Uroczysta sesja na Zamku Królewskim. Wręczyli honorowe obywatelstwa

Sesja jest częścią programu obchodów 74. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. W uroczystości uczestniczą powstańcy. Obecni są też między innymi: prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, przewodnicząca Rady Warszawy Ewa Malinowska-Grupińska, stołeczni radni, parlamentarzyści, duchowni, w tym kardynał Kazimierz Nycz.

Prezydent Hanna Gronkiewicz-Waltz podczas swojego wystąpienia zauważyła, że coroczna uroczysta sesja rady miasta w przeddzień rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego to święto Warszawy. - Spotykamy się nie tylko po to, żeby wspominać bohaterstwo walczących kobiet i mężczyzn, ale również uhonorować osoby, które współcześnie poświęcają swoje życie i czas mieszkańcom Warszawy - podkreśliła.

- Warszawa ma silną tradycję miasta niezłomnego, Warszawa to naprawdę miasto niezłomne, dlatego upomina się i będzie upominać się o przestrzeganie konstytucji przez władzę - oświadczyła dalej.

Prezydent podkreśliła, że pragnie, by Warszawa była przyjazna i bezpieczna dla wszystkich jej mieszkańców i gości, bez względu na kolor skóry czy religię. - Jestem szczególnie dumna z tych mieszkańców, którzy reagują na wszelkie przejawy dyskryminacji - dodała.

- Stolica jest zawsze emanacją narodu, miejscem rodzących się nowych idei, przygarnia każdego. Mam nadzieję, że nadal (…) będzie miastem na zawsze niezłomnym, otwartym i nowoczesnym - powiedziała prezydent.

Przewodnicząca Rady Warszawy Ewa Malinowska-Grupińska zaznaczyła, że wszystkie osoby, które otrzymały we wtorek tytuł honorowego obywatela stolicy - cytując wiersz Wojciecha Młynarskiego - "noszą szkło pod powieką kaleczące źrenicę bystrą" oraz wiedzą, że "wojna nigdy nie jest daleko".

- Patrząc na ich życiorysy oraz ich historie potraktujmy ją według słów Cycerona, który mówi, że "historia jest świadkiem czasów, światłem prawdy, życiem pamięci, nauczycielką życia". Wyciągnijmy więc z ich postawy tę ogromną siłę, sprawczą moc, poświęcenie dla innych i niezwykłą uczciwość - mówiła Malinowska-Grupińska.

Po przemówieniu rozpoczęła się uroczystość wręczenia tytułu Honorowego Obywatela m.st. Warszawy.

Anna Jakubowska ps. "Paulinka" po odebraniu wyróżnienia powiedziała, że jest niezwykle wzruszona. Mówiła, że uroczystość na Zamku Królewskim i przyznany jej tytuł stanowi ukoronowanie jej życia. - Odwzajemnioną miłością dla tego miasta, w którym spędziłam całe życie, które mnie wykształciło, w którym mogłam przeżyć najtrudniejsze chwile - mówiła.

Jak zaznaczyła, kiedy zaczęła się wojna, ona miała 12 lat. Podkreślała, że nauczono ją, że najważniejsze są wartości moralne, wzajemna życzliwość, poszanowanie godności drugiego człowieka oraz odpowiedzialność. Zaznaczyła też, że w czasach pokoju szczególnie ważna jest odwaga cywilna.

Janina Ochojska powiedziała, że wśród honorowych obywateli wyróżnia się tym, że nie jest warszawianką. - Ale warszawianką stałam się 26 grudnia 1992 roku, kiedy z Warszawy wyjechał pierwszy konwój z pomocą do Sarajewa. Od tej pory historia Polskiej Akcji Humanitarnej jest związana z Warszawą - mówiła.

Ochojska podkreśliła, że słuchając o powstańczej Warszawie myślała o innych miastach, które dzisiaj tak wyglądają np. syryjskie Aleppo. Jak mówiła w takich miejscach są ludzie, którzy chcą normalnie żyć, wychowywać dzieci.

