Porozumienie atomowe na krawędzi upadku

Po śmierci generała Kasema Sulejmaniego, z Teheranu słychać głosy o planowanej odpowiedzi na amerykański atak. - Nieubłagana zemsta czeka zbrodniarzy, którzy unurzali dłonie w jego krwi - powiedział najwyższy przywódca duchowo-polityczny Iranu ajatollah Ali Chamenei. Dziennikarze BBC oszacowali, jaką siłą faktycznie dysponuje Teheran i jakie zagrożenie dla regionu może przynieść "zemsta" za zabicie generała.

Iran będzie szedł drogą wyznaczoną przez Kasema Sulejmaniego - powiedział nowy przywódca jednostki Al-Kuds, Esmail Gani, w czasie uroczystości pogrzebowych swojego poprzednika. Zabitego w amerykańskim ataku generała Sulejmaniego w Teheranie żegnają setki tysięcy Irańczyków. Miejscowa telewizja podała, że w centrum stolicy zebrały się "miliony" ludzi, którzy chcą pożegnać generała.

Stany Zjednoczone mogą spodziewać się odpowiedzi Iranu za śmierć Kasema Sulejmaniego, jednego z najbardziej wpływowych dowódców armii - powiedział telewizji CNN doradca najwyższego przywódcy duchowo-politycznego Iranu, Hosejn Dehghan. Jak dodał, atak będzie "militarny i wymierzony przeciwko obiektom wojskowym". Przywódca Hezbollahu Hasan Nasrallah podkreślił, że "reakcja na zabójstwo generała jest obowiązkiem nie tylko Iranu, ale także jego sojuszników w rejonie".

Służby prasowe Unii Europejskiej poinformowały, że szef unijnej dyplomacji Josep Borrell rozmawiał telefonicznie o potrzebie deeskalacji konfliktu w regionie Zatoki Perskiej z ministrem spraw zagranicznych Iranu Mohammadem Dżawadem Zarifem. - Irak nie może pogrążyć się w chaosie - powiedziała z kolei niemiecka minister obrony Annegret Kramp-Karrenbauer po konsultacjach z Angelą Merkel.

Według opozycyjnej wobec rządu w Teheranie irańskiej strony Kaleme, w niepokojach, które targały Iranem od listopada zeszłego roku, zginęło 631 osób - przekazała agencja Reutera. Jak dodano, większość ofiar to osoby z niższych klas społecznych.

Szef irańskiej agencji atomowej Ali Akbar Salehi poinformował w telewizji państwowej, że Iran uruchomił wtórny obwód reaktora atomowego w miejscowości Arak. To kolejny krok w kierunku ograniczenia zobowiązań Iranu, wynikających z umowy nuklearnej z 2015 roku.

Ponowne nałożenie amerykańskich sankcji na Teheran, może utrudnić Iranowi i innym państwom-sygnatariuszom wdrożenie planu zawartego w porozumieniu nuklearnym - oceniła w czasie posiedzenia Rady Bezpieczeństwa zastępczyni sekretarza generalnego ONZ Rosemary DiCarlo. Wyraziła żal z powodu posunięć Stanów Zjednoczonych i Iranu, podważających porozumienie.

W czwartek rosyjski koncern energii jądrowej Rosatom ogłosił, że zawiesza projekt nuklearny realizowany wspólnie z Iranem w Fordo, ponieważ Teheran wznowił wzbogacanie uranu w tym obiekcie. - Produkcja stabilnych izotopów nie może odbywać się w tym samym miejscu - poinformowała należąca do Rosatomu firma TVEL.

Prezydent Iranu Hasan Rowhani wezwał do uwolnienia "niewinnych ludzi", którzy zostali zatrzymani podczas protestów przeciwko decyzji irańskich władz o podniesieniu cen benzyny i reglamentacji paliwa. Demonstracje przerodziły się w krwawe zamieszki, w których - według Amnesty International - zginęło ponad 200 osób. Rowhani oświadczył też, że jego kraj chce rozmawiać z USA o tym, czy Waszyngton zniesie sankcje gospodarcze, które zostały ponownie nałożone na Teheran.

Cornel Feruta, tymczasowy szef Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, poinformował, że agencja będzie w przyszłym tygodniu rozmawiać z Iranem o odnalezieniu śladów uranu w obiekcie nieujawnionym przez Iran jako zakład związany z programem nuklearnym. MAEA twierdzi, że Teheran nie wyjaśnił, skąd wzięły się odnalezione ślady uranu.

Ministrowie spraw zagranicznych Francji, Niemiec i Wielkiej Brytanii wezwali Iran, by respektował międzynarodowy pakt nuklearny z 2015 roku. Wspólny komunikat w tej sprawie podsumował spotkanie szefów dyplomacji w Brukseli. Czytamy w nim, że ministrowie rozważą możliwość uruchomienia mechanizmu rozstrzygania sporów przez sygnatariuszy umowy.

Iran rozpoczął w niedzielę budowę drugiego reaktora jądrowego w elektrowni w Buszehrze nad Zatoką Perską. W ceremonii rozpoczęcia prac wziął udział między innymi dyrektor Irańskiej Agencji Energii Atomowej Ali Akbar Salehi. W projekcie uczestniczy też rosyjska państwowa agencja atomowa Rosatom.

"W czwartek rozpoczęto w Fordo wtryskiwanie gazowego sześciofluorku uranu (UF6) do wirówek" – ogłosiła Irańska Agencja Energii Atamowej (AEOI). Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) twierdzi jednak, że Teheran przygotował się do wzbogacania uranu, ale jeszcze go nie rozpoczął.

Iran poinformował o cofnięciu akredytacji inspektor Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA). W środę agencja Reutera podała, że irańskie władze zatrzymały kobietę na krótko i odebrały jej dokumenty podróżne. Sprawa miała być omawiana w czwartek na posiedzeniu przedstawicieli 35 państw Rady Gubernatorów MAEA.

Najpierw Teheran ogłosił, że wtłoczył gazowy heksafluorek uranu do wirówek w zakładach wzbogacania uranu w Fordo. Kilka godzin później prezydent Iranu Hasan Rowhani oświadczył na Twitterze, że zakłady wkrótce wrócą do pracy pełną parą.

Stany Zjednoczone nałożyły kolejne sankcje na Iran. Restrykcjami objętych zostało dziewięć osób blisko powiązanych z najwyższym polityczno-duchowym przywódcą Iranu ajatollahem Alim Chameneim, w tym jeden z jego synów - Modżtaba. Decyzja zbiegła się z obchodzoną w Iranie 40. rocznicą szturmu Irańczyków na ambasadę USA w Teheranie.

Teheran poinformował o ograniczeniu kolejnych zobowiązań zawartych w porozumieniu nuklearnym. Szef irańskiej agencji energii atomowej Ali Akbar Salehi ogłosił w państwowej telewizji, że uruchomiona została seria 30 zaawansowanych wirówek do wzbogacania uranu. Poinformował też, że trwają prace nad ich ulepszoną wersją.

W związku z irańskim programem nuklearnym Stany Zjednoczone zwiększą presję gospodarczą na ten kraj - zapowiedział sekretarz finansów USA Steven Mnuchin. Szef Departamentu Skarbu odbywa podróż na Bliski Wschód, obejmującą wizyty u sojuszników Ameryki - Izraela i Arabii Saudyjskiej.