Dwaj polscy historycy, Krzysztof Ruchniewicz i Piotr Madajczyk, weszli do powołanej w poniedziałek rady naukowej fundacji "Ucieczka, Wypędzenie, Pojednanie", która stworzy w Berlinie muzeum poświęcone wysiedleniom. - Cieszę się, że udało nam się zebrać gremium cenionych i doświadczonych ekspertów - powiedział niemiecki minister ds. kultury i mediów Bernd Neumann.
W 15-osobowej radzie naukowej znaleźli się obok naukowców z Niemiec i Polski także historycy z USA, Szwajcarii i Węgier. Do zespołu tego wszedł również dyrektor Muzeum Żydowskiego we Frankfurcie nad Menem Raphael Gross, mimo że Centralna Rada Żydów w Niemczech zawiesiła swoją współpracę z fundacją "Ucieczka, Wypędzenie, Pojednanie".
Bez "autoryzacji" rządu
Pełnomocnik premiera Donalda Tuska ds. dialogu międzynarodowego Władysław Bartoszewski napisał w oświadczeniu wydanym w związku z zaproszeniem Ruchniewicza i Madajczyka do rady naukowej fundacji "Ucieczka, Wypędzenie, Pojednanie", że "obydwaj historycy występują w charakterze prywatnym i nie posiadają autoryzacji rządu RP do uczestnictwa w pracach wymienionego gremium".
Profesor Madajczyk kieruje Zakładem Studiów nad Niemcami w Instytucie Studiów Politycznych PAN i specjalizuje się w problematyce przymusowych przesiedleń ludności w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1945-1950, mniejszości narodowych, a także zajmuje się problemem kolaboracji w historii Polski.
Z kolei Ruchniewicz jest profesorem na Uniwersytecie Wrocławskim, kieruje tamtejszym Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy'ego Brandta.
"Chcemy pracować w duchu pojednania"
- Dzisiejsza decyzja wprowadza nasz projekt na właściwe tory i nie naraża nas na podejrzenia, że w jakiś sposób próbujemy wybielać historię. Chcemy pracować w duchu pojednania - oświadczył Neumann.
Jak dodał, również niemieccy historycy powołani do rady naukowej fundacji reprezentują możliwie szerokie spektrum poglądów.
Także przedstawiciel niemieckiego Związku Wypędzonych (BdV) Stephan Meyer ocenił, że skład rady naukowej jest "wyważony i kompetentny". - Dobrze, że aż dwóch polskich naukowców zgodziło się współpracować w ramach gremium doradczego fundacji - powiedział dziennikarzom.
Kto oprócz Polaków?
Wśród zagranicznych członków rady naukowej jest profesor Uniwersytetu Stanforda w USA Norman Naimark, specjalizujący się w historii Europy Wschodniej, problematyce czystek etnicznych i ludobójstwa, a także profesor Uniwersytetu w Bernie w Szwajcarii Marina Cattaruzza oraz węgierski historyk Kristian Ungvary. W gremium tym nie ma jednak żadnego naukowca z Czech.
Wszyscy niemieccy członkowie rady fundacji to naukowcy, w większości profesorowie historii na uczelniach w Niemczech.
Powołani w drugim podejściu
Poniedziałkowa decyzja rady zarządzającej fundacji "Ucieczka, Wypędzenie, Pojednanie" była drugim podejściem do powołania rady naukowej. Przed rokiem z gremium tego wystąpił jedyny zasiadający w nim wówczas polski historyk Tomasz Szarota, który miał zastrzeżenia do prac fundacji i koncepcji przyszłego muzeum wysiedleń. Zimą z rady wystąpiły też czeska naukowiec Kristina Kaiserova oraz niemiecka publicystka Helga Hirsch, wskutek czego gremium to przestało w praktyce istnieć.
Ponadto nad projektem muzeum wysiedleń od początku ciążył konflikt o kandydaturę przewodniczącej BdV Eriki Steinbach do władz fundacji. Ze względu na krytyczne stanowisko Polski nominację Steinbach blokowała najpierw SPD, a następnie nowy partner koalicyjny chadeków - liberalna FDP.
Dopiero w lutym tego roku Erika Steinbach zrezygnowała z kandydowania w zamian za wprowadzenie do ustawy o fundacji zmian zgodnych z postulatami BdV.
Przeprowadzona wiosną tego roku nowelizacja przewidywała m.in. rozszerzenie rady naukowej z 9 do 15 osób.
Nowo powołana rada ekspertów ma pracować nad koncepcją kształtu przyszłego ośrodka dokumentacyjno-muzealnego na temat wysiedleń Niemców. Projekt koncepcji przedstawił w październiku dyrektor fundacji "Ucieczka, Wypędzenie, Pojednanie" Manfred Kittel.
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: TVN24