Spór o Sąd Najwyższy

Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar został laureatem norweskiej nagrody Rafto za "zajęcie zdecydowanego stanowiska w obliczu obecnej sytuacji politycznej w Polsce".

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zdecydował, że pytania prejudycjalne, które na początku sierpnia przesłał polski Sąd Najwyższy podlegają rozpatrzeniu w trybie przyspieszonym. Prezes trybunału w uzasadnieniu stwierdził, że "niezwłoczne udzielenie przez trybunał odpowiedzi może rozwiać poważne wątpliwości (...) związane w szczególności z niezawisłością sędziowską".

11 protokołów przesłuchań kandydatów na stanowiska sędziów w Sądzie Najwyższym, udostępnionych przez nową Krajową Radę Sądownictwa, opublikowała w internecie organizacja Watchdog Polska. Sprawdziliśmy, czym kandydaci na sędziów przekonywali członków zespołów KRS. Jeden z nich mówił, że "ogarnie" Izbę Dyscyplinarną, inny zapewniał - powołując się na słowa swojej babci - że by się "nadał" do Sądu Najwyższego.

- Nie rozumiem tego zupełnie - mówił w "Kropce nad i" w TVN24 sędzia Wojciech Katner, odnosząc się do zmian w ustawie o SN, zgodnie z którymi sędziowie po ukończeniu 65. roku życia przechodzą w stan spoczynku. - Nie wiem po co to się czyni, bo to nie ma nic wspólnego z reformą - dodał.

Kto wie, czy to nie ociera się o kodeks karny. Bez żadnych faktów, nie wiadomo co, nie wiadomo gdzie - mówiła w "Faktach po Faktach" profesor Ewa Łętowska, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku i była Rzecznik Praw Obywatelskich. Odniosła się w ten sposób do słów Jarosława Kaczyńskiego, który mówił o "nienawiści części sędziów do swojej ojczyzny".

Profesor Małgorzata Gersdorf została zaproszona na odbywające się w dniach od 27 do 29 września w niemieckim Trybunale Federalnym (BGH) w Karlsruhe doroczne kolokwium Sieci Prezesów Sądów Najwyższych Unii Europejskiej - poinformował w środę BGH.

Krajowa Rada Sądownictwa udostępniła w środę protokoły z odbywających się za zamkniętymi drzwiami przesłuchań osób kandydujących do Sądu Najwyższego. Wnioskowała o to Sieć Obywatelska Watchdog Polska.

Stowarzyszenie Sędziów Polskich "Iustitia" zaapelowało do czynnych przedstawicieli zawodów prawniczych o zgłaszanie swoich kandydatur do Sądu Najwyższego. Ma to związek z postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego o wstrzymaniu wykonania uchwały nowej Krajowej Rady Sądownictwa z wnioskami o powołanie sędziów Sądu Najwyższego do Izby Karnej.

Zgromadzenia ogólne Izby Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego uznały za bezprzedmiotowe wyłanianie kandydatów na prezesów tych izb, gdyż - w ich ocenie - stanowiska te pozostają obsadzone - przekazał w środę sędzia SN Krzysztof Rączka. Prezesami tych izb są kolejno Stanisław Zabłocki i Józef Iwulski, którzy postanowieniem prezydenta zostali przeniesieni w stan spoczynku.

Pierwsza prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Gersdorf i sędzia Krzysztof Rączka złożyli pozew przeciwko posłowi Prawa i Sprawiedliwości Stanisławowi Piotrowiczowi. Za słowa o sędziach "złodziejach, którzy nie powinni orzekać" domagają się przeprosin oraz 50 tysięcy złotych na wskazany cel społeczny.

Za szkalujące i podważające wiarygodność wymiaru sprawiedliwości sędziowie z Gorzowa Wielkopolskiego uznali słowa Jarosława Kaczyńskiego o ojkofobii. "Wypowiedź ta narusza godność wszystkich sędziów, zasadę demokratycznego państwa prawnego, trójpodziału władz i stanowi element zorganizowanej kampanii oszczerczej" - napisali w uchwale.

Naczelny Sąd Administracyjny podjął we wtorek dwa postanowienia o wstrzymaniu wykonania uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z wnioskami o powołanie sędziów Sądu Najwyższego do Izby Karnej - oświadczył w środę wydział informacji sądowej NSA. Musimy podporządkować się postanowieniu NSA o wstrzymaniu wykonania uchwały - powiedział przewodniczący KRS, sędzia Leszek Mazur.

Wieczorem wszystkie informacje spływają do ministerstwa, noc skrywa tajemnice, a rano otrzymujemy informacje, kto co wylosował - mówiła w dogrywce "Rozmowy Piaseckiego" w tvn24.pl Barbara Piwnik, była minister sprawiedliwości i sędzia sądu okręgowego. Odniosła się w ten sposób do kwestii losowego przydzielania spraw sędziom. - Każdego dnia zastanawiamy się, dla kogo los był dziś przychylny, okrutny czy jak poszło pięć czy dziesięć spraw do losowania, czy wszystkie padną na jednego - dodała.

Być sędzią to nie myśleć na pierwszym miejscu o sobie, tylko o tej służbie, którą pełnimy - powiedziała Barbara Piwnik. Była minister sprawiedliwości podkreśliła w środowej "Rozmowie Piaseckiego" w TVN24, że "nie możemy pozwalać na to, żeby pogłębiał się brak zaufania do prawa".

Interpretuję to jako gest dobrej woli. Jako dowód na to, że premier chce prowadzić dialog, zarówno w Polsce, jak i za granicą - tak w "Kropce nad i" w TVN24 szef kancelarii premiera Michał Dworczyk skomentował spotkanie Mateusza Morawieckiego z profesor Małgorzatą Gersdorf. - Nawet gdyby premier bardzo chciał traktować Gersdorf jako Pierwszą Prezes Sądu Najwyższego to nie mógłby, dlatego że nowelizacja ustawy weszła w życie - dodał.

Rzecznik Praw Obywatelskich zapytał sędziowskich rzeczników dyscyplinarnych w wysłanych do nich pismach o powody wezwania na przesłuchania w ostatnich dniach pięciorga sędziów, a także o podmiot, który zainicjował czynności w sprawie. Wskazuje, że przesłuchania mogą prowadzić do wywołania tak zwanego efektu mrożącego, polegającego na "zniechęceniu tych oraz innych sędziów do udziału w przyszłości w debacie publicznej na temat reform ustawodawczych dotykających sądownictwa".

Komisja Europejska zdecydowała w poniedziałek o skierowaniu skargi przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z uwagi na pogwałcenie zasady niezawisłości sędziowskiej. Skomentowała to we wtorek I Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Gersdorf. Jak podkreśliła, "cały wymiar sprawiedliwości w Polsce chciał tego, żeby to zbadać". Pytana, czy Komisja Europejska może wstrzymać przeprowadzane w naszym kraju zmiany, Gersdorf odpowiedziała, że to "zależy od rządzących".

W poniedziałkowym wydaniu "Kropki nad i" sędzia Leszek Mazur, przewodniczący nowej KRS dyskutował o przerwaniu zapisanej w konstytucji sześcioletniej kadencji pierwszej prezes Sądu Najwyższego Małgorzaty Gersdorf. Pytany, czy władza może również zmienić jego czteroletnią kadencję, odparł: - Ja nie kwestionowałbym takiej sytuacji. Gdyby moja kadencja została przecięta tym limitem 65 lat, to bym uznał, że nie spełniam już warunków do dalszego pełnienia swojej funkcji.