W walce ze smogiem pomo偶e nam teraz g艂贸wnie pogoda, dzi臋ki kt贸rej jako艣膰 powietrza w Polsce powoli zacznie si臋 poprawia膰. Niestety, na mapie nadal widzimy sporo czerwonych punkt贸w, do wieczora sytuacja ta powinna si臋 jednak poprawi膰. Zapoznaj si臋 z aktualn膮 sytuacj膮 w polskich miastach.
W ci膮gu najbli偶szej doby nasunie si臋 nad Polsk臋 zatoka ni偶owa z frontem atmosferycznym. Przyniesie 艣nieg, przechodz膮cy w opady deszczu ze 艣niegiem i deszcz. - Zniknie r贸wnie偶 inwersja osiadania, wzro艣nie pr臋dko艣膰 wiatru do 50 km/h, a na zachodzie kraju do 70 km/h, na wybrze偶u osi膮gnie nawet 85 km/h - m贸wi Wojciech Raczy艅ski, synoptyk tvnmeteo.pl. Warunki pogodowe b臋d膮 wi臋c sprzyja膰 poprawie jako艣ci powietrza.
Taka sytuacja meteorologiczna b臋dzie sprzyja膰 intensyfikacji dyspersji zanieczyszcze艅 i wp艂ynie na popraw臋 jako艣ci powietrza na obszarze ca艂ego kraju.
Jak na razie widzimy jednak jeszcze sporo czerwonych punkt贸w, kt贸re oznaczaj膮 z艂y, bardzo z艂y lub dostateczny stan jako艣ci powietrza. Miejsca te ca艂y czas s膮 jeszcze zanieczyszczone, jednak w stosunku do poprzednich dni sytuacja zdecydowanie si臋 poprawia.
Poprawa w woj. 艣l膮skim
Stopniowo poprawia si臋 jako艣膰 powietrza w woj. 艣l膮skim, przy jednoczesnym wzro艣cie zanieczyszczenia powietrza w Krakowie, po艂udniowej i wschodniej cz臋艣ci Ma艂opolski i zachodniej cz臋艣ci Podkarpacia - poinformowa艂 w 艣rodowym komunikacie G艂贸wny Inspektorat Ochrony 艢rodowiska.
GIO艢 poda艂, 偶e obecnie st臋偶enie py艂u zawieszonego PM10 w wielu miejscach w po艂udniowej i po艂udniowo - wschodniej Polski przekracza 100 mikrogram贸w na metr sze艣cienny. Najwi臋ksze st臋偶enia jednogodzinne, przekraczaj膮ce warto艣膰 200 mikrogram贸w na metr sze艣cienny wyst臋puj膮 w wojew贸dztwach: 艣l膮skim (Zabrze, Tychy, Sosnowiec, Rybnik, Gliwice, D膮browa G贸rnicza, Cz臋stochowa, Wodzis艂aw 艢l膮ski, 呕ywiec), ma艂opolskim (Krak贸w, Skawina, Nowy Targ, Nowy S膮cz), podkarpackim (Jas艂o), dolno艣l膮skim (Nowa Ruda), lubelskim (Lublin) i 艣wi臋tokrzyskim (Kielce).
"Nie nale偶y jednak warto艣ci godzinnych bezpo艣rednio odnosi膰 do poziomu dopuszczalnego wynosz膮cego 50 mikrogram贸w na metr sze艣cienny, poniewa偶 jest to warto艣膰 st臋偶enia dobowego, a nie jednogodzinnego" - podkre艣la Inspektorat.
Ministerstwo 艢rodowiska zaznaczy艂o jednak, 偶e na obszarach, gdzie wyst臋puj膮 obecnie bardzo wysokie st臋偶enia py艂u zawieszonego przebywania na otwartym powietrzu powinny unika膰 ma艂e dzieci, osoby starsze, kobiety w ci膮偶y oraz osoby z chorobami serca, dr贸g oddechowych i astmatycy.
