Więzienia CIA w Polsce?

Jeden z nich miał planować zamach na World Trade Center, a drugi rzekomo był "mózgiem" zamachu na amerykański niszczyciel, w którym zginęło 17 marynarzy. Kim są więźniowie, którzy zaskarżyli Polskę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu i wygrali? Obaj twierdzą, że byli torturowani w tajnym więzieniu CIA na terenie naszego kraju. W czwartek Trybunał przyznał im po 100 tys. euro zadośćuczynienia.

Siedem naruszeń zapisów konwencji praw człowieka przez Polskę stwierdził w czwartek Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu. Sędziowie trybunału byli jednomyślni w ocenie, że polski rząd musiał zdawać sobie sprawę z tego, iż zgadzając się na udostępnienie CIA pomieszczeń do przetrzymywania zatrzymanych, naraża ich na ryzyko bezprawnych tortur. Które dokładnie artykuły naruszyła według ETPC Polska?

- Nie było możliwe zorganizowanie takiego więzienia bez zaangażowania władz polskich - powiedział na antenie TVN24 Adam Bodnar z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, komentując wyrok Trybunału przeciwko Polsce. - Polska stała się pierwszym krajem UE ukaranym w tej sprawie, ale uważamy, że nie była osamotniona - mówiła z kolei na konferencji w Starburgu dyrektorka Amnesty International Polska Draginja Nadażdin.

- Ten wyrok ucieszy przede wszystkim terrorystów spod różnych znaków. Trybunał zasądził i ich dopieścił - tak Krzysztof Janik, szef MSWiA w rządzie Leszka Millera, komentuje wyrok ETPC w Strasburgu, który uznał, że Polska naruszyła m.in. zakaz tortur i nieludzkiego traktowania więźniów. Były minister przyznaje, że spodziewał się takiego rozstrzygnięcia.

- Osoby, które uczestniczyły i podjęły decyzję o takiej "łasce" dla Amerykanów, powinny ponieść odpowiedzialność. Przede wszystkim Leszek Miller. On powinien stanąć przez Trybunałem Stanu - stwierdził na antenie TVN24 Roman Giertych. Według niego to byłby test dla III RP.

Premier Donald Tusk powinien oświadczyć, że Polska nie będzie tolerować łamania prawa międzynarodowego i stosowania tortur w prywatnych więzieniach - tak wyrok Trybunału w Strasburgu skomentował senator Józef Pinior (PO), który jako europoseł zajmował się badaniem sprawy więzień CIA. Pinior uznał, że "państwo polskie zawiniło", a potem nie potrafiło rozwiązać tej sprawy, więc "sami jesteśmy sobie winni". Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu uznał, że Polska umożliwiła CIA torturowanie dwóch podejrzanych o terroryzm więźniów i należą im się odszkodowania.

Czy 15 mln dolarów w kartonach przywiezione przez Amerykanów i przekazane Polakom za funkcjonowanie tajnego więzienia CIA w Kiejkutach to prawda czy mit? Kto je wziął? Ile wiedzieli najważniejsi wówczas politycy? O tym od 2008 r. nie potrafi zdecydować polska prokuratura, która wciąż nie zamknęła śledztwa w tej sprawie.

- ETPC stwierdził udział Polski w procederze porwań i tortur przez CIA - podkreślił mec. Mikołaj Pietrzak, polski adwokat al-Nashiriego. Według mecenasa jest to "smutne zwycięstwo przeciw państwu polskiemu, czego można było uniknąć".

- Zdumiewająco wielu obrońców mają bandziory, mordercy, terroryści. A ci co byli ofiarami, znikają - ocenia Stefan Niesiołowski z PO wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie więzień CIA w Polsce. Dariusz Joński z SLD w więzienia CIA w Polsce nie wierzy, Andrzej Halicki z PO mówi o "błogiej nieświadomości" Polaków w tej sprawie, a Michał Kamiński z PiS apeluje o "ciche załatwienie sprawy", bo "rozgłos medialny za granicą może spowodować wzrost zagrożenia terrorystycznego dla kraju".

W październiku ma zakończyć się śledztwo w sprawie domniemanych więzień CIA w Polsce. Śledczy nieoficjalnie przyznają, że tak długie postępowanie to wina Stanów Zjednoczonych, które nie chcą przysłać odpowiednich dokumentów. Na razie w sprawie więzień ogłoszono nieprawomocny wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Tego orzeczenia nie chcą komentować polscy prokuratorzy.

- Doszło do ogromnej kompromitacji państwa polskiego - powiedział Józef Pinior. Senator Platformy Obywatelskiej skomentował w ten sposób wyrok Trybunału w Strasburgu ws. więzień CIA w Polsce. - Mamy do czynienia z dziwaczną sytuacją w polskiej elicie politycznej, która zaprzecza temu, co jest już w tej chwili oczywiste - dodał.

- CIA zapłaciła Polsce 15 milionów dolarów za użyczenie willi w Kiejkutach, która służyła jako tajne więzienie dla podejrzewanych o terroryzm - pisał w styczniu "Washington Post" w obszernym artykule poświęconym sprawie więzienia CIA w Polsce. Gazeta przedstawiła też kulisy jego powstania i losy więźniów, którzy skarżyli Polskę o naruszenie praw człowieka - Abu Zubajdy i Rahima al-Nashiriego.

Polska naruszyła Europejską Konwencję Praw Człowieka, pozwalając CIA więzić na swoim terytorium dwóch domniemanych terrorystów - orzekł Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu. Stwierdzono również, że Polska nie dość skutecznie prowadziła śledztwo w tej sprawie i nie zapobiegła torturom oraz "nieludzkiemu traktowaniu" więźniów.

Prokuratura Apelacyjna w Krakowie, prowadząca śledztwo w sprawie domniemanych więzień CIA w Polsce, weryfikuje zażalenie obywatela Arabii Saudyjskiej Mustafy Ahmeda al-Hawsawiego, który chciał uzyskać status pokrzywdzonego w tej sprawie.

O cztery miesiące, do 11 października, ma zostać przedłużone śledztwo ws. domniemanych więzień CIA w Polsce. Z takim wnioskiem wystąpiła w piątek do prokuratora generalnego krakowska prokuratura apelacyjna, prowadząca to śledztwo.

- Decyzja amerykańskiego sądu, która nakazuje prokuraturze udostępnienie nieujawnionych dotąd informacji na temat pobytu w tajnych więzieniach CIA jednego z oskarżonych, ma znaczenie tylko dla postępowań toczących się w USA. Nie ma przełożenia na śledztwo prowadzone przez prokuraturę apelacyjną w Krakowie - powiedział tvn24.pl prokurator generalny Andrzej Seremet.

Senacka komisja ds. wywiadu opowiedziała się za odtajnieniem części swego budzącego kontrowersje i liczącego 6,3 tys. stron raportu na temat brutalnych przesłuchań, jakie CIA prowadziła w tajnych ośrodkach za czasów prezydenta George'a W. Busha.

Amerykański wywiad notorycznie oszukiwał władze i opinię publiczna co do programu brutalnych przesłuchań domniemanych terrorystów - oznajmił Komitet ds. Wywiadu w Senacie USA. CIA miała ukrywać brutalność swoich metod, przerysowywać znaczenie przesłuchiwanych i kłamać, że cenne informacje zostały uzyskane podczas tortur.