawnień Komisji Nadzoru Finansowego w zakresie ochrony uczestników rynku finansowego, wprowadzenie osobistej odpowiedzialności zarządzających instytucjami finansowymi za naruszenie przepisów z zakresu ochrony konsumentów czy "ukształtowanie zasad postępowania cywilnego i mechanizmów ułatwiających konsumentom dochodzenie roszczeń".

"Nierzetelny i manipuluje faktami"

Raport NIK w sprawie kredytów frankowych jest nierzetelny i manipuluje faktami - tak opublikowany w czwartek raport Najwyższej Izby Kontroli w sprawie kredytów frankowych komentuje wiceprezes Związku Banków Polskich Jerzy Bańka.

Zwraca uwagę, że w raporcie NIK pominęła wiele bardzo ważnych aspektów sprawy kredytów frankowych. - Można nawet mówić o swoistej manipulacji faktami w celu obrony z góry postawionej tezy - ocenia.

W opinii Bańki NIK pomija np. kwestię tzw. Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego, która narzuciła bankom obowiązek oferowania najpierw kredytu złotowego, a dopiero na wyraźnie żądanie klienta, kredytu denominowanego lub indeksowanego do obcych walut.

Nieprawdziwa jest też jego zdaniem teza NIK, dodaje, że banki nierzetelnie badały zdolność kredytową klientów. - Jest akurat odwrotnie, bo banki udzielając tych kredytów stosowały specjalne bufory, aby jakość tego portfela była wysoka - podkreśla.

W raporcie NIK, dodaje wiceprezes ZBP, nie ma np. nic na temat przyczyn, dla których w połowie lat dwutysięcznych UOKiK nie chciał się zgodzić na ograniczenie dostępu do kredytów walutowych. Nie ma też "ani jednego słowa" na temat nacisków politycznych ze strony rządu w tamtym okresie, m.in. na NBP i ówczesną Komisję Nadzoru Bankowego, by nie ograniczać dostępu do kredytów walutowych.

- Raport także, wbrew licznym orzeczeniom sądowym, stawia tezę, jakoby banki działały nieuczciwie i uzyskały jakieś nieuprawnione przychody"- zaznacza Bańka. - Trudno się z takim dokumentem zgodzić, ma on charakter populistyczny i nie służy dobrze całej sprawie - dodaje.

SBB: raport potwierdza nasze stanowisko

Raport NIK potwierdza słuszność argumentów i stanowisko zajmowane przez Stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu - tak skomentowało opublikowany w czwartek raport Najwyższej Izby Kontroli w sprawie kredytów frankowych SBB.

"Wnioski z kontroli przedstawione w raporcie Najwyższej Izby Kontroli są zbieżne ze stanowiskami oraz dokumentami zebranymi przez Stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu. Ocena SBB jest tożsama z wnioskiem NIK »Skontrolowane podmioty administracji publicznej nie zapewniły właściwego egzekwowania praw kredytobiorców oraz zbyt późno lub w nieodpowiednim stopniu przeciwdziałały zagrożeniom«" - głosi stanowisko stowarzyszenia grupującego frankowiczów.

"Szczególnie podkreślamy, iż głównym problemem jest stosowanie przez banki tzw. klauzul niedozwolonych. Mimo prawomocnych wyroków Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów banki w dalszym ciągu wykonują umowy w oparciu o zapisy uznane przez Sąd za nieuczciwie i nie obowiązujące klienta. Raport NIK opisuje w sposób rzetelny przyczyny takiej sytuacji" - zwraca uwagę SBB.

SBB dodaje, że podziela stanowisko NIK o konieczności rozwiązania tego problemu w drodze ustawowej.

Autor: tol//dap / Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Prezydent Stanów Zjednocznych Donald Trump i premier Wielkiej Brytanii Keir Starmer ogłosili podczas szczytu G7, że sfinalizowali umowę handlową, której ramy uzgodnili już w maju. Trump zapowiedział, że wkrótce podpisze wiele podobnych porozumień z innymi krajami.

