Zakończyło się posiedzenie komisji. W związku z tym my kończymy naszą relację. Dziękujemy za uwagę.

Ast: stwierdzam, że komisja zapoznała się ze sprawozdaniem RPO

Gasiuk-Pihowicz: jestem od tego, żeby bronić praw obywateli

Ast: pani Gasiuk-Pihowicz opowiadała dyrdymały

Ast do Bodnara: chciałbym podziękować panu za pana kadencję

Ast: TK rozpatrywał kwestię zgodności ustawy RPO z konstytucją w oderwaniu od osoby, która w danym momencie pełniła tę funkcję

Przewodniczący Marek Ast: sugerowanie, jakoby groziła nam dyktatura, jest rzeczą wręcz fatalną, żałuję, że pan Rzecznik nie reaguje na tego rodzaju insynuacje

Machińska: wizerunek policji w społeczeńśtwie jest zły, chcielibyśmy czuć się bezpiecznie w otoczeniu policji

Machińska: sytuacja w policji jest bardzo, bardzo zła

Machińska: widzimy postępującą brutalizacje policji w tłumieniu pokojowych manifestacji

Machińska: obraz policji w oczach społeczeństwa jest bardzo niedobry

Machińska: bardzo gorąco państwa proszę, żebyście przyłączyli się nad kształem nowej ustawy

Machińska: wskazywaliśmy na to, że potrzebna jest kompleksowa nowelizacja

Głos zabiera zastępczyni RPO, Hanna Machińska. Mówi o ośrodku w Gostyninie.

Jak można podsumować moją kadencję? Bodnar: starałem się być blisko ludzi, którzy chcą walczyć o swoje prawa, wierzę, że przyczyniłem się do powstania w obywatelach poczucia, że walczą o swoje prawa

Bodnar: gdybym miał się zastanowić, co trzeba zmienić, przede wszytkim wymieniłbym prawa więźniów, praw apolicji, pandemia udowodniła nam, że musimy się poważnie zająć edukacją, służbą zdrowia, pomocą społeczną

Bodnar: to wszystko zbiegło się razem i nie wystawiło najlepszego świadectwa polskiemu państwu

Bodnar: problemem była też arbitralność egzekwowania przestrzegania obostrzeń

Bodnar: w czasie pandemii przez rząd były nakładane zakazy, które były zupełenie zbędne i niezbyt racjonalne

Bodnar: to, co doświadczamy w służbach mundurowych, a zwłaszcza w Służbie Więziennej, to fakt, że wiele osób odchodzi, nastepuje problem, że doświadczone osoby odchodzą, a w ich miejsce przychodzą niedoświadczeni pracownicy

Bodnar: są sytuacje, że wyroki, które są z pewnością zgodnie z prawem, są ignorowane przez przedstawicieli władzy wykonawczej

Bodnar: kolejna rzecz to są kompetencje do składania kasacji w sprawach karnych, tu w biurze RPO przydałoby sie kolejnych kilka etatów, żeby usprawnić te procesy

Bodnar: jeśli chodzi o środki finansowe na kolejne lata, to jest stała melodia, w której chodzi o stworzenie tych zabiegów finansowych, które dają szanse na rzetelne wypełnianie swej funkcji przez RPO

Bodnar: są przykłady instytucji, z którymi w niektórych obszarach trudno się współpracuje

Bodnar: w zeszłym roku były sprawy, w których TK orzekał zgodnie ze stanowiskiem RPO

Bodnar: niestety były takie spory, po ktorych było trudno nawiązywać porządną, instytucjonalną współpracę

Bodnar: najgorzej układa mi się współpraca z Rzecznikiem Praw Dziecka, były sprawy w zeszłym roku, w których byłem dość nieładnie atakowany przez RPD

Bodnar: regularnie współpracuję z Rzecznikiem Praw Pacjenta

Bodnar: bardzo dobrze oceniam pracę Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców

Bodnar: oburzyło mnie, to co się zdarzyło w Senacie, będę formułował pisma do niektórych senatorów

Bodnar do posłów: moi współpracownicy muszą mieć poczucie, że pracują w instytucji porządnej, kompetentnej i profesjonalnej

Bodnar: chciałbym podziękować za ocenę pracy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich

Bodnar odpowiada na pytania posłów.

