Taka okazja nie zdarza się codziennie. Mieszkańcy Szczecina mogą dziś zobaczyć jeden z trzech rękopisów Konstytucji 3 Maja. Chętni muszę się spieszyć. Konstytucja zostanie w Szczecinie tylko do czwartego maja.
Oryginalny rękopis Konstytucji 3 Maja jest w Szczecinie. Wojewoda wypożyczył tę cenną "relikwię" z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie.
Rękopisy są trzy, ale do tej pory żadnego z nich nie można było obejrzeć w Szczecinie. Wystawę, na której jest prezentowana Konstytucja 3 Maja, można oglądać do czwartego maja od godz. 10 do 18. Wstęp jest bezpłatny. A chętnych nie brakuje. Codziennie wystawę odwiedza nawet kilkaset osób.
Rękopis jest otwarty na pierwszej stronie, gdzie znajduje się preambuła. Wykaligrafowano tam również datę 3 maja 1791 r.
Zobaczyć konstytucję? To nie takie proste
Rękopisy na co dzień są przechowywane w Archiwum Głównym Akt Dawnych. Ale to nie oznacza, że można je tam codziennie oglądać. Tak ważne dokumenty bardzo rzadko są udostępniane, a to dlatego że mogą one być prezentowane w pomieszczeniach, gdzie są spełnione odpowiednie warunki. Musi być odpowiednio ciemno, wilgotno i chłodno.
- Kiedy dyrektor zdecydował się nam wypożyczyć ten niezwykły egzemplarz, od razu postawiono nam warunki, którym musimy sprostać. Musiałam osobiście odebrać rękopis i podpisać specjalny protokół. Dopiero potem egzemplarz został spakowany w swoje oryginalne pudło, a następnie przeniesiony do specjalnego samochodu. W asyście przeszkolonej ekipy i policji przewieziono eksponat do Szczecina - opowiada Ewa Stanecka wojewódzki konserwatora zabytków.
Dokument ubezpieczono na 15 mln zł.
Cenna "relikwia"
226 lat temu, 3 maja 1791 r. Sejm Czteroletni po burzliwej debacie przyjął przez aklamację ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 Maja. Była drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawą regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli. Konstytucja ustanowiła trójpodział władzy.
Władzę ustawodawczą miał stanowić dwuizbowy parlament, składający się z Sejmu - 204 posłów spośród szlachty i 24 plenipotentów miast - oraz Senatu (złożonego z biskupów, wojewodów, kasztelanów i ministrów pod przewodnictwem króla), o ograniczonej roli. Według historyka prof. Henryka Samsonowicza, Konstytucja 3 Maja stanowi ważny element pamięci zbiorowej, bez której żadna wspólnota istnieć nie może. Jego zdaniem, Polska odzyskiwała niepodległość trzykrotnie: właśnie 3 maja 1791 r. oraz 11 listopada 1918 r. i 4 czerwca 1989 r. Celem ustawy rządowej miało być ratowanie Rzeczypospolitej, której terytorium zostało uszczuplone w wyniku I rozbioru przeprowadzonego przez Prusy, Austrię i Rosję w 1772 r. Uchwalenie Konstytucji 3 Maja odbiło się szerokim echem w całej Europie.
Uroczystości trwają w całym kraju:
Jeśli chcielibyście nas zainteresować tematem związanym z Waszym regionem - czekamy na Wasze sygnały/materiały. Piszcie na Kontakt24@tvn.pl.
Autor: aa / Źródło: TVN24 Pomorze/PAP
Źródło zdjęcia głównego: TVN24Pomorze