"Późna polskość", czyli jaka? Opowiedzą o tożsamości narodowej

Wystawa o tożsamości narodowej Polaków
Wystawa o tożsamości narodowej Polaków
TVN24
Wystawa o tożsamości narodowej PolakówTVN24

- "Późna polskość" to polskość poddana ciśnieniu płynnej, późnej nowoczesności, polskość, która na własnej skórze doświadcza różne scenariusze modernizacji - mówią Ewa Gorządek i Stach Szabłowski, kuratorzy projektu "Późna polskość", realizowanego w CSW Zamek Ujazdowski.

Główną odsłoną projektu jest wystawa "Późna polskość. Formy narodowej tożsamości po 1989 roku" którą można będzie zwiedzać od piątku 31 marca do 6 sierpnia 2017 roku, zaliczana jest przez krytyków za jeden z pięciu najważniejszych projektów wystawienniczych w Polsce 2017 roku.

Tematem rozważań kuratorów są formy, jakie przybiera współczesna polska tożsamość. Główną przestrzenią rozważań jest wystawa, na którą składa się ponad setka prac i projektów kilkudziesięciu współczesnych twórców sztuk wizualnych, kina i teatru. Zarysowane w niej wątki rozwijane będą w ramach dyskusji, wykładów i projekcji.

"Cwał na Gombrowiczowskim koniu z szablą Kmicica"

Gorządek i Szabłowski sięgnęli po pojęcie "późnej polskości", które wprowadził polski artysta multimedialny Tomasz Kozak. Dla samego artysty jest to "polskość galopująca w zmierzchu ku własnym granicom. Duch polski, z Heglowską sową na ramieniu, cwałuje na Gombrowiczowskim koniu, dzierżąc szablę Kmicica. Ta emancypacyjna figura symbolizuje pęd ku nowej formie samowiedzy".

Kuratorzy "Późnej polskości" korzystając z tego terminu stawiają pytania o kształty, formy jakie przybiera współczesna tożsamość narodowa Polaków w języku sztuki, za pomocą jakich symboli, figur i odniesień definiowana jest polskość po 1989 roku. Odpowiedzi na te pytania kuratorski duet szukał w różnych dziedzinach sztuki, ponieważ zdaniem Gorządek i Szabłowskiego to artyści nadają postać zbiorowej wyobraźni, również narodowej.

Do udziału zostali zaproszeni twórcy różnych pokoleń. Znaleźli się wśród nich klasycy współczesności - jak Krzysztof Wodiczko czy Krzysztof Bednarski. Są też artyści, którzy, jak Artur Żmijewski, Paweł Althamer, Oskar Dawicki czy Wilhelm Sasnal, po 1989 roku definiowali polską scenę sztuki. Są też artyści, którzy debiutowali w ostatnich latach, by wymienić Honoratę Martin, Daniela Rycharskiego, Bartosza Zaskórskiego czy Katarzynę Przezwańską. Polskości będzie można więc przyglądać się z bardzo różnych, indywidualnych perspektyw. Złożoność fenomenu narodowej tożsamości rozważana jest jako kwestia polityczna, ale też egzystencjalna, osobista, mitologiczna, a nawet czysto estetyczna.

Ewa Gorządek w rozmowie z tvn24.pl wyjaśniała, że pomysł na wystawę zrodził się przed kilkoma laty. Początkowo miała to być wystawa skupiona wokół twórczości Stanisława Szukalskiego (1893-1987), rzeźbiarza, malarza, rysownika, projektanta i teoretyka, przywódcy Szczepu Rogate Serce. Był to twórca poszukujący nowoczesnej formuły sztuki narodowej po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, a więc w sytuacji do pewnego stopnia analogicznej do czasu po 1989 kiedy to kategorię polskości trzeba było redefiniować, a nawet wynaleźć na nowo. Później projekt ewoluował, aż stał się olbrzymią realizacją kuratorską, do której zaproszony został Stach Szabłowski. Duet pracował nad ostatecznym kształtem projektu ponad dwa lata, w czasie których zmieniła się rzeczywistość polityczna, a dyskusja o polskości w sztuce współczesnej nabrała innego wymiaru.

