Komisja Europejska zadeklarowała, że jest gotowa rozmawiać o możliwych rozwiązaniach w sprawie udostępniania patentów na produkcję szczepionek. Wcześniej premier Mateusz Morawiecki zapowiedział, że będzie wnioskował o taką dyskusję podczas unijnego szczytu w Porto. Ten rozpoczął się w piątek po południu. Z apelem w sprawie dostępu do patentów zwrócił się także europejski Komitet Regionów.
Przedstawiciele Komisji Europejskiej pytani byli w piątek o słowa premiera Mateusza Morawieckiego, który zapowiedział, że poruszy w Porto kwestię konieczności bezpłatnego dostępu do patentów na szczepionki dla wszystkich tych, którzy mają możliwości technologiczne, aby je wyprodukować. - Będziemy dążyć do tego, żeby przekonać najbogatsze państwa, które są jednocześnie posiadaczami patentów, do tego, żeby udostępniły patenty i żeby produkcja mogła ruszyć w sposób zwielokrotniony, pięć, dziesięć razy więcej niż to jest dzisiaj, bo to jest potrzebne, by wyeliminować epidemię na całym świecie – mówił Morawiecki.
Także premier Hiszpanii Pedro Sanchez oświadczył przed rozpoczęciem piątkowego szczytu w Porto, że istnieje pilna potrzeba zniesienia patentów na produkcję szczepionek przeciwko koronawirusowi.
Komitet Regionów: nie ma miejsca na nacjonalizm szczepionkowy
Komitet Regionów, w którym zasiadają samorządowcy ze wszystkich 27 państw UE, w przyjętej w piątek rezolucji wezwał do zniesienia patentów na szczepionki. Według samorządowców niedawny wzrost liczby zakażeń na innych kontynentach zwiększył presję na zawieszenie praw własności intelektualnej, aby zmaksymalizować produkcję szczepionek i zapewnić do nich sprawiedliwy dostęp.
Przewodniczący Komitetu Regionów Apostolos Cicikostas podkreślił, że opieka zdrowotna jest podstawowym prawem człowieka, a pandemia stanowi "fundamentalne zagrożenie" dla zdrowia na świecie, niespotykane od pokoleń. - Nie ma miejsca na nacjonalizm szczepionkowy – oświadczył.
Zdaniem Greka Unia Europejska musi nadal dawać przykład, chroniąc wszystkich swoich obywateli i "nie pozostawiając w tyle" żadnego regionu, miasta ani gminy. Cicikostas zauważył, że przy wsparciu funduszy unijnych naukowcy, przemysł i organy regulacyjne wykonali znakomitą pracę, opracowując skuteczną szczepionkę tak szybko. - Unia Europejska musi pokazać, że jest wierna solidarności i jej wartościom, zapewniając tymczasowe uwolnienie patentów na szczepionki przeciwko COVID-19 i zwiększając produkcję szczepionek, aby pomóc każdej społeczności na świecie – dodał.
Samorządowcy podczas debaty nad rezolucją zwracali uwagę, że pandemia zabiła już więcej ludzi niż bitwy pod Verdun i Stalingradem i aby ją zakończyć, potrzeba będzie na świecie miliardów szczepionek rocznie. Dlatego UE musi - ich zdaniem - dopilnować, aby duże firmy farmaceutyczne wywiązywały się ze swoich zobowiązań w zakresie dostaw; potrzebne jest również zwiększenie produkcji.
Komisja Europejska: kwestia patentów będzie poruszona na szczycie w Porto
Rzeczniczka KE Dana Spinant zapewniła, że Komisja jest gotowa dyskutować o pragmatycznych i efektywnych rozwiązaniach, które pozwolą zwiększyć produkcję szczepionek na świecie. Zauważyła, że Unia Europejska dzieli się już szczepionkami z resztą świata i eksportuje ich tyle samo, co rozprowadza wśród krajów członkowskich. - Ponad 200 milionów dawek zostało wyeksportowanych i 200 milionów zostało redystrybuowanych wśród krajów Unii Europejskiej – podała.
- Jesteśmy gotowi do dyskusji na temat pomysłów czy opcji dotyczącej patentów, żeby przekonać się, w jaki sposób może to pomóc nam przyspieszyć szczepienia na świecie – oświadczyła Dana Spinant. Potwierdziła, że kwestia patentów będzie dyskutowana przez przywódców na szczycie w Porto.
