SEPSA – 10 pytań i odpowiedzi

Chcesz wiedzieć więcej o sepsie? Czym jest i czym grozi? Poniżej 10 pytań i odpowiedzi przygotowanych przez dr Pawła Grzesiowskiego, Kierownika Zakładu Profilaktyki Zakażeń w Narodowym Instytucie Leków.

1. co to jest SEPSA?
To reakcja organizmu na inwazję bakterii.

2. Co się dzieje w organizmie?
Można porównać to zjawisko do nocnej napaści na ul - w obronie królowej pszczoły niszczą wszystko co popadnie. W organizmie rozgrywa się podobny dramat: komórki odpornościowe - na co dzień w zasadzie łagodne - w obliczu zagrożenia wyrzucają różne toksyny, aby zniszczyć mikroby, co doprowadza do "przegrzania", czyli paraliżu innych układów. W tym układu krążenia, nerek, mózgu.

3. Czy jest to zjawisko odwracalne?
Jeśli bakterie zostaną wcześnie i szybko zniszczone oraz udzielona będzie pomoc medyczna – tak. Jednak w późnej fazie sepsy, gdy wiele narządów jest uszkodzonych, około 30-50 proc. chorych umiera - bez względu na stosowane potem leczenie.

4. Co sepsę wywołuje?
Różne gatunki bakterii, które produkują toksyny czyli białka o silnym działaniu zapalnym lub martwiczym, np. gronkowce, paciorkowce, meningokoki oraz pałeczki jelitowe np. pałeczka coli. Dlatego tak trudno mówić o jednej chorobie pod nazwą sepsy.

5. Kto choruje na sepsę?
Są dwa rodzaje sepsy: "pozaszpitalna", która dotyczy osób, które nie były w szpitalu, a zakaziły się najczęściej bakteriami w układzie oddechowym lub moczowym oraz "szpitalna", czyli zakażenie, które rozwija się w związku z leczeniem w szpitalu, najczęściej skomplikowanym zabiegiem chirurgicznym, pobytem w oddziale intensywnej terapii lub u wcześniaków.

6. Dlaczego sepsa jest groźna?
Sepsa przebiega często bardzo gwałtownie, bez względu na wiek, czasami po kilku godzinach wysokiej gorączki pojawia się utrata przytomności, wybroczyny. Czasami, zanim chory trafi do szpitala, już jest nieprzytomny. To ludzi przeraża, bo "niewidzialny zabójca" dostaje się do zamkniętego środowiska – rodziny, przedszkola, szkoły czy koszar wojskowych. Boimy się także tego, że bakterie fruwają w powietrzu jak ospa. Nic podobnego! Zakażenie następuje przez bliski kontakt z chorym lub jego wydzielinami.

7. Czy grozi nam epidemia sepsy?
Nie. Sepsa nie jest zakaźna, natomiast można zarazić się bakterią która wywołuje sepsę. Ale można też mieć tę bakterię w sobie, a nie zachorować na sepsę. To kwestia indywidualnej reakcji i zjadliwości szczepu. Sepsa to nie jest AIDS, gdzie każdy kto się zarazi wirusem musi zachorować. Czasami jednak może dochodzić do epidemicznych zachorowań, szczególnie w zamkniętych i zatłoczonych środowiskach - tak jak w jednostce wojskowej, przedszkolu, dyskotece.

8. Jak często występuje sepsa?
W Polsce nie ma aktywnego monitorowania tej choroby, ale corocznie zgłaszanych jest kilka tysięcy przypadków zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i sepsy. Najwyższa zapadalność jest wśród dzieci do lat 5 – około 100 dzieci na 100.000 czyli około 1500 dzieci do 5 lat rocznie w Polsce zapada na chorobę inwazyjną czyli zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub sepię. Druga zagrożona grupa to młodzi dorośli – specyficznie sepię wywołują w tym okresie meningokoki.

9. Jak można leczyć sepsę?
Sepsa może być skutecznie leczona tylko w oddziale intensywnej terapii w szpitalu. Podstawą leczenia jest szybkie podanie antybiotyków, wyrównywanie zaburzeń organów wewnętrznych, podawanie preparatów wspomagających odporność.