Podatek od spadku i darowizn - ile wynosi? Kiedy nie trzeba płacić?

Źródło:
TVN24 Biznes
Leszczyna (KO) o zmianach podatkowych z Polskiego Ładu
Leszczyna (KO) o zmianach podatkowych z Polskiego ŁaduTVN24
wideo 2/8
Leszczyna (KO) o zmianach podatkowych z Polskiego ŁaduTVN24

Poprzez spadek lub darowiznę możliwe jest wejście w posiadanie majątku o znacznej wartości. Może się to jednak wiązać z obowiązkiem zapłacenia daniny na rzecz fiskusa. Kiedy trzeba zapłacić podatek od spadków i darowizn, a kiedy można go uniknąć? Ile wynosi? Jakie wiążą się z nim formalności?

●     Obowiązek płacenia podatku zależny jest od wartości transakcji oraz stopnia pokrewieństwa pomiędzy jej stronami. ●     W zależności od przypadku wysokość tego podatku wynosi od trzech do 20 proc. ●     W określonych sytuacjach istnieje zwolnienie z obowiązku płacenia tego podatku, dotyczy to m.in. spadków i darowizn w obrębie tzw. zerowej grupy podatkowej. ●     Podatek od spadku i darowizny dotyczy też m.in. zachowku, zasiedzenia i polecenia testamentowego.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn

Kwestia podatku od spadków i darowizn regulowana jest przepisami ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Ustawa ta zawiera postanowienia dotyczące nie tylko stosowania i wysokości tego podatku, ale również przypadków, w których możliwe jest zwolnienie z niego.

Uzupełniająco kwestię podatku od spadków i darowizn obejmuje ponadto rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych.

Podatek od spadków i darowizn - kiedy obowiązuje?

Podatek od spadków i darowizn dotyczy praw majątkowych nabytych przez osoby fizyczne i zlokalizowanych na terytorium Polski. Znajduje on zastosowanie w przypadku nabycia majątku w drodze:

●     dziedziczenia, ●     zapisu zwykłego, dalszego lub windykacyjnego, ●     polecenia testamentowego, ●     darowizny, polecenia darczyńcy, ●     nieodpłatnego użytkowania, zniesienia współwłasności, służebności, lub renty, ●     zachowku, ●     dyspozycji bankowej lub dyspozycji uczestnika otwartego funduszu inwestycyjnego na wypadek śmierci, ●     zasiedzenia.

Podatek od spadków i darowizn obowiązuje również w przypadku, gdy nabyty majątek znajduje się poza terytorium Polski, ale jego nabywca jest obywatelem Polski lub ma na jej terytorium miejsce stałego pobytu. Nie obowiązuje natomiast w sytuacji odwrotnej - gdy dziedziczony majątek znajduje się na terytorium Polski, ale ani nabywca, ani spadkodawca albo darczyńca nie są obywatelami Polski i nie mają na jej terytorium miejsca stałego pobytu.

Podatek od spadku i darowizny - wyjątki

Istnieją określone wyjątki od stosowania podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z ustawą podatku nie stosuje się w przypadku:

●     nabycia poprzez spadek, zapis windykacyjny lub darowiznę praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych; ●     wierzytelności wynikających z nabycia wyżej wymienionych praw; ●     dziedziczenia środków z pracowniczego programu emerytalnego albo kapitałowego, z otwartego funduszu emerytalnego, indywidualnego konta emerytalnego oraz konta zabezpieczenia emerytalnego; ●     dziedziczenia wartości składek zewidencjonowanych na subkoncie ZUS.

Ponadto z obowiązku płacenia podatku zwolnione są spadki i darowizny mające miejsce wśród osób najbliżej spokrewnionych. Do osób korzystających z tego zwolnienia, tzw. zerowej grupy podatkowej, zalicza się:

●     małżonków, ●     zstępnych (dzieci, wnuki), ●     wstępnych (rodzice, dziadkowie), ●     pasierbów, ●     rodzeństwo, ●     ojczymów, ●     macochy.