Unijny szczyt w Portugalii
Jednodniowy szczyt społeczny w Porto rozpoczął się w piątek po południu. Kierownictwo UE i szefowie 24 państw członkowskich, którzy przybyli do Portugalii, mają rozmawiać między innymi o przedstawionym przez KE planie działań społecznych. Jednym z tematów rozmów unijnych liderów jest także wspomniana kwestia możliwości zniesienia patentów na produkcję szczepionek przeciwko COVID-19.
W wydarzeniu, w którym bierze udział m.in. premier Mateusz Morawiecki, uczestniczy szefowa KE Ursula von der Leyen, a także przewodniczący PE David Sassoli i kierujący Radą Europejską Charles Michel. W ocenie portugalskich mediów wielką nieobecną nieformalnego szczytu jest kanclerz Niemiec Angela Merkel. Twierdzą one, że absencja niemieckiej polityk może wynikać z dezaprobaty Berlina wobec możliwości zniesienia patentów na produkcję szczepionek na koronawirusa.
Wydawany w Porto dziennik "Jornal de Noticias" oraz publiczna portugalska telewizja RTP wskazują, że zarówno Francja, Hiszpania, jak i inne duże państwa UE, z wyjątkiem Niemiec, opowiadają się za zwiększeniem wyrobu szczepionek poprzez liberalizację przepisów o patentach na produkcję tych preparatów.
Kilka godzin przed spotkaniem w Porto gospodarz imprezy, premier Portugalii Antonio Costa w wywiadzie udzielonym krajowym mediom wskazał, że kluczowym problemem dla szczepień przeciwko COVID-19 jest nie tyle kwestia liberalizacji ochrony patentów, co "sprawa zwiększenia produkcji tych leków oraz uregulowanie mechanizmów rządzących tym rynkiem". - Obecnie najważniejszym dla nas wszystkich problemem jest zwiększenie zdolności produkcji szczepionek – wskazał Antonio Costa, zaznaczając, że niezbędna jest międzynarodowa debata w tej sprawie oraz podjęcie pilnych decyzji. Podczas piątkowego szczytu w Porto odbędą się trzy robocze sesje. Ich tematem będą zagadnienia z dziedziny zatrudnienia, kwalifikacji i innowacji, a także dobrobytu oraz ochrony społecznej. Komisja wyznaczyła cele, które powinny zostać osiągnięte w całej Wspólnocie do 2030 roku, w tym zwiększenie stopy zatrudnienia przynajmniej do 78 procent, zwiększenie liczby dorosłych biorących udział w kursach i szkoleniach do 60 procent oraz ograniczenie liczby osób zagrożonych wykluczeniem społecznym lub ubóstwem o co najmniej 15 milionów, w tym o 5 milionów dzieci.
Dyskusja w USA na temat patentów
W środę amerykański prezydent Joe Biden wyraził poparcie dla odstąpienia od zasad Światowej Organizacji Handlu (WTO) i zawieszenia praw własności intelektualnej firm farmaceutycznych do szczepionek przeciw COVID-19. Na takie rozwiązanie nalegają w Stanach Zjednoczonych członkowie Partii Demokratycznej oraz rządy około stu krajów na świecie.
Zrzeczenie się praw własności intelektualnej do patentów na szczepionki zaproponowały Indie i RPA. Umożliwiłoby to produkcję preparatów w krajach ubogich, gdzie obecnie dostęp do nich jest mocno ograniczony. USA wraz z kilkoma innymi krajami zablokowały wcześniej negocjacje w WTO w tej sprawie, ale amerykański prezydent, pod rosnącą presją, zmienił swoje stanowisko.
Po oświadczeniu Bidena Komisja Europejska zapewniła, że chce zwiększać możliwości produkcji szczepionek. Jednak dwa tygodnie temu szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen oznajmiła w wywiadzie dla dziennika "The New York Times", że "nie jest zwolenniczką uwalniania patentów".
CZYTAJ WIĘCEJ: Joe Biden za uwolnieniem patentów na szczepionki. Komisja Europejska gotowa rozmawiać
Źródło: PAP, TVN24
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock