Jean Tirole jest autorem przełomowych prac dotyczących regulacji rynku i ochrony konsumentów przed nadmiernym wzrostem cen, zajmuje się problemami kluczowymi dla funkcjonowania gospodarki i podpowiada, jak okiełznać dziki rynek ponadnarodowych korporacji - eksperci zgadzają się, że tegoroczny ekonomiczny Nobel trafił w dobre ręce.
Jean Tirole jest autorem przełomowych prac dotyczących regulacji rynku i ochrony konsumentów przed nadmiernym wzrostem cen, więc Nagroda Nobla dla niego jest całkowicie zasłużona - mówi prof. Adam Noga z Akademii im. Leona Koźmińskiego.
Jean Tirole, jak wyjaśnił prof. Noga, ma ogromne zasługi w analizie organizacji rynku. - Chodzi o analizę konkurencji na określonym rynku, wpływu na nią liczby firm, wpływu tego wszystkiego na ceny. Tirole przeprowadzał te analizy w konwencji matematycznej teorii gier, która pozwala pokazywać wpływy różnych uczestników rynku na siebie - mówił ekspert. - Ta teoria została wykorzystana w regulacji wielu rynków, np. rynku telefonii komórkowej w Polsce - dodał.
Regulacja rynku
Prace Tirole'a, zaznaczył prof. Noga, opisują jak regulować skutecznie rynek, by ceny dla konsumentów były jak najniższe. Noblista ma zatem wymierne zasługi w ochronie konsumentów przed nadmiernym wzrostem cen - wskazał. Tirole, według prof. Nogi, wykorzystuje francuską tradycję regulacji rynku. - Ale on akurat łączy to z zasadami amerykańskiego liberalizmu, jest zresztą wykształcony na słynnym MIT w Bostonie. Umiejętnie łączy amerykański liberalizm z francuskimi skłonnościami do regulacji - przekonywał ekspert z Akademii im. Leona Koźmińskiego. Zdaniem prof. Nogi tegoroczny noblista już 20 lat temu był typowany do tej nagrody, bo jego pierwsze prace pochodzą z lat 80. Potem pracował z nieżyjącym ekonomistą francuskim Jeanem-Jacquesem Laffontem. - Gdyby Laffont nie umarł, najprawdopodobniej obaj by dostali nagrodę - mówił prof. Noga.
Zasięg ponadnarodowy
Z kolei Adam Czerniak z Kolegium Gospodarki Światowej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie ocenia, że przyznając ekonomiczną Nagrodę Nobla Francuzowi Jeanowi Tirole'owi Komitet Noblowski chciał zwrócić uwagę na problemy z regulacjami dotyczącymi ponadnarodowych korporacji. - Jean Tirole jest światowej klasy ekspertem od tzw. teorii przedsiębiorstwa, będącej działką mikroekonomii. Zajmuje się tym, jak przedsiębiorstwa działają, czym się kierują, w jaki sposób ustalają ceny oraz od czego zależy zysk poszczególnych firm na różnych typach rynków. Chociaż badał funkcjonowanie firm zarówno w sytuacji tzw. konkurencji doskonałej (czyli na rynku, na którym działa wielu małych graczy, a żaden z nich nie jest w stanie sam wywrzeć wpływu na cenę) poprzez oligopole po monopole - powiedział Adam Czerniak. Jak wyjaśnił, samą nagrodę Nobla Tirole otrzymał za analizę regulacji monopoli oraz oligopoli, czyli sytuację na rynku, na którym działa tylko kilku dużych graczy: producentów jakiegoś dobra czy też dostawców usługi. - Tirole badał, jak otoczenie instytucjonalno-prawne takich dużych firm wpływa na ich zyski i motywację w działaniu, czyli co decyduje o tym, jak kształtują cenę. Chodzi przede wszystkim o to, czy ta cena jest wysoka, czy nie. Monopole, a także oligopole mają tendencje, żeby ustalać cenę na maksymalnie wysokim poziomie, bo mogą sobie na to pozwolić: od kogo innego nie można danego dobra kupić - wskazał. - Mam poczucie, że Komitet chciał zwrócić uwagę na problemy regulacji ponadnarodowych korporacji. Ten rynek jest jeszcze "bardzo dziki", nieuregulowany. Różne kraje na różne sposoby próbują uporządkować tę sferę, ale na razie są z tym duże problemy. W efekcie zwrócenie uwagi na problemy transnarodowych korporacji jest ważne. Bo jednym z największych wyzwań stojących przed ekonomistami, ale także przed politykami, będzie radzenie sobie z takimi gigantami jak Google czy Microsoft na poziomie ponadnarodowym. A tym właśnie zajmował się Tirole - jak kształtować regulacje, by takie wielkie przedsiębiorstwa nie działały na szkodę konsumentów - dodał Czerniak. Według eksperta Tirole ma także duży wkład w rozwój nauki o przedsiębiorstwie.
Okiełznać korporacje
- Wybór tegorocznego laureata Nagrody Nobla jest bardzo trafny, ponieważ Jean Tirole zajmuje się problemami kluczowymi dla funkcjonowania gospodarki - bada problemy rynku, zwłaszcza od strony jego monopolizacji - mówi PAP prof. SGH Roman Sobiecki. Jak zaznaczył, to tak ważne, gdyż globalizacja umożliwiła rozprzestrzenianie się firm na skalę światową, tworzenie ogromnych korporacji transnarodowych. - W przemyśle, czyli w gospodarce realnej mamy do czynienia z dominacją kilku dużych firm - podkreślił prof. Sobiecki, który jest m.in. dyrektorem Instytutu Rynków i Konkurencji w SGH.
Autor: mn//km / Źródło: PAP