Podatek od spadku i darowizny – kwota wolna

Na obowiązek płacenia podatku od spadków i darowizn wpływ mają również stopień pokrewieństwa oraz obowiązująca kwota wolna od podatku.

Zgodnie ze stopniem pokrewieństwa wyróżnia się trzy grupy podatkowe: ●     grupę 1, obejmującą małżonków, zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, pasierbów, zięciów, synowe, ojczymów, macochy, teściów i teściowe; ●     grupę 2, obejmującą zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków innych zstępnych; ●     grupę 3, obejmującą wszystkie pozostałe osoby nieujęte w grupie 1 lub 2.

Dla każdej z tych grup ustanowione zostały kwoty wolne od podatku, a więc wartość nabytego majątku, do której nabywca zwolniony jest z obowiązku płacenia podatku od spadków i darowizn. Wysokość kwoty wolnej od podatku wynosi:

●     9 637 zł dla grupy 1, ●     7 276 zł dla grupy 2, ●     4 902 zł dla grupy 3.

W kontekście kwoty wolnej od podatku liczona jest przy tym nie tylko wartość pojedynczych spadków lub darowizn. Liczona jest suma środków przekazanych od tej samej osoby w ciągu pięciu ostatnich lat. Dla przykładu, jeżeli pomiędzy osobami należącymi do grupy pierwszej doszło do darowizny o wartości 5 000 zł w roku 2017, a następnie taka kwota została przekazana ponownie w roku 2021, to przekroczona zostanie kwota wolna od podatku i konieczne będzie zapłacenie podatku od nadwyżki środków przekazanych ponad tę kwotę.

Podatek od spadku i darowizny 2021 - ile wynosi?

Wysokość podatku od spadków i darowizn nie jest stała i zależy od wartości otrzymywanego mienia oraz stopnia pokrewieństwa pomiędzy nabywcą, oraz spadkodawcą albo darczyńcą, czyli od grupy podatkowej. W rezultacie wartość podatku waha się od trzech do nawet 20 proc. 

Podatek od darowiznMinisterstwo Finansów

Podatek od spadków i darowizn w każdym przypadku naliczany jest jedynie od wartości nadwyżki ponad określoną kwotę wolną od podatku.

Podatek od spadku po rodzicach

Spadki i darowizny po rodzicach należą do transakcji w obrębie tzw. zerowej grupy podatkowej. Oznacza to, że są one zwolnione od podatku niezależnie od swojej wartości. Po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku wynoszącej 9 637 zł pojawia się jedynie obowiązek zgłoszenia otrzymanego mienia do właściwego urzędu skarbowego.

W każdym przypadku, również środków otrzymywanych od rodziców, należy ponadto pamiętać o właściwym dokumentowaniu ich. Szerzej na temat darowizn od rodziców można przeczytać tutaj: Darowizna od rodziców - zgłoszenie, podatek. Jak wypełnić SD-Z2?

Sprzedaż mieszkania przed upływem 5 lat

Otrzymanie nieruchomości w drodze spadku lub darowizny podlega takim samym regulacjom jak inne rodzaje spadków i darowizn majątkowych. Co do zasady obowiązuje więc w ich przypadku konieczność zapłacenia podatku od spadków i darowizn, za wyjątkiem transakcji mających miejsce w obrębie tzw. zerowej grupy podatkowej.

Niezależnie od zapłaty lub zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, przy sprzedaży nieruchomości otrzymanej tą drogą w ciągu pięciu pierwszych lat konieczne jest zapłacenie także podatku dochodowego w wysokości 19 proc.

Pięcioletni okres inaczej jest jednak liczony w zależności od sposobu, w jaki weszło się w posiadanie nieruchomości. W przypadku nabycia lub darowizny, jest to pięć lat od wejścia w jej posiadanie. W przypadku spadku, od 1 stycznia 2019 roku pięcioletni okres liczony jest natomiast od nabycia lub wybudowania nieruchomości przez spadkodawcę, a nie spadkobiercę. Tym samym w większości przypadków nie będzie istniała konieczność płacenia podatku dochodowego przy jej sprzedaży.