Sama twórczość Szukalskiego pokazana została nie tylko za pomocą jego prac, ale także ukazana we współczesnej interpretacji artysty Maurycego Gomulickiego i badacza Jacka Staniszewskiego jest wprowadzeniem do narracji wystawy, w której współistnieją odmienne, a nawet wykluczające się nawzajem formy polskości.

Co definiuje polskość?

- Szukaliśmy kluczowych figur, postaci, zdarzeń i obrazów, które organizują obecnie polską wyobraźnię. Lech Wałęsa, Jan Paweł II, Powstanie Warszawskie, katastrofa smoleńska, spór o mit Solidarności, spór o pamięć Holocaustu – to tylko kilka węzłowych punktów, które rozpoznaliśmy jako te, wokół których krystalizuje się dyskurs narodowej tożsamości. Śledzimy jak współczesna polska sztuka przeżywa krytycznie dziedzictwo nowoczesności i spuściznę romantyzmu. Szczególnie interesowały nas perspektywy, które niosą ze sobą obietnicę nowego spojrzenia na polskość, przemyślenia jej inaczej, niż jesteśmy do tego przyzwyczajeni – mówią kuratorzy.

Ważnym wątkiem staje się także proces przepracowywania długo wypieranych chłopskich korzeni naszego społeczeństwa. Pojawia się również teoria postkolonialna, która umożliwia reinterpretację podstawowych dla polskiej świadomości pojęć, takich jak zabory, demokracja, Kresy.

Zrealizowanie projektu "Późna polskość" wymagało skonfrontowania przechowanych przez pokolenia wyobrażeń o istocie polskości z takimi ideami, siłami i procesami jak neoliberalny kapitalizm, przechodzenie z gospodarki przemysłowej do ekonomii opartej na wiedzy, kondycja postkolonialna, emancypacyjne dyskursy mniejszości, nowa dynamika przepływu informacji związana z rozwojem cyberprzestrzeni, wielokulturowość i globalna perspektywa. Kategoria późnej polskości to poczucie przynależności narodowej przeżywane w epoce określanej przez przedrostek post - postmodernizm, postindustrializm czy postkolonializm.

Uczestnicy wystawy i związanych z nią dyskusji zmierzą się więc z pytaniem, w jaki sposób polska forma kształtowała się po 1989 roku w tak określonych warunkach.

tmw/b

Pozostałe wiadomości

Koparka połączyła nowy tunel dla pasażerów ze starym przejściem podziemnym na Dworcu Zachodnim. W grudniu Wola zyska nowe podziemne połączenie z Ochotą.

Podziemne połączenie Woli z Ochotą

Podziemne połączenie Woli z Ochotą

Źródło:
PAP, tvnwarszawa.pl

Kładka pieszo-rowerowa łącząca brzegi Wisły, została otwarta. Od teraz panoramę stolicy mogą z niej podziwiać mieszkańcy i turyści. Konstrukcja łączy ulicę Karową na Powiślu i Okrzei na Pradze. Nowy most ma 452 metry długości i pod tym względem stał się jedną z najdłuższych tego typu przepraw na świecie.

Pierwsi spacerowicze i rowerzyści na nowym moście

Pierwsi spacerowicze i rowerzyści na nowym moście

Aktualizacja:
Źródło:
PAP/tvnwarszawa.pl

Po awaryjnym lądowania na początku marca, niewielka awionetka nadal leży na podmokłym terenie w okolicy Zakola Wawerskiego. Prokuratura do wyciągnięcia samolotu z trudno dostępnego terenu rozważa wykorzystanie śmigłowca. Jak wynika z naszych informacji, zarówno policja jak i straż pożarna nie chcą podjąć się tego zadania, a koszt wynajęcia śmigłowca od prywatnej firmy jest dla prokuratury za wysoki. 

Uszkodzony  samolot od miesiąca leży na mokradłach, ma trafić na parking kościoła. Jest jeden problem 

Uszkodzony samolot od miesiąca leży na mokradłach, ma trafić na parking kościoła. Jest jeden problem 

Źródło:
tvnwarszawa.pl

1. Warszawską Brygadę Pancerną zasiliły czołgi Abrams. Do stolicy przyjechały z Poznania. Wojskowi pochwalili się nagraniem z odbioru sprzętu. Jest to kolejna dostawa amerykańskiego.

