Rafał Trzaskowski kandydatem w wyborach na prezydenta Polski. Kto będzie rządzić Warszawą, jeśli wygra?

W sobotę o godzinie 11 w Warszawie zebrała się Rada Krajowa Platformy Obywatelskiej, podczas której ogłoszono kandydata Koalicji Obywatelskiej w przyszłorocznych wyborach prezydenckich. O nominację walczyli: prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski oraz szef Ministerstwa Spraw Zagranicznych Radosław Sikorski.

Głosowanie w prawyborach, do udziału w których uprawnionych było ponad 25 tys. działaczy PO, Nowoczesnej, Zielonych i Inicjatywy Polska odbyło się w piątek i zakończyło o północy. Stosunkiem głosów 74,75 proc. do 25,25 proc. wygrał Rafał Trzaskowski.

Prezydent Warszawy ostatnie dni przed głosowaniem spędzał - podobnie jak Sikorski - jeżdżąc po Polsce.

Jeśli Rafał Trzaskowski wygra w przyszłorocznych wyborach, to w momencie zaprzysiężenia na nową funkcję przestanie być prezydentem Warszawy. Wynika to przede wszystkim z artykułu 132. Konstytucji RP, który głosi, że "prezydent Rzeczypospolitej nie może piastować żadnego innego urzędu ani pełnić żadnej funkcji publicznej, z wyjątkiem tych, które są związane ze sprawowanym urzędem"

Zgodnie z artykułem 492 paragraf 1 punkt 4a Kodeksu wyborczego na skutek objęcia przez prezydenta miasta urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej następuje wygaśnięcie jego mandatu.

Z kolei w myśl artykułu 28f ustawy o samorządzie gminnym, w przypadku wygaśnięcia mandatu prezydenta przed upływem jego kadencji, do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego prezydenta, jego obowiązki pełni osoba wyznaczona przez premiera - komisarz. Wniosek o powołanie składa wojewoda, za pośrednictwem ministra spraw wewnętrznych i administracji. Zawiera w nim także rekomendację dotyczącą kandydata.

Wygaśnięcie mandatu prezydenta jest równoznaczne z odwołaniem jego zastępcy lub zastępców.

W takiej sytuacji premier zarządza przedterminowe wybory prezydenta miasta, wydając stosowne rozporządzenie. Wybory powinny zostać ogłoszone i przeprowadzone w ciągu 90 dni od wygaśnięcia mandatu. Określa to artykuł 26 ordynacji wyborczej do rad gmin, powiatów i sejmików, który stosowany jest także w przypadku wyborów bezpośrednich wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. 

Przedterminowych wyborów nie przeprowadza się między innymi wtedy, kiedy ich data przypada w okresie sześciu miesięcy przed właściwym zakończeniem kadencji. Inna możliwość zakłada podjęcie uchwały przez radę miasta o nieprzeprowadzaniu wyborów, jeśli głosowanie miałoby się odbyć w okresie dłuższym niż pół roku, ale krótszym niż rok do końca kadencji. Uchwałę rada powinna przyjąć w terminie 30 dni od stwierdzenia wygaśnięcia mandatu.

Jednak pięcioletnia kadencja Rafała Trzaskowskiego dobiegnie końca dopiero w 2029 roku, więc powyższe przepisy nie będą miały zastosowania.

Funkcję prezydenta miasta do czasu rozstrzygnięcia przedterminowych wyborów i złożenia ślubowania przez nowego prezydenta pełni wspomniany komisarz.

Warszawa miała dotychczas dwóch komisarzy. W lutym 2006 roku premier Kazimierz Marcinkiewicz wyznaczył na to stanowisko Mirosława Kochalskiego, pełniącego wcześniej funkcję sekretarza miasta. Było to konieczne po tym, jak ówczesny prezydent miasta Lech Kaczyński został wybrany na prezydenta kraju.

Rada miasta zadecydowała wtedy, że wybory przedterminowe nie będą przeprowadzane, bo odbyłyby się tuż przed ustawowym końcem kadencji.

Cztery miesiące później kolejnym komisarzem został sam Kazimierz Marcinkiewicz. Wyznaczył go na to stanowisko premier Jarosław Kaczyński. Twierdził, że objęcie przez Marcinkiewicza tej funkcji otwiera drogę do jego zwycięstwa w jesiennych wyborach w stolicy. Marcinkiewicz wyborów jednak nie wygrał. W pierwszej turze otrzymał najwięcej głosów (prawie 39 procent), ale w drugiej pokonała go Hanna Gronkiewicz-Waltz, zdobywając w listopadzie 2006 roku poparcie 53 proc. głosujących.

Swojego komisarza miała też nieistniejąca już gmina Centrum. W maju 2000 roku premier Jerzy Buzek powołał na to stanowisko Andrzeja Hermana.