Kto kieruje Sądem Najwyższym, kto orzeka?

Powołanie nowej Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego oznacza utratę trójpodziału władzy - mówi w opublikowanym w poniedziałek wywiadzie dla "Frankfurter Allgemeine Zeitung" I prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Gersdorf. Dodała, że rząd niszczy autorytet sędziów i zapowiedziała, że nie ma zamiaru udawać się na emeryturę.

Pierwsza prezes Sądu Najwyższego jest w trudnej sytuacji. Ma dylemat: wystąpić przeciwko państwu czy ulec - mówił we "Wstajesz i wiesz" w TVN24 Marek Jakubiak (Kukiz'15), pytany, czy Małgorzata Gersdorf powinna pójść do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu w sprawie swojej kadencji. - Nie ma możliwości, by ktokolwiek w Polsce niezależnie zbadał tę ustawę. W związku z tym pozostają środki prawa międzynarodowego, które Polska przyjęła jako środki dla swoich obywateli - ocenił z kolei Borys Budka (PO).

W Warszawie przed budynkiem Sądu Najwyższego odbyła się w niedzielę demonstracja w obronie niezależności polskiego sądownictwa. Zgodnie z nowymi regulacjami, sędziowie Sądu Najwyższego, którzy ukończyli 65 lat, mają przejść w stan spoczynku. Sędziowie uznali to za kolejny zamach na konstytucję. Zwłaszcza w przypadku pierwszej prezes, powołanej - zgodnie z konstytucją - na 6-letnią kadencję. Przepisy krytykują największe organizacje sędziowskie.

Prawo i Sprawiedliwość zdemolowało Trybunał Konstytucyjny, Krajową Radę Sądownictwa, a teraz następuje całkowita demolka Sądu Najwyższego - ocenił w "Ławie polityków" Marek Sawicki (Polskie Stronnictwo Ludowe). Ryszard Czarnecki (Prawo i Sprawiedliwość) zaapelował natomiast do pierwszej prezes Sądu Najwyższego, by "nie robiła szopki" i odeszła na emeryturę.

- To nie jest tylko świadome łamanie konstytucji. To jest sytuacja, w której na życzenie jednego człowieka - sprawcy kierowniczego - realizowane są plany, według których władza wykonawcza, wykorzystując władzę ustawodawczą, chce zniszczyć władzę sądowniczą - mówiła w "Faktach po Faktach" TVN24 profesor Monika Płatek, karnistka z Uniwersytetu Warszawskiego.

Jeśli obecna ekipa zaatakuje Sąd Najwyższy, 4 lipca pojadę do Warszawy - napisał w sobotę na Facebooku były prezydent Lech Wałęsa. Zapowiedział, że jeśli w stolicy zbierze się 100 tysięcy chętnych, stanie na czele "fizycznego odsunięcia głównego sprawcy wszystkich nieszczęść".

- Nie może być tak, że oni sobie ustanawiają swoje prawo (...), a my nie mamy nic do powiedzenia - mówiła w sobotę jedna z uczestniczek protestu przed siedzibą Sądu Najwyższego. 4 lipca wchodzi w życie ustawa, która przewiduje, że w stan spoczynku przechodzą sędziowie, którzy ukończyli 65 lat. Według tych zmian swoją funkcję ma przestać pełnić także pierwsza prezes Sądu Najwyższego, choć jej kadencja zgodnie z konstytucją trwa 6 lat.

Pani prezes Małgorzata Gersdorf potrafiła wykorzystać pewne przepisy ustawy o Sądzie Najwyższym, które są dla niej wygodne - mówił w "Tak jest" prezydencki rzecznik Krzysztof Łapiński. - Nie wiem, dlaczego nie wystąpiła jak kilkunastu innych sędziów z wnioskiem do prezydenta - dodał.

Uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego o pozostaniu Małgorzaty Gersdorf na stanowisku I prezes Sądu Najwyższego nic nie wnosi, ona nie ma żadnych podstaw prawnych - powiedział w piątek marszałek Senatu Stanisław Karczewski. - Po 4 lipca Gersdorf nie będzie już prezesem sądu, nie wiem, jaki będzie miała tytuł, żeby przebywać w Sądzie Najwyższym - wtórował mu wicemarszałek Sejmu, szef klubu PiS Ryszard Terlecki. Z kolei zdaniem byłego marszałka Sejmu Marka Borowskiego, sędziom "należy się uznanie za ich postawę". - Żaden demokratyczny kraj tego nie ćwiczył - dodał.

Nie wydaje mi się, by osoba, która nie może zweryfikować pewnych konstrukcji prawnych, cokolwiek wnosiła przy orzekaniu w Sądzie Najwyższym – stwierdził w czwartek rzecznik Sądu Najwyższego Michał Laskowski, komentując wprowadzenie ławników do SN. – Zobaczymy, jak to zafunkcjonuje w przyszłości – dodał.

Proszę nie oczekiwać, że złożę zaświadczenie o stanie zdrowia – napisał prezes Izby Karnej Sądu Najwyższego Stanisław Zabłocki. To odpowiedź na skierowane do sędziów SN wezwanie, wystosowane przez przewodniczącego nowej Krajowej Rady Sądownictwa Leszka Mazura.

Delegacja Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa pytała nas, czy nasz kraj jest nadal praworządny i respektuje wartości europejskie Zapewniliśmy, że jest to naszym nadrzędnym celem - oświadczył w piątek rzecznik Krajowej Rady Sądownictwa Maciej Mitera. Sytuację i znaczenie czwartkowej wizyty delegacji w Polsce inaczej ocenia jednak sędzia Waldemar Żurek, były rzecznik KRS. - Możemy stać się samotną wyspą prawną - komentuje.

Decyzję Ministerstwa Sprawiedliwości o odtajnieniu mojego oświadczenia majątkowego traktuję jako kolejny rodzaj szykany – oświadczył w "Faktach po Faktach" były rzecznik Krajowej Rady Sądownictwa i sędzia Sądu Apelacyjnego w Krakowie Waldemar Żurek. Profesor Marcin Matczak z Uniwersytetu Warszawskiego stwierdził, że sprawa Żurka jest "przykładem ogromnej hipokryzji" władzy.

Sędzia Dorota Rysińska odchodzi z SN w proteście wobec zmian w ustawie o Sądzie Najwyższym autorstwa PiS i prezydenta. – Protestuje, ale nikt jej nie usuwa – skomentował w "Kropce nad i" rzecznik prezydenta, Krzysztof Łapiński.

Każda demokracja będzie trwała tylko wtedy, gdy będzie przekonanie, że system jest sprawiedliwy - powiedziała Hilarie Bass, prezydent jednego z największych amerykańskich stowarzyszeń prawniczych. W rozmowie z TVN24 skrytykowała zmiany w sądownictwie wprowadzane przez rząd Prawa i Sprawiedliwości.

Musimy się upewnić, że sądownictwo jest niezależne od rządzących - podkreślił Frans Timmermans, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej, komentując rozmowy z polskimi władzami w sprawie praworządności. Dodał, że dialog pomiędzy Brukselą i Warszawą trwa, ale nadal spór wokół zmian w sądownictwie nie został zakończony.

Stalinowskie metody, granie na czas i zamierzoną nieudolność w stanowieniu prawa - zarzuca Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego posłom Prawa i Sprawiedliwości, którzy chcą kolejny, trzeci raz, nowelizować ustawę o Sądzie Najwyższym. Zdaniem profesor Małgorzaty Gersdorf, wnioskodawcy nie wiedzą, co czynią, bo zmiany przez nich projektowane będą miały skutek odwrotny do zamierzonego.

13 sędziów Sądu Najwyższego, którzy ukończyli 65. rok życia, złożyło wnioski o dalsze orzekanie. Decyzja o pozostawieniu ich w składach orzekających należy do prezydenta Andrzeja Dudy. Łącznie nowy wiek emerytalny osiągnęło 27 sędziów spośród 76, którzy obecnie orzekają w SN.