Podatnik jak uczciwy człowiek? Ordynacja podatkowa po nowemu

Premier wyjaśniła, że płacenie podatków jest obowiązkiem każdego obywatela, a obowiązkiem państwa, które utrzymuje się z podatków, jest szacunek i odpowiednie traktowanie podatników. - Przyszedł czas na zmianę relacji między urzędnikiem a podatnikiem (...). Dzięki temu, że dojrzeliśmy do tego i stwierdziliśmy, że te relacje należy zdecydowanie zmienić, powstał projekt (...), kierunkowe założenia nowej Ordynacji podatkowej - poinformowała premier. - Ten materiał powstał dzięki pracy komisji kodyfikacyjnej, pod kierownictwem pana profesora (Leonarda Etela - red.). To wyjątkowo ważna rzecz wprowadzająca wiele korzystnych rozwiązań dla podatnika oraz równowagę między interesem podatnika a interesem publicznym - dodała.

CZYTAJ CAŁY DOKUMENT - "KIERUNKOWE ZAŁOŻENIA ORDYNACJI PODATKOWEJ"

Zaznaczyła, że te założenia kierunkowe to zbiór zasad, w oparciu o które powstanie nowa Ordynacja podatkowa. Jak zapowiedziała premier, dokument trafi do konsultacji jutro. Jak mówiła premier na wtorkowej konferencji po posiedzeniu rządu, pierwsza Ordynacja podatkowa powstała w 1934 roku, a następna w 1997 roku. - Obecnie obowiązująca przeszła już ponad 80 nowelizacji i zmian, które wynikały z dwudziestu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego - zaznaczyła szefowa rządu. - Zdecydowaliśmy się na bardzo trudny ruch, szczególnie, że czasu do końca tej kadencji (Sejmu) jest niewiele, aby powstała nowa Ordynacja podatkowa. Po konsultacjach, do których tenże dokument trafi już od jutra i po przyjęciu przez Radę Ministrów tych założeń (...), będziemy oczywiście tworzyć ustawę - oświadczyła Kopacz.

Z kolei przewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego prof. Leonard Etel podkreślił na konferencji, że zostały wyłonione dwa główne cele nowej ordynacji: konieczność ochrony praw podatnika w jego relacjach z organami podatkowymi oraz podniesienie efektywności wymiaru i poboru podatków. - Ważne jest, aby wprowadzić do ordynacji podatkowej katalog praw i obowiązków podatnika. Żeby podatnik wiedział jakie ma prawa - ocenił Etel. Jego zdaniem przepisy regulujące skargi podatnika powinny być zawarte w ordynacji podatkowej. Należy też - jak podkreślił - odformalizować postępowania wyjaśniające przed urzędem skarbowym. - Jesteśmy za tym, aby wprowadzić katalog zasad ogólnych prawa podatkowego do nowej ordynacji. Chcemy traktować podatników jako uczciwych ludzi - dodał profesor.

Minister finansów Mateusz Szczurek ocenił, że nadszedł już czas na zmianę ordynacji podatkowej. - Obecna staje się niefunkcjonalna w związku z bagażem kolejnych nowelizacji. Cel to wyważenie interesów i praw podatnika i interesu publicznego z drugiej. Mówimy o kompleksowej zmianie prawa podatkowego. Wprowadzamy katalog praw i obowiązków podatnika, ogólne zasady prawa podatkowego, które będą rzutować na całe stanowienie prawa podatkowego - powiedział Szczurek. - Jutro zaczynamy konsultacje społeczne i bardzo liczymy na odzew wszystkich interesariuszy nowego prawa - dodał.

Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego zaproponowała w przygotowanym przez siebie dokumencie m.in., by podatnikom dać uprawnienie do uzyskiwania z wielu źródeł informacji o charakterze urzędowym oraz ochronę, jeśli podatnik się do nich zastosuje. Podatnicy mogliby dokonać uzgodnień z organem podatkowym co do przeszłych lub przyszłych rozliczeń – zanim dojdzie do sporu. W ustawie znalazłaby się procedura rozwiązywania sporów z udziałem mediatorów. Założenia przewidują dłuższe terminy na wniesienie odwołania lub zażalenia - odpowiednio do 30 i 14 dni. Zmiany mają dotyczyć też przedawnień zobowiązań podatkowych. Organ podatkowy miałby skrócony czas na dokonanie wymiaru podatku (doręczenia decyzji pierwszej instancji) - 3 lata dla rozliczenia podatków spoza działalności gospodarczej i 5 lat do rozliczeń przedsiębiorców. W przypadku, gdy wysokość podatku jest znana (wynika z deklaracji, decyzji) organ podatkowy mógłby egzekwować należności przez 5 lat. W założeniach znalazła się propozycja wprowadzenia postępowania uproszczonego. Założenia przewidują też wprowadzenie do Ordynacji ogólnych zasad prawa podatkowego m.in. zasady ugodowego załatwiania spraw, czy zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika (in dubio pro tributario).

Nowa Ordynacja ma też zawierać katalog podstawowych praw i obowiązków podatnika. Wśród nich miałoby się znaleźć m.in.: prawo do rzetelnego, bezstronnego, sprawnego i terminowego załatwiania sprawy podatkowej; prawo do ochrony prywatności i danych podatnika; prawo do naprawienia szkody; prawo do uzyskania informacji; prawo do uprzejmego, profesjonalnego i sprawiedliwego traktowania. Na nowo zostaną uregulowane zasady pełnomocnictw - najważniejsza zmiana będzie dotyczyła pełnomocnictwa ogólnego. Nie trzeba będzie przedstawiać pełnomocnictwa do akt każdej sprawy. Pełnomocnictwa znajdą się w internetowym „Centralnym Rejestrze Pełnomocnictw Ogólnych”. Przewidziano centralizację zasad udzielania interpretacji indywidualnych w przypadku podatków lokalnych oraz utworzenie wspólnej bazy do publikacji takich interpretacji. Zwiększona ma być rola tzw. czynności sprawdzających, jako mniej sformalizowanej formy weryfikacji zobowiązań. Będą one mieć pierwszeństwo przed wszczęciem kontroli podatkowej i kończyć się złożeniem przez podatnika korekty. Korekta poniżej 50 zł nie wymagałby jakiegokolwiek udziału podatnika. Ponadto zaproponowano uporządkowanie procedury kontroli podatkowej. Zdaniem Komisji powinna być ona przyjazna dla podmiotów wywiązujących się z obowiązków podatkowych. Natomiast kontrola skarbowa powinna być nakierowana na zwalczanie przestępczości skarbowej: działania w zorganizowanej grupie przestępczej, pranie brudnych pieniędzy, wystawianie pustych faktur itp. W przyszłej Ordynacji ma się też znaleźć tzw. klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Miałaby ona uniemożliwić dokonywanie sztucznych i nie mających uzasadnienia gospodarczego czynności, za pomocą których podatnik próbowałby ominąć przepisy i osiągnąć korzyści podatkowe. Ciężar udowodnienia tych okoliczności będzie spoczywał na organach fiskusa. "Wraz z klauzulą przewidziano instytucje prawne zapewniające podatnikowi jak najwyższy stopień bezpieczeństwa prawnego" - wskazała Komisja.

Autor: mn / Źródło: PAP, tvn24bis.pl