Zimoch: to jest niezwykły dokument, który pokazuje, że niestety prawa zbyt wielu są łamane

Zimoch: w sprawozdaniu podniesione jest to, że w polskim prawie nie ma jasno wskazanej definicji tortur

Zimoch: z pana informacji wynika wyraźnie, że niepokojące są kroki zmierzające ku podporządkowaniu władzy sądowniczej władzy politycznej

Zimoch: pan doskonale potrafił skomentować to, z czym zgłaszają się do pana obywatele

Zimoch: ta lektura raportu jest jak wielkie dzieło literackie, każda strona wciąga jeszcze bardziej i chce się to czytać bez względu na porę dnia czy nocy

Zimoch do Bodnara: pana informacja to jest raport o stanie państwa, to jest podręcznik dla studentów i uczniów o wiedzy o społeczeństwie

Zimoch do Bodnara: powinien czuć pan wielką dumę, bo ufa panu wielu obywateli

Głos zabiera Tomasz Zimoch z koła Polska 2050.

Gasiuk-Pihowicz: to jest sytuacja bezprecedensowa, że w kraju, który tyle lat funkcjonował jako wzór demokratycznych przemian w tej części Europy, nagle zabraknie instytucji, która jest pewnym standardem, demokratyczny świat po prostu widzi, co się dzieje w naszym kraju, wszyscy widzimy dlaczego PiS pozbawia nas, obywateli, obywatelki Rzecznika Praw Obywatelskich

Gasiuk-Pihowicz: obecna władza nie chce niezależnego Rzecznika Praw Obywatelskich

Gasiuk-Pihowicz: od sześciu lat widzimy jak na każdym kroku obywatelom są odbierane kolejne prawa

Gasiuk-Pihowicz: próbowano dokonać zamachu na podstawowe prawo każdego obywatela, na prawo wyborcze

Gasiuk-Pihowicz: obywatelom naszego kraju obecna władza chciała nawet zabrać możliwość zgodnego z prawem wyboru prezydenta

Gasiuk-Pihowicz: to właśnie w zeszłym roku wydano pseudowyrok pseudotrybunału, który zmusza kobiety do rodzenia śmiertelnie chorych płodów, w minionym roku prześladowano ludzi za udział w pełni legalnych demonstracjach

Gasiuk-Pihowicz: w ciągu minionego roku władza zaczęła rozkręcać na części polską demokrację

Gasiuk-Pihowicz: decyzją Trybunału Konstytucyjnego pozbawiono nas Rzecznika Praw Obywatelskich

Gasiuk-Pihowicz: już sam fakt, że informacja z działalności RPO liczy około 700 stron, pokazuje, że to był absolutnie wyjątkowy rok, jeszcze chyba nigdy prawa człowieka i obywatela nie padły ofiarą tak zmasowanego ataku jak w zeszłym roku

Głos zabiera Kamila Gasiuk-Pihowicz z Koalicji Obywatelskiej.

Dolniak: kierowane do RPO pisma pokazują, w jakim kierunku obywatele chcą zmian w prawie

Dolniak: czy zdarzyła się sprawa, w której Trybunał Konstytucyjny podzielił zapatrywanie Rzecznika Praw Obywatelskich przedstawione w toku postępowania?

Dolniak: wszystkie te sprawy wiązały się z bardzo głośnymi sprawami, także sprawami życia publicznego, w których RPO zabierał głos

Dolniak: obywatele nie mogą być pozbawieni pomocy

Dolniak: ta ilość spraw pokazuje, jak ogromną pracę trzeba było wykonać w tych trudnych warunkach

Dolniak: 72 tysiące spraw, którymi się zajmował RPO, to bardzo dużo, ale to pokazuje, jak w wielu aspektach państwo nie zdało egzaminu w czasie pandemii, każda sprawa wymagała sprawdzenia, komunikacji z daną osobą i znalezienia argumentów dla wyjaśnienia sytuacji.

Głos zabiera posłanka Barbara Dolniak z Koalicji Obywatelskiej.

