Unia Europejska jest sceptyczna co do użyteczności zniesienia patentów na szczepionki przeciw COVID-19 w walce z pandemią, ale jest otwarta na dyskusję, jeżeli na stole pojawi się konkretna propozycja - przekazał przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel po obradach nieformalnego unijnego szczytu w Porto. Na zakończenie obrad przyjęto też deklarację. Członkowie Unii zgodzili się w niej, że Europa z kryzysu po pandemii może wyjść, stawiając na rozwój małych i średnich przedsiębiorców. W dokumencie wskazano też, że unijne państwa muszą walczyć o zrównanie płac kobiet i mężczyzn.
Szczyt społeczny w Porto rozpoczął się w piątek po południu. Kierownictwo UE i szefowie 24 państw członkowskich, którzy przybyli do Portugalii rozmawiali na nim między innymi o przedstawionym przez Komisję Europejską planie działań społecznych. Jednym z tematów rozmów była także kwestia możliwości zniesienia patentów na produkcję szczepionek przeciwko COVID-19.
Szef Rady Europejskiej: jesteśmy gotowi do dyskusji w sprawie patentów
W piątek przed rozpoczęciem drugiego dnia unijnego szczytu, szef Rady Europejskiej Charles Michel przekazał, że choć Unia Europejska jest sceptyczna co do użyteczności zniesienia patentów na szczepionki przeciw COVID-19 w walce z pandemią, jest otwarta na dyskusję, jeżeli na stole pojawi się konkretna propozycja
W rozmowie z dziennikarzami przed budynkiem Kryształowego Pałacu Michel przyznał, że państwa członkowskie UE opowiadają się za poszanowaniem własności intelektualnej i nie uważają, by "na krótką metę" jej zrzekanie się stanowiło "złoty środek", ale popierają to, by zrobić wszystko, co możliwe, by usprawnić wytwarzanie preparatów przeciw COVID-19 na całym świecie. - Jesteśmy gotowi zaangażować się w tę kwestię, jak tylko na stole pojawi się konkretna propozycja - dodał Michel.
Szef Rady Europejskiej przekonywał, że najskuteczniejszym sposobem walki z pandemią jest obecnie jak najszybsze szczepienie ludzi i zniesienie ograniczeń w eksporcie szczepionek przez kraje takie jak Stany Zjednoczone i Wielka Brytania, które produkują preparaty przeciw COVID-19. - W Europie podjęliśmy decyzję o umożliwieniu eksportu (szczepionek - red.) i zachęcamy wszystkich naszych partnerów do tego samego - zaapelował Michel w piątek wieczorem, już po rozmowach z przywódcami "27".
Szef Rady Europejskiej wyjaśnił, że innym ważnym tematem omawianym podczas spotkania w Porto była kwestia tzw. zielonych paszportów cyfrowych, pozwalających na swobodne przemieszczanie się pomiędzy krajami w dobie pandemii COVID-19. W ocenie Michela władze unijne mogą zająć się tym tematem już podczas najbliższego szczytu UE, który odbędzie się 25 maja.
- Dołożymy wszelkich starań, aby osiągnąć konsensus w tej tak bardzo ważnej sprawie możliwie jak najszybciej - zapewnił dziennikarzy Michel.
O swoim poparciu dla zniesienia patentów na szczepionki przeciw COVID-19 mówił wcześniej w sobotę premier Mateusz Morawiecki.- Ja zdecydowanie opowiadałem się za tym, aby doszło do uwolnienia patentów, do uwspólnotowienia patentów, do wzmocnienia produkcji wszystkich szczepionek, które tylko mogą być w Unii Europejskiej w bezpieczny sposób produkowane – powiedział szef polskiego rządu.
Międzynarodowa dyskusja na temat patentów
Poparcie dla odstąpienia od zasad Światowej Organizacji Handlu i zawieszenia praw własności intelektualnej firm farmaceutycznych do szczepionek przeciw koronawirusowi wyraził w środę prezydent USA Joe Biden. Na takie rozwiązanie nalegają w Stanach Zjednoczonych członkowie Partii Demokratycznej oraz rządy około 100 krajów na świecie.
Takie rozwiązanie zaproponowały Indie i RPA. Umożliwiłoby to produkcję preparatów przeciwko COVID-19 w krajach ubogich, gdzie obecnie dostęp do nich jest mocno ograniczony. USA wraz z kilkoma innymi krajami zablokowały wcześniej negocjacje w WTO w tej sprawie, ale amerykański prezydent, pod rosnącą presją, zmienił swoje stanowisko.
Po oświadczeniu Bidena Komisja Europejska zapewniła, że chce zwiększać możliwości produkcji szczepionek. Dwa tygodnie temu szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen oznajmiła w wywiadzie dla dziennika "The New York Times", że "nie jest zwolenniczką uwalniania patentów".
Deklaracja z Porto
Na szczycie instytucje UE i państwa członkowskie zawarły porozumienie nazywane Deklaracją z Porto. Napisali w niej, że w Europie wychodzącej z COVID-19 konieczne będzie przejście od ochrony miejsc pracy do ich tworzenia oraz poprawiania ich jakości. Zasadniczą rolę, jak wskazano, mają odegrać w tym procesie małe i średnie przedsiębiorstwa.
W deklaracji podkreślono też konieczność zachowania jedności i solidarności europejskiej w walce z pandemią, znaczenie edukacji, a także potrzebę działań, które pomogą obywatelom w nabywaniu i zmianie kwalifikacji.
"Równocześnie zmiany związane z cyfryzacją, sztuczną inteligencją, telepracą będą wymagać poświęcenia szczególnej uwagi wzmocnieniu praw pracowników i poprawie systemów zabezpieczenia społecznego oraz bezpieczeństwa i higieny pracy" - napisano w porozumieniu wypracowanym podczas szczytu.
Jednym z głównych działań władz unijnych ma być też sprzyjanie likwidacji luk w zatrudnieniu oraz luk płacowych i emerytalnych pomiędzy kobietami a mężczyznami.
Autorzy dokumentu zapewnili, że priorytetowo będą też traktować działania wspierające młodych osób poszkodowanych przez koronakryzys.
“Musimy zadbać o to, by stali się oni siłą napędową (…) odbudowy, służącej konstruowaniu Europy przyszłości, również przy wykorzystaniu pełnego potencjału programu Erasmus+ z myślą o zwiększeniu mobilności w całej Europie dla wszystkich studentów i praktykantów" - napisali w deklaracji unijni przywódcy.
Źródło: PAP, tvn24.pl, Reuters