Anna Przedpełska-Trzeciakowska mówiła, że mieszkańcy Warszawy, którzy po powstaniu znaleźli schronienie w podwarszawskich miejscowościach, wsiach byli uchodźcami. - Wychodziłam z Warszawy z uchodźcami, z gromadą ludzi obliczaną dzisiaj na pół miliona. Byliśmy uchodźcami - podkreśliła.

Sięgnęła do definicji uchodźcy przedstawionej na sali sejmowej "przez przewodniczącego największej, sprawującej dzisiaj władzę, partii". - Otóż są to osoby, które roznoszą pasożyty, pierwotniaki (…), a nawet cholerę - mówiła. - Otóż my, może z wyjątkiem cholery, my to wszystko nieśliśmy. Więcej, mieliśmy wszelkiego rodzaju swojskie (…) robactwo i brud. Doświadczenia są nieprzekazywalne - powiedziała Przedpełska-Trzeciakowska.

Wojciech Roszkowski zwrócił uwagę, że znalazł się w gronie wybitnych postaci, które otrzymały tytuł honorowych obywateli i czuje się "trochę zażenowany". Jak dodał, w małym stopniu tworzy historię, raczej ją opisuje. Wspominał losy rodziny, m.in rodziców, którzy w pierwszych dniach powstania cudem uszli z życiem spod muru na Ochocie.

Roszkowski podkreślił, że historyk ma do życia trochę inne podejście niż polityk. Jak mówił, w polityce liczy się skuteczność, a w historii ważne jest dążenie do prawdy, która czasami jest "troszeczkę bardziej złożona". Roszkowski powiedział, że polityka wydaje mu się "oderwana" od prawdy, czyli od wnikliwego wchodzenia w wydarzenie ze wszystkimi jego aspektami, takimi jak np. problem uchodźców". - To wymaga nie tylko empatii, wrażliwości, ale też rozwagi - powiedział Roszkowski. Jak dodał, każde pojęcie musi być dokładnie zdefiniowane, bo inaczej "politycy popchną nas na manowce".

O przyznaniu honorowego obywatelstwa czterem osobom zdecydowała już w czerwcu Rada Warszawy. Kandydatury Ochojskiej i Przedpełskiej-Trzeciakowskiej zgłosili radni PO, o uhonorowanie Roszkowskiego wystąpili radni PiS, a wyróżnienie Jakubowskiej było inicjatywą prezydent Warszawy.

Ochojska - jak napisano w uzasadnieniu uchwały rady miasta - od końca lat 70. była związana z opozycją demokratyczną i współpracowała z niezależną Biblioteką Społeczną Antoniego Stawikowskiego. Przystąpiła również do "Solidarności". W 1992 roku Ochojska ruszyła z pierwszym transportem leków do Sarajewa. W 1994 roku powstała Polska Akcja Humanitarna, której celem jest udzielanie pomocy humanitarnej i rozwojowej osobom dotkniętym skutkami klęsk żywiołowych i konfliktów zbrojnych. Od początku swojej działalności PAH udzieliła pomocy w 44 krajach, obecnie prowadzi stałe misje m.in. w Sudanie Południowym, Somalii, Syrii i na wschodniej Ukrainie.