Niezależnie od sytuacji, zasada dotyczy pięciu lat podatkowych, a nie kalendarzowych. Tym samym liczy się je od końca roku, w którym doszło do nabycia lub otrzymania nieruchomości, np. otrzymanie jej w roku 2015 oznacza, że podatku dochodowego nie będzie trzeba płacić dopiero, sprzedając nieruchomość w roku 2021.

Sprzedaż mieszkania przed upływem pięciu lat może być ponadto zwolniona z podatku dochodowego w przypadku skorzystania z tzw. ulgi mieszkaniowej. Przysługuje ona, jeżeli cały dochód ze sprzedaży nieruchomości przeznaczy się w ciągu trzech lat na nowy cel mieszkaniowy, czyli zakup inne nieruchomości na użytek własny.

Druki SD-Z2 - ile czasu na złożenie?

Otrzymywane majątku ze spadku lub darowizny związane jest z koniecznością dopełnienia określonych formalności. Od strony podatkowej to przede wszystkim złożenie we właściwym urzędzie skarbowym formularza podatkowego SD-Z2, czego należy dokonać w ciągu sześciu miesięcy od otrzymania spadku lub darowizny.

Złożenie formularza SD-Z2 jest obowiązkowe w przypadku każdego otrzymanego mienia o wartości przekraczającej kwotę wolną od podatku dla danej grupy podatkowej. Obowiązek ten dotyczy również osób najbliżej spokrewnionych, czyli należących do tzw. zerowej grupy podatkowej.

Wypełnianie druku SD-Z2 nie jest natomiast konieczne w przypadku otrzymania majątku na mocy umowy spisanej u notariusza, np. umowy darowizny. W takim przypadku podatek również trzeba zapłacić, jednak jego odprowadzeniem zajmuje się wówczas notariusz.

Niezłożenie formularza SD-Z2 w przypadku, w którym było to wymagane, zagrożone jest karą w postaci obciążenia danego spadku lub darowizny podatkiem w maksymalnej wysokości, czyli 20 proc., a ponadto – w przypadku tzw. grupy 0 – utratą prawa do zwolnienia z płacenia podatku.

Źródła:

●     Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn ●     Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych ●     https://www.gov.pl/web/gov/zglos-otrzymanie-majatku-ze-spadku-lub-darowizny-formularz-podatkowy-sd-z2 ●     https://www.podatki.gov.pl/pcc-sd/sd/

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: konkret24

Pozostałe wiadomości

W poniedziałek indeksy Wall Street znacząco wzrosły, głównie za sprawą sektora technologicznego. S&P 500, mimo początkowych wahań, osiągnął rekordowy poziom zamknięcia. Optymizm wśród inwestorów podsyciła przede wszystkim inwestycja Nvidii w Open AI, warta około 100 miliardów dolarów. Z kolei obawy w brańży technologicznej wzbudza decyzja Donalda Trumpa.

Historyczny wynik na Wall Street. Gigant technologiczny napędza indeksy

Historyczny wynik na Wall Street. Gigant technologiczny napędza indeksy

Źródło:
PAP, Reuters

Zmiany w zarządzie Orlenu. Sławomir Jędrzejczyk i Sławomir Staszak zostali powołani do zarządu Orlenu - poinformowała spółka w komunikacie w poniedziałek.

Transfer w Orlenie. Dwóch nowych członków zarządu

Transfer w Orlenie. Dwóch nowych członków zarządu

Źródło:
PAP

Akcje Porsche spadły w poniedziałek najmocniej w historii po tym, jak producent samochodów luksusowych ograniczył swoje plany dotyczące pojazdów elektrycznych - informuje Bloomberg.