Trump: lubię ich, to jest ich ostateczna ochrona

Trump: lubię ich, to jest ich ostateczna ochrona

Źródło:
PAP

Firma Trumpa ogłosiła, że wkrótce do sprzedaży trafią złote smartfony, całkowicie wyprodukowane w Stanach Zjednoczonych. Jak pisze jednak "Wall Street Journal", urządzenia najpewniej będą przywożone z Chin, bo w Stanach nie jest możliwe ich wyprodukowanie w zaprezentowanej cenie.

Nowy biznes Trumpa. Miało być "made in USA", mogą być Chiny

Nowy biznes Trumpa. Miało być "made in USA", mogą być Chiny

Źródło:
PAP

Czwartek 19 czerwca to dzień wolny od pracy, co oznacza, że system rozliczeniowy Elixir, obsługujący przelewy międzybankowe w złotych, ma przerwę w standardowym funkcjonowaniu - przypomina Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR). W związku z tym terminowe płatności warto zaplanować i zlecić wcześniej.

Przerwa w realizacji przelewów. Ważny komunikat dla klientów banków

Przerwa w realizacji przelewów. Ważny komunikat dla klientów banków

Źródło:
tvn24.pl

Gdyby Rosja nadal była w G8, nie mielibyśmy dzisiaj wojny - powiedział w poniedziałek prezydent USA Donald Trump podczas spotkania z premierem Kanady Markiem Carneyem w kuluarach szczytu G7 w kanadyjskim Kananaskis. Trump ocenił jednocześnie, że byłby otwarty na dołączenie Chin do grupy.

Trump: nie mielibyśmy teraz wojny, gdyby Rosja tu była

Trump: nie mielibyśmy teraz wojny, gdyby Rosja tu była

Źródło:
PAP

Ewentualna blokada cieśniny Ormuz, przez którą przepływa aż jedna piąta globalnych dostaw ropy, może wstrząsnąć rynkami na całym świecie - ostrzegają eksperci. Geopolityczne napięcia odbiją się także na polskich stacjach paliw. W tle kryzys reżimu w Teheranie, a także gra mocarstw i państw regionu.

To może wstrząsnąć światową gospodarką. "Poważny kryzys"

To może wstrząsnąć światową gospodarką. "Poważny kryzys"

Źródło:
TVN24+

Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz przekazała w mediach społecznościowych, że jest przeciwna wprowadzeniu REIT-ów w Polsce. "Prowadzą do zwyżki cen mieszkań" - napisała szefowa MFiPR na platformie X.

"Jeśli pojawią się w pracach rządu, będę je blokować"

"Jeśli pojawią się w pracach rządu, będę je blokować"

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Airbus wygrał przetarg na samoloty do obsługi połączeń regionalnych przewoźnika - przekazał LOT. Umowę w tej sprawie ogłosili przedstawiciele obu firm w poniedziałek w Paryżu. Dostawy nowych samolotów ruszą w 2027 roku.

LOT: Airbus wygrał przetarg na samoloty

LOT: Airbus wygrał przetarg na samoloty

Źródło:
PAP

Wygaszenie rosyjskiego gazu poprzez wprowadzenie zakazu jego importu będzie trwalszym rozwiązaniem niż sankcje - zapowiedział komisarz Unii Europejskiej do spraw energii Dan Joergensen. We wtorek z taką propozycją wyjdzie Komisja Europejska. Joergensen uważa też, że UE nie powinna wrócić do importu po zakończeniu wojny. Jego zdaniem byłaby to "nierozsądna decyzja".

"To byłaby bardzo nierozsądna decyzja"

"To byłaby bardzo nierozsądna decyzja"

Źródło:
PAP

Polskie Linie Lotnicze LOT wybrały Airbusa - model A220 w wersjach -100 i -300 - na dostawcę 40 nowych samolotów dla floty polskiego przewoźnika. Maszyny takie eksploatuje obecnie 20 przewoźników komercyjnych. Prace nad tym modelem rozpoczęły się w 2008 roku.