Anna Przedpełska-Trzeciakowska to specjalistka w zakresie literatury anglojęzycznej, tłumaczka wielu dzieł. W czasie Powstania Warszawskiego była sanitariuszką, miała pseudonim "Grodzka". W latach 70. była zaangażowana w społeczną szkołę dla młodych tłumaczy, która przygotowywała młodych adeptów filologii. W latach 80. działała na rzecz internowanych i więźniów politycznych w Prymasowskim Komitecie Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. Została odznaczona m.in. Krzyżem Oficerskim i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Wojciech Roszkowski to ekonomista, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki, prof. Szkoły Głównej Handlowej, a także poseł do Parlamentu Europejskiego w latach 2004-2009. Był kierownikiem Zakładu Europy Środkowo-Wschodniej w Instytucie Studiów Politycznych PAN, później prorektorem w SGH, gdzie zdobył też tytuł profesora. W latach 2000-2002 pełnił funkcję kierownika katedry polskich studiów na University of Virginia. Roszkowski jest autorem licznych publikacji poświęconych m.in. historii Polski XX wieku i historii politycznej świata. W 2005 r. założył w Warszawie stowarzyszenie Instytut Jagielloński.

Anna Jakubowska ps. "Paulinka" to powstaniec warszawski, działaczka kombatancka i społeczna. Podczas II wojny światowej działała w konspiracji, najpierw w konspiracyjnej organizacji PET, a później jako sanitariuszka i łączniczka w grupach szturmowych przekształconych w Batalion Zośka AK. Jakubowska walczyła m.in. na Woli, Starym Mieście i Czerniakowie. Za swoje dokonania otrzymała Krzyż Walecznych. Po wojnie została aresztowana za działalność w Armii Krajowej i skazana w tzw. "procesie kiblowym" na osiem lat więzienia, które opuściła w 1954 r. W latach 80. działała w podziemiu solidarnościowym. Zainicjowała też Fundację Filmową Armii Krajowej, która wyprodukowała ponad 20 filmów o działalności AK.

Przyznanie tytułu honorowego obywatela Warszawy jest wyrazem najwyższego wyróżnienia i uznania dla zasług lub wybitnych osiągnięć obywateli polskich i cudzoziemców. Tradycja nadawania godności honorowego obywatela sięga w Warszawie 1918 r. Jako pierwszego uhonorowano w ten sposób Józefa Piłsudskiego. Rada miasta nadawała tytuł w latach 1918-1929 osobom szczególnie zasłużonym dla stolicy. Tradycję wznowiono w 1992 r. Wyróżniona w ten sposób osoba otrzymuje akt nadania, odznakę i legitymację.

Oprócz obywatelstwa honorowego na uroczystej sesji wręczono też Nagrody Miasta Stołecznego Warszawy. Otrzymało je 28 osób, między innymi były szef Ministerstwa Spraw Zagranicznych i dyplomata Adam Daniel Rotfeld, architekt Daniel Libeskind (w Warszawie zaprojektował wieżowiec Złota 44), aktorka Maja Komorowska, sportowcy i trenerzy - bokser olimpijczyk Grzegorz Skrzecz oraz Tadeusz Nowicki i Marek Poznański.

Nagrodę otrzymali także: pisarka i działaczka społeczna Sylwia Chutnik, działacze społeczni: Michał Borkiewicz, Alina Gałązka, Natalia Gebert, Bartosz Miecznikowski, Artur Wolski, współtwórczyni ochockiej "Klubokawiarni życie jest fajne" Aleksandra Smereczyńska, zasłużeni dyrektorzy warszawskich liceów Norwida i Słowackiego - Ryszard Wojciechowski i Agata Dowgird oraz dziennikarz i autor tekstów piosenek (m.in. "Sen o Warszawie", "Gdzie się podziały tamte prywatki" i "Nie zadzieraj nosa") Marek Gaszyński.

Wśród Laureatów znalazły się także: Fundacja Międzynarodowy Ruch na Rzecz Zwierząt Viva, Inicjatywa Miejskie Pszczoły, Miejski Ogród Zoologiczny w Warszawie, Międzyszkolny Ośrodek Sportowy nr 6, orkiestra koncertowa "Victoria" oraz Polski Klub Szermierczy.

Obchody rocznicy wybuchu powstania trwają od kilku dni. W niedzielę powstańców odznaczył prezydent Andrzej Duda:

PAP/kw/mś