Tak z艂a sytuacja w po艂udniowej cz臋艣ci kraju powi膮zana jest z wysok膮 emisj膮 ze 藕r贸de艂 komunalnych.
Obecnie zanieczyszczenie powoli spada. Nadal jednak wiele norm jest przekroczonych. Je艣li musimy wyj艣膰 z domu, warto zaopatrzy膰 si臋 w maski przeciwpy艂owe, kt贸re mo偶na kupi膰 w aptece za ok. 25-30 gr za sztuk臋.
Z艂a sytuacja w Warszawie
Jako艣膰 powietrza w Warszawie nie jest dobra. St臋偶enie py艂u zawieszonego PM10 po godz. 15 w 艣rod臋 przy ul. Marsza艂kowskiej 68 wynios艂o 295,4 碌g/m3. Jako艣膰 tego powietrza nadal okre艣lana jest jako z艂a.
Poprawa na 艢l膮sku
W woj. 艣l膮skim, gdzie w niedziel臋 normy py艂u w powietrzu zosta艂y wielokrotnie przekroczone, zdaniem s艂u偶b kryzysowych jako艣膰 powietrza mia艂a si臋 stopniowo poprawia膰.
W wielu miejscach st臋偶enie py艂贸w nadal jest bardzo wysokie. Wed艂ug danych z godz. 15 w 艣rod臋 st臋偶enie PM10 w Rybniku spad艂o i wynosi艂o 32,5 碌g/m3. W Katowicach by艂o to 142,1 碌g/m3. W por贸wnaniu do poprzednich dni st臋偶enie w tych miastach zmniejszy艂o si臋. Podobnie w Cz臋stochowie, gdzie obecnie wynosi 55,9 碌g/m3.
W poniedzia艂ek prezydent Rybnika stwierdzi艂, 偶e najlepiej w og贸le nie wychodzi膰 z domu. Zdecydowa艂 te偶, 偶e uczniowie we wtorek i 艣rod臋 nie b臋d膮 musieli i艣膰 do szk贸艂 i przedszkoli. Wed艂ug informacji urz臋du miasta dopuszczalne normy py艂u zawieszonego w powietrzu zosta艂y przekroczone o 1000 proc. W niekt贸rych dzielnicach wyniki by艂y jednak nawet trzykrotnie gorsze.
Bezp艂atna komunikacja miejska w Kielcach
W Kielcach jako艣膰 powietrza wzgl臋dem poprzednich godzin poprawi艂a si臋 i jako艣膰 powietrza okre艣lana jest jako dostateczna. Po godz. 15 st臋偶enie PM10 wynosi艂o 76,0 碌g/m3.
W poniedzia艂ek w艂adze Kielc, w zwi膮zku z du偶ym zanieczyszczeniem powietrza, wprowadzi艂y bezp艂atn膮 komunikacj臋 miejsk膮 dla wszystkich pasa偶er贸w. B臋dzie ona obowi膮zywa艂a jeszcze we wtorek i w 艣rod臋.
W Krakowie powietrze bardzo z艂e
Silne mrozy i brak wiatru spowodowa艂y, 偶e od kilku dni r贸wnie偶 mieszka艅cy Ma艂opolski oddychaj膮 bardzo zanieczyszczonym powietrzem. Po godz. 15 w 艣rod臋 st臋偶enie py艂u zawieszonego PM10, mierzonego na ulicy Mietla, wynios艂o 403,7 碌g/m3. Stan powietrza GIO艢 okre艣la jako bardzo z艂y.
Prezydent Krakowa Jacek Majchrowski zaapelowa艂 do mieszka艅c贸w miasta i gmin o艣ciennych o stosowanie podstawowych zasad post臋powania mog膮cych ograniczy膰 wielko艣膰 emitowanych z gospodarstw domowych zanieczyszcze艅 py艂owych.
- Prosz臋 przede wszystkim tych mieszka艅c贸w, kt贸rzy ogrzewaj膮 swoje mieszkania piecami w臋glowymi o to, by zwr贸cili uwag臋 na jako艣膰 u偶ywanego w臋gla i o niespalanie w nich odpad贸w domowych - podkre艣li艂.