Airbus A220 - ten samolot kupi LOT

Airbus A220 - ten samolot kupi LOT

Źródło:
PAP

Główny Inspektorat Sanitarny ostrzegł przed używaniem wyciskacza do czosnku, który można było kupić w sieci sklepów Ikea. Komunikat w tej sprawie wydała także sieć handlowa.

Wielka sieć wycofuje produkt. Ostrzeżenie

Wielka sieć wycofuje produkt. Ostrzeżenie

Źródło:
tvn24.pl

Trump Mobile to nowa sieć komórkowa, której wprowadzenie na rynek zapowiedziała w poniedziałek firma prezydenta USA - The Trump Organization. Ma ona również od jesieni sprzedawać złote smarfony T1 Phone.

Nowy biznes firmy Trumpa. Będą złote telefony

Nowy biznes firmy Trumpa. Będą złote telefony

Źródło:
PAP

Liczba całkowicie elektrycznych samochodów przekroczyła w maju 94 tysiące sztuk, to wzrost o 42 procent rok do roku - wynika z Licznika Elektromobilności. W Polsce przybyło też punktów ładowania.

Tego typu aut gwałtownie przybywa

Tego typu aut gwałtownie przybywa

Źródło:
PAP

Inflacja bazowa liczona po wyłączeniu cen żywności i energii w maju 2025 roku wyniosła 3,3 procent rok do roku - podał w komunikacie Narodowy Bank Polski (NBP). Dodał, że ceny towarów i usług, czyli wskaźnik CPI, rosły w maju w tempie 4,0 procent rok do roku.

Inflacja bazowa w Polsce. Nowe dane

Inflacja bazowa w Polsce. Nowe dane

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Liczba zgłaszanych ofert pracy w maju jest podobna do tej w kwietniu - wynika z publikacji Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych. To oznacza, że pracodawcy czekają na lepsze warunki do zatrudniania - ocenili eksperci.

W tych branżach przybyło ofert pracy

W tych branżach przybyło ofert pracy

Źródło:
PAP

Do kancelarii prezydenta wpłynęły dwie petycje w związku z dopisaniem nowych dni do listy dni wolnych od pracy. Chodzi między innymi o piątek po Bożym Ciele, które chociaż jest świętem ruchomym, to zawsze wypada w czwartek - podała kancelaria prezydenta.

Dodatkowe dni wolne od pracy. Petycje u prezydenta

Dodatkowe dni wolne od pracy. Petycje u prezydenta

Źródło:
tvn24.pl, fakt.pl

Organizatorzy Paris Air Show zamknęli stoiska czterech głównych firm zbrojeniowych Izraela - informuje Reuters, powołując się na urzędników izraelskiego ministerstwa obrony. Izraelczycy nie kryją oburzenia i nazywają tę decyzję "skandaliczną i bezprecedensową".

Izraelskie stoiska zamknięte na Paris Air Show

Izraelskie stoiska zamknięte na Paris Air Show

Źródło:
PAP, Reuters

Polska oczekuje w sierpniu wypłaty ponad 26 miliardów złotych z Krajowego Planu Odbudowy - poinformowała w poniedziałek minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Dotąd zakontraktowano 44,5 procent całej alokacji KPO dla Polski.

Polska oczekuje na potężny przelew

Polska oczekuje na potężny przelew

Źródło:
PAP

Rząd planuje znowelizować ustawę o ubezpieczeniach obowiązkowych. Z projektu wynika, że nowy właściciel auta będzie mógł przy wypowiadaniu polisy OC wskazać dzień jej rozwiązania. Obecnie dniem rozwiązania polisy jest dzień jej wypowiedzenia.

Rząd planuje zmiany w OC. Jest projekt

Rząd planuje zmiany w OC. Jest projekt

Źródło:
PAP

W wieku 92 lat zmarł Leonard Lauder, miliarder i były prezes firmy Estee Lauder, który uczynił ją jednym z największych producentów kosmetyków na świecie. O śmierci przedsiębiorcy poinformowała firma, w której pracował ponad 60 lat.