Tąpnięcie na akcjach producenta aut. "Kolejny cios dla niemieckiego przemysłu"

Tąpnięcie na akcjach producenta aut. "Kolejny cios dla niemieckiego przemysłu"

Źródło:
Bloomberg, Reuters

Wysoki rangą przedstawiciel Białego Domu poinformował w poniedziałek, że za działanie TikToka w USA będzie odpowiadać konsorcjum z większościowym udziałem amerykańskich firm. W tym tygodniu prezydent USA Donald Trump ma podpisać rozporządzenie wykonawcze w sprawie transakcji.

Miliony użytkowników i "tysiące miejsc pracy". Oto plan Trumpa

Miliony użytkowników i "tysiące miejsc pracy". Oto plan Trumpa

Źródło:
PAP

Na rynku mieszkaniowym widać stabilizację cen, mimo rekordowo dużej liczby lokali wystawionych na sprzedaż. Jednocześnie rośnie popyt i zainteresowanie kredytami hipotecznymi - wynika z najnowszego raportu PKO BP. Eksperci banku prognozują, że w pierwszej połowie 2026 roku ceny mieszkań mogą lekko wzrosnąć.

Ceny mogą wzrosnąć. Nowa prognoza

Ceny mogą wzrosnąć. Nowa prognoza

Źródło:
PAP

Amerykański gigant technologiczny Apple zarzuca Unii Europejskiej, że jej przepisy powodują opóźnianie wprowadzania nowych funkcji dla europejskich użytkowników - informuje BBC. Koncern ostrzega, że przepisy Aktu o rynkach cyfrowych (DMA) podważają "zintegrowany ekosystem", który odróżnia Apple od konkurencji.

Gigant zaostrza wojnę z Brukselą. Jedna funkcja wstrzymana

Gigant zaostrza wojnę z Brukselą. Jedna funkcja wstrzymana

Źródło:
BBC

Pepco poinformowało o wycofaniu ze sklepów trzech produktów. "Nie są zgodne z wymaganiami dyrektywy dotyczącej wyrobów ceramicznych przeznaczonych do kontaktu ze środkami spożywczymi" - wyjaśniono w komunikacie.

Duża sieć handlowa wycofuje trzy produkty

Duża sieć handlowa wycofuje trzy produkty

Źródło:
tvn24.pl

Iran i Rosja podpiszą w najbliższych dniach umowę na budowę nowych elektrowni atomowych - podała agencja Reutera. Nowe elektrownie w Iranie mają generować łącznie 20 tysięcy megawatów energii. Irański wiceprezydent Mohammad Eslami w poniedziałek rozpoczął wizytę w Moskwie.

Rosja podpisze atomową umowę z Iranem

Rosja podpisze atomową umowę z Iranem

Źródło:
PAP, Reuters, Tasnim

Uwaga na fałszywe e-maile dotyczące rzekomego potwierdzenia danych lub potwierdzenia przelewu - ostrzega PKO BP. "Nie jesteśmy autorem tych wiadomości" - wyjaśnia bank.

Wielki bank ostrzega. "Możesz stracić pieniądze"

Wielki bank ostrzega. "Możesz stracić pieniądze"

Źródło:
tvn24.pl

Agencja Unii Europejskiej do spraw Cyberbezpieczeństwa (ENISA) poinformowała w poniedziałek, że zakłócenia w funkcjonowaniu systemów automatycznej odprawy pasażerów na kilku lotniskach w Europie spowodowane były cyberatakiem z użyciem oprogramowania typu ransomware.

Chaos na lotniskach. Unijna agencja zabrała głos

Chaos na lotniskach. Unijna agencja zabrała głos

Źródło:
PAP, Reuters

Rewitalizacja linii kolejowej Kartuzy-Lębork ma znaczenie strategiczne - podkreślił premier Donald Tusk. Dodał, że będzie elementem infrastruktury służącej budowie elektrowni jądrowej w Lubiatowie

Tusk: to bardzo istotna część strategicznego planu

Tusk: to bardzo istotna część strategicznego planu

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Oracle negocjuje z Metą kontrakt o wartości blisko 20 miliardów dolarów - informuje Bloomberg. Chodzi o chmurę obliczeniową. Finalizacja porozumienia mogłaby znacząco wzmocnić pozycję Oracle jako jednego z głównych dostawców infrastruktury wspierającej rozwój sztucznej inteligencji.

