Doradcy prezydenta Stanów Zjednoczonych odwiedzili warszawski ogród zoologiczny. Piętnastoosobową delegację zaproszono do zoo w związku z premierą filmu "Azyl".
"Azyl" to film o małżeństwie Żabińskich, którzy w czasie drugiej wojny światowej zarządzając stołecznym zoo, uratowali wielu Żydów przed śmiercią w Holocauście. Premiera obrazu planowana jest na 24 marca. W związku z tą premierą zoo odwiedzili doradcy prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa.
- Zawsze byłem pod wrażeniem wrażliwości i prawości Polaków, jeśli chodzi o ochronę innych - powiedział Ken Blackwell, były burmistrz Cincinnati, jeden z uczestników wizyty.
- Historia Żabińskich to niesamowity przykład odwagi ludzi, którzy podejmowali ogromne ryzyko w niebezpiecznych czasach - dodał Anthony Rhulen, producent filmowy, który również zwiedzał stołeczny ogród zoologiczny.
Choć akcja filmu dzieje się w Warszawie, to naszego zoo w nim nie zobaczymy. Stolicę okupowanej Polski zagrała Praga. Czeska, nie ta, na której faktycznie znajduje się ogród. W rolę Antoniny Żabińskiej wcieliła się Jessica Chastain, a jej męża – dyrektora ogrodu – zagrał Johan Heldenberg.
Sylwestrowe polowanie
Żabiński był dyrektorem warszawskiego zoo, gdy - we wrześniu 1939 roku - zostało one zbombardowane. Wiele zwierząt zginęło na miejscu, inne uciekły z klatek. Te, które stanowiły zagrożenie - jak niedźwiedzie czy lwy - trzeba było zastrzelić.
Po wkroczeniu Niemców do miasta najcenniejsze z ocalałych okazów zostały wywiezione do Niemiec. Reszta została zabita podczas polowania, które niemieccy wojskowi urządzili sobie w sylwestra 1940 roku. Później w zoo utworzona została hodowla świń. Żabińskiemu udało się otrzymać tam posadę i zachować mieszkanie w dyrektorskiej willi. By mógł zbierać odpadki do tuczenia zwierząt, otrzymał z kolei przepustkę do getta.
Pod zwariowaną gwiazdą
Wspólnie z żoną czy, jak sugeruje zwiastun filmu, pod jej wpływem podjął decyzję, że wykorzysta możliwość przekraczania murów do pomocy Żydom, których następnie ukrywali na terenie ogrodu. W sumie, w różnych okresach okupacji, mieszkało tam około setki uciekinierów z getta. W mrocznych czasach Żabińskim udało się stworzyć dom, gdzie każdy czuł się dobrze i bezpiecznie. Goście nosili zwierzęce przezwiska, wśród nich krążyły oswojone zwierzęta, m.in. prosiaczek, królik, chomik, a willę nazywali "domem pod zwariowana gwiazdą".
Wśród tych, którzy przetrwali dzięki Żabińskim, była rzeźbiarka Magdalena Gross i jej mąż, prawnik Maurycy Fraenkel, pisarka Rachela Auerbach, mistrz bokserski Samuel Kenigswein z żoną i dwójką dzieci, Leonia i Irena Tenenbaum, żona i córka zmarłego w getcie entomologa Szymona Tenenbauma.
Zobacz zwiastun filmu "Azyl" w reżyserii Niki Caro:
mś/pm