Nie żyje Leonard Lauder - miliarder, który stworzył kosmetyczne imperium

Nie żyje Leonard Lauder - miliarder, który stworzył kosmetyczne imperium

Źródło:
BBC, Reuters

Zaczął obowiązywać letni rozkład jazdy PKP Intercity. To oznacza, że na kolejowej mapie Polski pojawiły się nowe połączenia mające ułatwić podróż do najpopularniejszych turystycznych miejsc. W szczycie wakacji 2025 będzie nawet 514 połączeń dziennie - całorocznych i sezonowych.

Letni rozkład jazdy PKP Intercity. Wakacyjne połączenia

Letni rozkład jazdy PKP Intercity. Wakacyjne połączenia

Źródło:
PAP

Administracja prezydenta Donalda Trumpa rozważa dodanie 36 kolejnych krajów do swojej listy krajów objętych zakazem podróży do Stanów Zjednoczonych. Tak wynika z wewnętrznej korespondencji departamentu stanu USA, na którą powołał się w niedzielę "Washington Post".

Obywatele tych krajów mogą nie wjechać do USA. Trump rozważa wydłużenie listy

Obywatele tych krajów mogą nie wjechać do USA. Trump rozważa wydłużenie listy

Źródło:
PAP

Choć oficjalnie wakacje zaczynają się 28 czerwca, wiele rodzin planuje urlop od 19 czerwca, wykorzystując długi weekend związany z Bożym Ciałem. W Zakopanem zarezerwowano już ponad 70 procent miejsc noclegowych na ten okres - poinformował Karol Wagner z Tatrzańskiej Izby Gospodarczej.

Ten weekend "rozdaje turystyczne karty"

Ten weekend "rozdaje turystyczne karty"

Źródło:
PAP

Na lotnisku Le Bourget pod Paryżem rusza w poniedziałek 55. Międzynarodowy Salon Aeronautyki i Kosmonautyki - Paris Air Show. Wydarzenie zgromadzi w tym roku około 2,5 tysiąca wystawców z 48 krajów. Podczas targów poznamy wynik przetargu na zakup ponad 80 samolotów do obsługi regionalnych połączeń PLL LOT.

Walka gigantów o kontrakty. Rusza Paris Air Show

Walka gigantów o kontrakty. Rusza Paris Air Show

Źródło:
PAP

Po maju deficyt budżetu państwa wyniósł nieco ponad 108,29 mld złotych - poinformowało w poniedziałek Ministerstwo Finansów. To 37,5 procent kwoty zaplanowanej na cały rok.

Kasa państwa pod kreską. Najnowsze dane

Kasa państwa pod kreską. Najnowsze dane

Źródło:
PAP

Notowania ropy na nowojorskiej giełdzie paliw kontynuują wzrosty z poprzedniej sesji, a perspektywy na spadki wydają się odległe. Konflikt między Izraelem a Iranem nasila obawy o dostawy ropy z regionu Bliskiego Wschodu.

Ceny ropy znów w górę. Szans na zniżki nie widać

Ceny ropy znów w górę. Szans na zniżki nie widać

Źródło:
PAP

Aż trzy czwarte Polaków planuje spędzić tegoroczne wakacje w kraju - najchętniej wybierają Pomorze, Sudety, Trójmiasto i Podhale - wynika z badania "Urlopowy Kompas Polaków: Wakacje 2025". Prezes Polskiej Organizacji Turystycznej, Rafał Szmytke, podkreśla, że liczba podróżujących po Polsce systematycznie rośnie.

Gdzie na urlop? Te miejsca wybierają Polacy

Gdzie na urlop? Te miejsca wybierają Polacy

Źródło:
PAP

W muzeum Palazzo Maffei w Weronie doszło do nietypowego zdarzenia. Jeden z turystów uszkodził eksponat - krzesło ozdobione kryształami Swarovskiego - siadając na nim. Dzieło, stworzone przez włoskiego artystę Nicolę Bollę, było hołdem dla twórczości Vincenta van Gogha.