Pozna艅 na dobrej drodze
Ostrze偶enie dotycz膮ce st臋偶enia zawieszonego w powietrzu py艂u PM10 zosta艂o og艂oszone tak偶e w zwykle wolnym od smogu Poznaniu. Jako艣膰 powietrza znacznie si臋 tu ju偶 polepszy艂a. W 艣rod臋 po godz. 15 st臋偶enie py艂u wynosi艂o 36,5 碌g/m3. St臋偶enie py艂u PM2,5 wynios艂o 42,8 碌g/m3. To znacznie ni偶sze warto艣ci od tych, kt贸re wyst臋powa艂y w momencie wydania ostrze偶enia - o p贸艂nocy st臋偶enie PM10 wynosi艂o 328 碌g/m3. Dwie noce wcze艣niej by艂o niewiele lepiej - 249 碌g/m3.
- Na tak wysokie st臋偶enie sk艂ada si臋 kilka czynnik贸w: sezon grzewczy, niska temperatura, niski pu艂ap chmur, mg艂y i przede wszystkim brak wiatru. W niedziel臋 od godziny 17 by艂a cisza, zero wiatru. Generalnie Pozna艅 sta艂. Ruch wiatru pomaga rozrzedza膰 te zanieczyszczenia - t艂umaczy艂a Danuta Krysiak z Wojew贸dzkiego Inspektoratu Ochrony 艢rodowiska.
Zawy偶one normy
Warto zwr贸ci膰 uwag臋 na to, 偶e normy w Polsce zosta艂y podwy偶szone w 2012 roku, przez co w naszym kraju dopuszczalne s膮 znacznie wy偶sze st臋偶enia zanieczyszcze艅 ni偶 w pozosta艂ych krajach europejskich.
- Je偶eli patrzymy na normy europejskie, to oczywi艣cie polska norma zosta艂a w 2012 roku zawy偶ona i to jest te s艂ynne 300 mikrogram贸w na metr sze艣cienny powietrza, od tego momentu m贸wimy o alarmach smogowych. Natomiast w Pary偶u to jest 80 mikrogram贸w. Gdyby艣my mieli norm臋 francusk膮 w Polsce, to mieliby艣my permanentne alarmy smogowe w艂a艣ciwie w ca艂ej Polsce i to nie tylko w du偶ych miejscowo艣ciach - m贸wi Kamil Wyszkowski, dyrektor generalny polskiego oddzia艂u Global Compact (inicjatywa Organizacji Narod贸w Zjednoczonych, kt贸ra zrzesza firmy i instytucje, by dyskutowa艂y o warunkach zr贸wnowa偶onego rozwoju).
Jak zauwa偶a Wyszkowski, w Polsce obszar贸w, w kt贸rych mierzy si臋 jako艣膰 powietrza jest 46, z czego w 35 sytuacja jest bardzo z艂a.
Jak walczy膰 ze smogiem w Polsce?
Go艣ciem TVN24 by艂 Marek J贸zefiak ze Zwi膮zku Stowarzysze艅 Polska Zielona Sie膰. Rozmowa dotyczy艂a smogu w Polsce i tego, jak z nim walczy膰. Jakie s膮 mity dotycz膮ce smogu w Polsce?
- Cz臋sto spotyka si臋 taki g艂os: a smog to tylko samochody, albo Niemcy te偶 pal膮 w臋giel, ale jako艣 tam ten problem nie jest tak du偶y. Faktem jest natomiast, 偶e g艂贸wnym 藕r贸d艂em smogu w Polsce jest ogrzewanie dom贸w - t艂umaczy艂 J贸zefiak.
Najcz臋艣ciej ogrzewamy nasze domy w臋glem. Taka sytuacja jest niespotykana w innych krajach. We Francji, czy w Niemczech, w臋giel nie jest podstawowym paliwem do ogrzewania.