Sznur czołgów na platformach. Abramsy przyjechały do Warszawy

Sznur czołgów na platformach. Abramsy przyjechały do Warszawy

Źródło:
tvnwarszawa.pl, TVN24

Kolizja z udziałem nietrzeźwego kierowcy na Ochocie. Brały w niej udział cztery samochody osobowe, nikt nie ucierpiał.

Cztery auta rozbite, jeden z kierowców pijany. Zderzenie przy Dworcu Zachodnim

Cztery auta rozbite, jeden z kierowców pijany. Zderzenie przy Dworcu Zachodnim

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Pojawił się nowy pomysł na zagospodarowanie kamienicy po Empiku, nieopodal ronda de Gaulle'a. Wicemarszałkini Senatu i kandydatka na prezydentkę Warszawy Magdalena Biejat zaproponowała, by urządzić tam dom rzemiosła.

Pustostan po Empiku straszy od dwóch lat. Biejat ma pomysł na kamienicę

Pustostan po Empiku straszy od dwóch lat. Biejat ma pomysł na kamienicę

Źródło:
tvnwarszawa.pl

ABW przeprowadziła w środę szereg czynności procesowych, w tym przeszukań na terenie Warszawy i Tychów - poinformował rzecznik ministra koordynatora służb specjalnych Jacek Dobrzyński. Chodzi o śledztwo w sprawie ujawnionej działalności szpiegowskiej na rzecz Rosji. Jak dodał Dobrzyński, zabezpieczono 48,5 tysiąca euro oraz 36 tysięcy dolarów.

Akcja ABW w Warszawie i Tychach przeciwko siatce rosyjskich szpiegów

Akcja ABW w Warszawie i Tychach przeciwko siatce rosyjskich szpiegów

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Policjanci warszawskiej drogówki dostali zgłoszenie, że na parkingu centrum handlowego przy ulicy Modlińskiej driftuje kierowca mercedesa. Zareagowali natychmiast i przerwali "popisy". Wystawili kierowcy mandat na pięć tysięcy złotych i zatrzymali dowód rejestracyjny auta.

"Popisy" na parkingu kosztowały go pięć tysięcy złotych

"Popisy" na parkingu kosztowały go pięć tysięcy złotych

Źródło:
tvnwarszawa.pl

W 1998 roku zginął pracownik jednej z warszawskich hurtowni. Tej sprawy przez lata nie udawało się wyjaśnić. Teraz śledczy poinformowali o przełomie i zatrzymaniu podejrzanego o zbrodnię. Usłyszał już zarzuty i został aresztowany.

Przełom w sprawie zabójstwa pracownika hurtowni. Zatrzymanie po 26 latach

Przełom w sprawie zabójstwa pracownika hurtowni. Zatrzymanie po 26 latach

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Z mieszkania w Śródmieściu zniknął zegarek warty 40 tysięcy złotych. Zostało puste pudełko, ale nie było żadnych śladów kradzieży.

Tajemnicze zaginięcie cennego zegarka

Tajemnicze zaginięcie cennego zegarka

Źródło:
tvnwarszawa.pl

24 automaty znaleźli funkcjonariusze podlaskiej Krajowej Administracji Skarbowej w nielegalnym salonie gier hazardowych, który zlikwidowali w Płońsku (Mazowieckie). Miesiąc temu w tym samym miejscu likwidowali podobny salon.

Dziewięć już działało, 15 było przygotowanych do rozstawienia

Dziewięć już działało, 15 było przygotowanych do rozstawienia

Źródło:
PAP

W ostatni weekend marca Trakt Królewski zmieni się w deptak. Ulice Nowy Świat i Krakowskie Przedmieście, zwyczajem poprzednich lat, będą zamykane dla ruchu samochodowego.

Krakowskie Przedmieście poleca się na świąteczny spacer. Trakt Królewski znów będzie deptakiem

Krakowskie Przedmieście poleca się na świąteczny spacer. Trakt Królewski znów będzie deptakiem

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Był pijany i nie miał prawa jazdy, spowodował wypadek. On wyszedł z niego niemal bez szwanku, ale ciężko ranny jest pasażer. 35-letni kierowca został tymczasowo aresztowany.