Eksponat nie wytrzymał ciężaru turysty. "To nie był zwykły mebel"

Eksponat nie wytrzymał ciężaru turysty. "To nie był zwykły mebel"

Źródło:
BBC

Ruszyliśmy z podobnego pułapu - my bez gazu i ropy, oni bez wolności - napisał Donald Tusk, porównując drogę rozwoju Polski i Iranu. W swoim wpisie w mediach społecznościowych premier ostrzega przed konsekwencjami odejścia od kursu prozachodniego.

"My bez gazu i ropy, oni bez wolności". Tusk ostrzega

"My bez gazu i ropy, oni bez wolności". Tusk ostrzega

Źródło:
TVN24

Obraz "Rzeczywistość" Jacka Malczewskiego został sprzedany za rekordowe 22,2 miliona złotych. - Ten obraz rozpalał wyobraźnię historyków sztuki, muzealników, krytyków - mówiła na antenie TVN24 Agata Szkup, prezeska zarządu Desa Unicum. Dopytywana o to, kto kupił dzieło, odpowiedziała jedynie, że "obraz zostanie w Polsce".

Rekord na polskim rynku sztuki. "Po raz kolejny przebiliśmy magiczną granicę"

Rekord na polskim rynku sztuki. "Po raz kolejny przebiliśmy magiczną granicę"

Źródło:
TVN24

Na włoskiej wyspie Capri wprowadzono zakaz nagabywania turystów. Burmistrz Paolo Falco podpisał rozporządzenie, które zabrania między innymi podchodzenia do odwiedzających z menu, ulotkami reklamowymi oraz wszelkich form natrętnej promocji usług.

"Nadszedł czas, by powiedzieć: dość". Nowy zakaz na włoskiej wyspie

"Nadszedł czas, by powiedzieć: dość". Nowy zakaz na włoskiej wyspie

Źródło:
PAP

Z lotniska Warszawa-Radom będzie można teraz latać nocą. - Limit 10 operacji nocnych może wydawać się niewielki, ale dla czarterów to realne ułatwienie - zauważył wiceprezes Polskich Portów Lotniczych Marcin Danił. W ubiegłym roku lotnisku w Radomiu odprawiło 112 tys. 629 pasażerów, o ponad 7 proc. więcej niż w 2023 r.

Z Radomia będzie można polecieć nocą. Lotnisko dostało zgodę

Z Radomia będzie można polecieć nocą. Lotnisko dostało zgodę

Źródło:
PAP

Załamana właścicielka sklepu, która wyprzedaje asortyment, staruszek-artysta, który ręcznie maluje szkło, ale martwi się, bo nikt nie wie o jego pasji, jubilerka przegrywająca walkę z wielkimi korporacjami - to bohaterowie popularnych wpisów w mediach społecznościowych. Za łzawymi historiami kryją się jednak oszuści. Wzbudzając współczucie próbują zachęcić do zakupu produktów, które jednak nie mają nic wspólnego z małymi, rodzinnymi firmami i rzemiosłem.

"Z wielkim smutkiem muszę ogłosić". Jak nieuczciwi sprzedawcy wykorzystują nasze współczucie

"Z wielkim smutkiem muszę ogłosić". Jak nieuczciwi sprzedawcy wykorzystują nasze współczucie

Źródło:
tvn24.pl

Farmy AI to kolejny krok w rozwoju sztucznej inteligencji. Wykorzystane są w nich tak zwane superkomputery, czyli najnowocześniejsze maszyny z potężną mocą obliczeniową, jak "Helios" z Cyfronetu AGH w Krakowie. - Posiada moc obliczeniową, którą można przyrównać do 50 tysięcy laptopów - mówił o najnowszym odcinku "Techpospolitej" w TVN24+ dziennikarz Mateusz Półchłopek.

Polski superkomputer w Krakowie. Ma moc 50 tysięcy laptopów

Polski superkomputer w Krakowie. Ma moc 50 tysięcy laptopów

Źródło:
TVN24, TVN24+