Szykuje się wielki kontrakt między gigantami. Trwają negocjacje

Szykuje się wielki kontrakt między gigantami. Trwają negocjacje

Źródło:
Bloomberg

Zgoda na żądania USA dotyczące inwestycji 350 miliardów dolarów bez odpowiednich zabezpieczeń może doprowadzić do kryzysu gospodarczego porównywalnego z krachem z 1997 roku - ostrzegł prezydent Korei Południowej Li Dze Mjung. 

Li Dze Mjung: to grozi sytuacją, jak podczas kryzysu w 1997 roku

Li Dze Mjung: to grozi sytuacją, jak podczas kryzysu w 1997 roku

Źródło:
PAP

Mieszkańcy Amsterdamu kierują pozew przeciw lokalnym władzom z powodu nieskutecznej walki z nadmierną turystyką. Inicjatywa Amsterdam ma Wybór zebrała w tym celu 30 tysięcy podpisów oraz 50 tysięcy euro - poinformował holenderski dziennik "AD".

Mieszkańcy Amsterdamu mają dość i pozywają władze

Mieszkańcy Amsterdamu mają dość i pozywają władze

Źródło:
PAP

Setki osób i ponad połowa terytorium Australii zostało odciętych od numeru alarmowego podczas awarii sieci telekomunikacyjnej Optus. Władze zapowiadają, że "znaczące konsekwencje" zostaną wyciągnięte wobec operatora, ponieważ incydent jest łączony z co najmniej kilkoma zgonami - podał portal BBC.

Fatalne skutki awarii w Australii. "Znaczące konsekwencje"

Fatalne skutki awarii w Australii. "Znaczące konsekwencje"

Źródło:
BBC

Fundusz inwestycyjny Warrena Buffetta - Berkshire Hathaway - zakończył właśnie swoją wieloletnią przygodę z chińskim producentem samochodów elektrycznych BYD. Decyzja kończy inwestycję rozpoczętą w 2008 roku.

Fundusz Buffetta opuszcza chińskiego giganta

Fundusz Buffetta opuszcza chińskiego giganta

Źródło:
Reuters

Sprzedaż detaliczna w cenach stałych w sierpniu 2025 roku wzrosła o 3,1 procent w ujęciu rocznym - poinformował Główny Urząd Statystyczny (GUS). Dodał, że w porównaniu z lipcem odnotowano spadek o 0,4 procent.

Nowe dane ze sklepów

Nowe dane ze sklepów

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Wynajmujący nie muszą obniżać cen. Wielu chętnych często przebija stawki, by wygrać z konkurencją - podaje "Rzeczpospolita". Podkreśla, że najlepsze oferty najmu znikają w kilka godzin.

Ostra walka na rynku. "Popyt był rekordowy"

Ostra walka na rynku. "Popyt był rekordowy"

Źródło:
PAP

Gazprom wyprzedał udziały w Serbskim Przemyśle Naftowym (NIS) - podało Radio Wolna Europa. Największy serbski koncern naftowy znalazł się na liście podmiotów zagrożonych sankcjami USA, gdyż akcje posiadały w firmie Gazprom i Gazprom Nieft.

Ucieczka przed sankcjami. Gazprom sprzedaje udziały

Ucieczka przed sankcjami. Gazprom sprzedaje udziały

Źródło:
PAP

Stopy procentowe w Chinach zostały utrzymane na dotychczasowym poziomie - poinformował Ludowy Bank Chin (PBoC) w komunikacie. Decyzja ta odzwierciedla ostrożne podejście chińskich władz do luzowania polityki pieniężnej.