Był pijany, spowodował wypadek, trafił do aresztu

Był pijany, spowodował wypadek, trafił do aresztu

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Ponad pół promila alkoholu w organizmie miał 18-letni kierowca, którego zatrzymali po wieczornym, kilkunastokilometrowym pościgu policjanci z Piaseczna.

"Pędził przed siebie, nie zważał na to, jakie zagrożenie stwarza"

"Pędził przed siebie, nie zważał na to, jakie zagrożenie stwarza"

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Działający od niespełna trzech lat sklep socjalny Spichlerz ma problemy. Fundacja prowadząca placówkę poinformowała, że czeka ją eksmisja. Urzędnicy odpowiadali, że ta nie płaci czynszu, choć dostała lokal na preferencyjnych warunkach. Na dziś dług wynosi prawie 280 tysięcy złotych. - Fundacja jest nierzetelnym partnerem - twierdzi wiceprezydentka stolicy Aldona Machnowska-Góra. Zaplanowana na czwartek eksmisja została odwołana.

Socjalnemu Spichlerzowi grozi eksmisja. "Czuję się wrobiony, wykorzystany"

Socjalnemu Spichlerzowi grozi eksmisja. "Czuję się wrobiony, wykorzystany"

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Start w wyborach na urząd prezydenta Warszawy potwierdziło sześcioro kandydatów: Rafał Trzaskowski, Magdalena Biejat, Tomasz Bocheński, Przemysław Wipler, Janusz Korwin-Mikke i Romuald Starosielec. W TVP Info zorganizowano debatę z ich udziałem. Byli pytani między innymi o edukację, transport, zdrowie, bezpieczeństwo, mieszkania oraz światopogląd. Był też rzut "świerszczem" oraz pytanie o książki do czytania w metrze.

Kandydaci na prezydenta Warszawy między innymi o transporcie i zdrowiu

Kandydaci na prezydenta Warszawy między innymi o transporcie i zdrowiu

Źródło:
PAP, tvnwarszawa.pl

Nowe przejście pod torami na stacji Warszawa Gdańska ułatwi podróżnym dostęp na perony i do pociągów oraz usprawni przesiadki na metro, autobusy i tramwaje. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. podpisały umowę o wartości około 80 milionów złotych na zaprojektowanie i wybudowanie nowych rozwiązań.

Nowe przejście pod torami i łatwiejszy dostęp na perony. Będą zmiany na stacji Warszawa Gdańska

Nowe przejście pod torami i łatwiejszy dostęp na perony. Będą zmiany na stacji Warszawa Gdańska

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Jest pozwolenie na budowę, które umożliwia ogłoszenie przetargu na wykonawcę remontu Elizeum, podziemnego salonu księcia Kazimierza Poniatowskiego. - Remont nie będzie ani krótki, ani łatwy. Potrwa trzy lata - zapowiedział stołeczny konserwator zabytków Michał Krasucki.

Jest pozwolenie. Podziemne miejsce schadzek brata króla czeka remont

Jest pozwolenie. Podziemne miejsce schadzek brata króla czeka remont

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Około 200 ewakuowanych osób, blokada dróg dojazdowych do Portu Lotniczego Warszawa-Modlin oraz interwencja pirotechników z Placówki Straży Granicznej Warszawa-Modlin. Wszystko z powodu porzuconej walizki na parkingu przed terminalem lotniska.

Ewakuacja 200 osób i blokada dróg dojazdowych do lotniska

Ewakuacja 200 osób i blokada dróg dojazdowych do lotniska

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Dwa wagony pociągu osobowego, który zjeżdżał na stację postojową, wyjechały poza tory. Nie było w nim pasażerów. Były utrudnienia w ruchu kolejowym.

Dwa wagony pociągu wypadły z szyn

Dwa wagony pociągu wypadły z szyn

Aktualizacja:
Źródło:
tvnwarszawa.pl

Wiosenna pogoda sprzyja pracom na ostatnim odcinku linii M2 na Bemowie. Na stacji Karolin budowniczowie wybierają już ziemię z poziomu -2, a na Stacji Techniczno-Postojowej rozpoczęło się betonowanie kanałów przeglądowych w halach elektrowozowni.

Są już dwa piętra pod ziemią

Są już dwa piętra pod ziemią

Źródło:
tvnwarszawa.pl