Drugim problemem jest to, 偶e palimy ten w臋giel w instalacjach o bardzo niskiej sprawno艣ci. Nie ma 偶adnych norm, dotycz膮cych w jakim kotle mo偶na pali膰. Takie normy s膮 w Niemczech, Czechach. Producenci w Polsce dostosowuj膮 si臋 do tych norm niemieckich. Polskie kot艂y s膮 tam eksportowane. Jednak w Polsce tak nie jest. Polski Rz膮d powinien ustanowi膰 takie normy i wyda膰 rozporz膮dzenia dotycz膮ce jako艣ci w臋gla. U nas mo偶na pali膰 odpadami w臋gla, czyli mu艂ami, mia艂ami w臋glowymi i flotokoncentratami. Np. w Czechach jest to zakazane. Trzeba tak偶e ustanowi膰 normy dotycz膮ce kot艂贸w.
Kolejn膮 spraw膮 jest tak偶e ocieplenie dom贸w.
- Siedem na dziesi臋膰 polskich dom贸w, a dom贸w w Polsce jest ponad pi臋膰 milion贸w, jest ocieplonych s艂abo lub wcale - zaznaczy艂 J贸zefiak.
Ludzie, aby zaoszcz臋dzi膰 pal膮 艣mieci, co jest zakazane. Polakom trzeba pom贸c w ociepleniu dom贸w. Takie programy s膮 prowadzone m.in. w Niemczech, Czechach i S艂owacji. U nas takiego narodowego programu termomodernizacji nie ma. B臋dzie to dla Polski du偶y krok cywilizacyjny. Obecny rz膮d zlikwidowa艂 program "Ry艣", kt贸ry zak艂ada艂 dop艂aty do termomodernizacji.
Smog mo偶na por贸wna膰 do biernego palenia. Przeci臋tny warszawiak wypala biernie trzy papierosy dziennie. W Krakowie, czy w Zakopanem jest to ju偶 prawie p贸艂 paczki dziennie. W Opocznie i w Nowym Targu jest to ju偶 prawie paczka dziennie. Ten problem dotyczy ca艂ej Polski.
Warto jednak zmiany zacz膮膰 od siebie. Mo偶e mo偶emy zmieni膰 ogrzewanie na ekologiczne. Istniej膮 odnawialne 藕r贸d艂a energii, pompy ciep艂a, czy kot艂y na pelet, jest to ekologiczne paliwo produkowane z odpad贸w gospodarki drzewnej. Warto dobrze ociepli膰 dom, to pozwoli ograniczy膰 zapotrzebowanie na ogrzewanie. Porz膮dna termomodernizacja pozwala obni偶y膰 zapotrzebowanie na energi臋 nawet o po艂ow臋. Ma to same plusy, poniewa偶 spowoduje mniejsz膮 emisj臋 zanieczyszcze艅 i jest to realna oszcz臋dno艣膰. Taka inwestycja zwraca si臋 po 8-10 latach. Warto rozejrze膰 si臋 za dotacjami, poniewa偶 na takie cele s膮 przeznaczone 艣rodki unijne. Jednak zmiana systemowa jest bardzo potrzebna. Bez wk艂adu rz膮du znacz膮ce zmiany jednak nie zajd膮.
Zbyt ma艂o punkt贸w pomiarowych
Istotnym problemem jest tak偶e to, i偶 w Polsce jest zdecydowanie zbyt ma艂o punkt贸w pomiarowych, kt贸re okre艣laj膮 jako艣膰 powietrza. W wi臋kszych miastach mamy po kilka takich punkt贸w, natomiast, jak zauwa偶a Wyszkowski, np. w Pradze jest ich 28, w Berlinie ponad 70, a w Londynie ponad 100.
Mniejsze miejscowo艣ci s膮 znacznie s艂abiej monitorowane, a cz臋sto to w艂a艣nie tam ludzie ogrzewaj膮 swoje domy, pal膮c w piecach w臋glowych.
Autor: mat,zupi,AP/mtom/rp,aw / 殴r贸d艂o: GIO艢, PAP, TVN24