Irlandzcy naukowcy: Indiana Jones miał rację. Im mniejszy skorpion, tym bardziej jadowity

Badacze z Ryan Institute należącego do National University of Ireland w Galway żartują, że sprawdzili oni prawdziwość teorii z filmu "Indiana Jones i Królestwo Kryształowej Czaszki". Głosiła ona, że najniebezpieczniejsze są małe skorpiony i że "im większego spotkasz, tym lepiej dla ciebie". Okazało się, że jest to prawda.

Naukowcy przeanalizowali w sumie 36 gatunków skorpionów. Stwierdzili, że faktycznie większe osobniki charakteryzują się słabszym jadem i spotkania z nimi są zdecydowanie mniej nieprzyjemne. Na przykład najmniejszy uwzględniony w analizie osobnik Tityus serrulatus ma jad ponad 100 razy silniejszy niż największe z badanych gatunków, takie jak Hadogenes paucidens.

Jednak nie tylko rozmiar ciała okazał się być istotnym parametrem przy określaniu "siły rażenia" skorpionów. Według ustaleń naukowców równie ważnym wskaźnikiem ich jadowitości jest rozmiar samych szczypiec, czyli elementów, którymi zakończone są przednie odnóża skorupiaków. Przykładowo jad gatunku posiadającego bardzo małe szczypce, który występuje w Afryce - Parabuthus transvaalicus - jest ponad 10 razy silniejszy w porównaniu z gatunkami wyposażonymi w najpotężniejsze szczypce, czyli Scorpio maurus, nazywanym izraelskim złotym skorpionem.

- Oczywiście nasze badanie to nie tylko zabawna, nawiązująca do filmu ciekawostka. Potwierdzony przez nas wzorzec może mieć ważne implikacje medyczne - powiedział doktor Kevin Healy, zoolog oraz główny autor publikacji.

Naukowiec podkreśla, że chociaż skorpiony używają do obrony i polowania zarówno kolca jadowego, jak i chwytnych szczypiec, istnieje ewolucyjny kompromis między tymi dwoma rodzajami "broni". - Energia użyta do wytworzenia większych szczypiec oznacza, że zostało jej mniej do produkcji arsenału chemicznego - tłumaczył. To powoduje, że większe skorpiony, które w walce mogą wykorzystywać swój rozmiar fizyczny, są mniej zależne od jadu. I odwrotnie: najmniejsze osobniki w procesie ewolucji wykształciły silniejszy jad, ponieważ tylko on dają im przewagę w walce.

- Kiedy weźmiemy pod uwagę najpotężniejsze i najniebezpieczniejsze jady skorpionów, okaże się, że są one kojarzone z gatunkami takimi jak Leiurus quinquestriatus (po angielsku zwany deathstalkerem - przyp. red), które są stosunkowo małe. W przeciwieństwie do nich największe gatunki, chociażby skorpiony skalne, mają jad, który powoduje jedynie niewielki ból - mówił Healy.

Inna autorka badania doktor Alannah Forde dodała, że badanie nie tylko stwierdziło, że spotkania z większymi skorpionami są zdecydowanie bezpieczniejsze, ale też że poziom zagrożenia ze strony skorpiona można ocenić także na podstawie jego szczypiec. - Można śmiało stwierdzić, że gatunki hojnie wyposażone przez naturę polegają właśnie na tych mocarnych zakończeniach odnóży, a nie na stosunkowo słabym jadzie - opowiadała.

Autorzy przypominają, że ukąszenia przez skorpiony są globalnym problemem zdrowotnym: co roku dochodzi do około miliona przypadków w skali świata (i kilku tysięcy zgonów). Na szczęście bardzo niewiele, bo jedynie 25-30 spośród ponad 2000 gatunków skorpionów, jest śmiertelnych dla człowieka.

Dlatego identyfikacja gatunków związanych z ukąszenie ma kluczowe znaczenie dla sposobu leczenia i oceny zagrożenia. Znajomość zasady "im większy, tym lepszy (dla człowieka)" może okazać się więc bardzo pomocna w praktyce medycznej.

- Większość osób hospitalizowanych z ciężkimi objawami po użądleniu przez skorpiony to dzieci poniżej 15. roku życia. Identyfikacja odpowiedzialnego za ukąszenie gatunku jest niezbędna do wdrożenia prawidłowego leczenia. Prosta zasada "większy znaczy łagodniejszy" może być pierwszym krokiem w kierunku skuteczniejszego ratowania życia - podsumował współautor badania doktor Michel Dugon.