Ważna decyzja chińskiego banku centralnego

Ważna decyzja chińskiego banku centralnego

Źródło:
PAP, Reuters

Prezydent USA Donald Trump wskazał, że liderzy biznesu Lachlan Murdoch, Larry Ellison i Michael Dell będą amerykańskimi inwestorami w umowie umożliwiającej TikTokowi dalszą działalność w USA - podała Agencja Reutera.

Donald Trump powiedział, kto ma wziąć udział w transakcji z TikTokiem

Donald Trump powiedział, kto ma wziąć udział w transakcji z TikTokiem

Źródło:
Reuters, PAP

Rząd Indii oświadczył, że wprowadzenie nowej opłaty w wysokości 100 tysięcy dolarów dla osób ubiegających się o amerykańskie wizy pracownicze może mieć konsekwencje humanitarne i zakłócić życie wielu rodzin - poinformował portal stacji BBC.

Decyzja Trumpa ich zabolała najbardziej. "Konsekwencje humanitarne"

Decyzja Trumpa ich zabolała najbardziej. "Konsekwencje humanitarne"

Źródło:
BBC

W najbliższych dniach inwestorzy poznają dane o sprzedaży detalicznej i biuletyn statystyczny za sierpień. Następnie resort finansów przeprowadzi aukcję sprzedaży obligacji, a bank centralny powinien opublikować założenia polityki pieniężnej na 2026 rok. Rynek będzie też analizował decyzję agencji Moody's dotyczącą ratingu Polski.

Sprzedaż, biuletyn, obligacje. Najważniejsze wydarzenia tygodnia

Sprzedaż, biuletyn, obligacje. Najważniejsze wydarzenia tygodnia

Źródło:
PAP

Na aukcję domu Bonhams trafiło niepublikowane wcześniej nagranie wideo z koncertu Nirvany i Kurta Cobaina z 1990 roku. Materiał wyceniany jest na kwotę od 100 do 150 tysięcy dolarów. Licytacja potrwa do 25 września.

"Kultowy moment w historii muzyki". Wyjątkowe nagranie na aukcji

"Kultowy moment w historii muzyki". Wyjątkowe nagranie na aukcji

Źródło:
PAP

Sztuczna inteligencja (AI) może prowadzić do zaniku cennych umiejętności pracowników - ocenił doktor Piotr Gaczek z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Jak wyjaśnił, regularne delegowanie zadań na maszyny sprawia, że człowiek traci wprawę lub zapomina, jak je wykonywać.

"Alarmujący przykład". Ekspert o najpoważniejszych zagrożeniach dla pracowników

"Alarmujący przykład". Ekspert o najpoważniejszych zagrożeniach dla pracowników

Źródło:
PAP

Administracja Białego Domu wyjaśniła, że opłata 100 tysięcy dolarów za wizę pracowniczą ma charakter jednorazowy. W oficjalnym komunikacie podkreślono, że nie dotyczy osób, które już posiadają wizy.

Wiza 100 razy droższa. Biały Dom tłumaczy

Wiza 100 razy droższa. Biały Dom tłumaczy

Źródło:
PAP

Dwa największe banki w Polsce - PKO BP i Pekao - ostrzegają klientów przed utrudnieniami w niedzielę. Mogą wystąpić trudności z blikiem, aplikacją, przelewami czy wypłatą pieniędzy z bankomatu.

Dwa największe banki ostrzegają. "Nie skorzystasz z aplikacji"

Dwa największe banki ostrzegają. "Nie skorzystasz z aplikacji"

Źródło:
tvn24.pl

Agencja Moody's zasygnalizowała, że konflikt między rządem a prezydentem negatywnie wpływa na gospodarkę i stabilność kraju - ocenił główny ekonomista ING Banku Śląskiego Rafał Benecki. Z kolei Piotr Kuczyński z Domu Inwestycyjnego Xelion ostrzegł, że bez ograniczenia deficytu i długu publicznego Polsce grozi obniżka ratingu już w przyszłym roku.

"Agencja wysłała mocny sygnał do polityków"

"Agencja wysłała mocny sygnał do polityków"

Źródło:
PAP