Śmiszek: instytucje mają działać dla obywateli, mam nadzieję, że dzisiejsze spotkanie będize asumptem do tego, żebyśmy przemyśleli naszą wspólną postawę

Śmiszek: nie wiem, czemu w parlamencie nie ma politycznej zgody na to, żeby instytucja Rzecznika Praw Obywatelskich była lepiej finansowana

Śmiszek: mam pytanie do RPO, jak wygląda współpraca z innymi instytucjami zajmującymi się ochroną praw obywatelskich w Polsce

Śmiszek: Udało się zrobić coś, co nie było tak bardzo widoczne w poprzednich kadencjach rzeczników, czyli przystępowania do międzynarodowych postępowań. Ten głos niezależnej instytucji musi być słyszalny także na forum międzynarodowym. Jestem przekonany, że ten głos został z sukcesem usłyszany. Z sukcesem dla obywateli.

Śmiszek: Jakim byłby Rzecznikiem, gdyby miał takie samo zdanie, jak władza? Takiego Rzecznika nam nie potrzeba.

Śmiszek: Ten wyrok TK, dotyczący pełnienia obowiązków RPO do czasu wyboru nowego, to jest takie zwieńczenie instytucjonalnej wojny z RPO.

Śmiszek: To był rok naprawdę trudny, jeśli chodzi o kwestie przestrzegania praw człowieka, wolności obywatelskich.

Głos zabiera poseł Krzysztof Śmiszek z Lewicy.

Poseł Paszyk: Mamy przeciągający się kryzys, jeśli chodzi o powołanie kolejnego RPO. Wszyscy ubolewamy, jak trudno jest w środowisku parlamentu osiągnąć kompromis, by takiego wyboru dokonać. Orzeczenie TK napawa niepokojem w tym względzie.

Paszyk: Chciałem pogratulować sprostaniu wyzwaniom, które czas 2020 roku przyniósł. Ten 20-procentowy wzrost spraw, które urząd przyjął i nadał im bieg, najlepiej obrazuje to, jak wielka praca została w tym czasie wykonana.

Bodnar zakończył wystąpienie. Przewodniczący otworzył dyskusję. Głos jako pierwszy zabiera Krzysztof Paszyk z Koalicji Polskiej.

Bodnar: Liczę, że dzięki dzisiejszemu spotkaniu będę mógł jeszcze zaprezentować w pełni raport roczny na posiedzeniu Sejmu. Mam nadzieję, że debata w Sejmie na temat raportu Rzecznika stanie się podstawą do rzeczywistej debaty na temat poszanowania praw i wolności w Polsce w 2020 roku, ale także do wyciągnięcia wniosku, co należały w Polsce w przyszłości naprawić.

Bodnar: Chciałbym podziękować moim wszystkim współpracownikom, bo bez ich zaangażowania to wszystko nie byłoby możliwe.

Bodnar: Wydaje mi się, że dzięki działaniom Rzecznika polepszyła się sytuacja osób, które mają kredyty walutowe.

Adam Bodnar o sprawie Jan Grzęda vs Polska w Europejskim Trybunale Praw Człowieka: Jutro odbędzie się rozprawa, dotyczy fundamentalnej kwestii, mianowicie statusu KRS.

Bodnar: RPO w 2020 roku uczestniczył w kilkunastu sprawach przez TSUE.

Adam Bodnar: Cały czas polskie standardy postepowania policji dalece odbiegają od tego, jak powinny wyglądać. Te standardy uległy pogorszeniu i nie są poprawione zwłaszcza na poziomie legislacyjnym.

Bodnar: Biuro Rzecznika starało się na bieżąco reagować.

Bodnar: Podważone zostały konstytucyjne gwarancje praw osób LGBT zwłaszcza przez prezydenta Andrzeja Dudę.

Rzecznik Praw Obywatelskich: Pandemia spowodowała istotne konsekwencje dotyczące praw wyborczych.

Bodnar wskazywał, na brak wprowadzenia stanu klęski żywiołowej i podjęcie działań mających doprowadzić do wyborów kopertowych.

- Organizowanie tych drugich wyborów 28 czerwca i 12 lipca także naruszało prawa i wolności obywatelskie, ponieważ zostało naruszone bierne prawo wyborcze – dodał.

Bodnar: To, co nas zwłaszcza interesowało i gdzie podejmowaliśmy wiele interwencji, to w sprawie działań organów inspekcji sanitarnej. Sporo spraw dotyczyło sytuacji w domach pomocy społecznej w związku z epidemią, także sytuacji w zakładach karnych i aresztach śledczych. Zajmowaliśmy się także grupami wykluczonymi.

Bodnar: W 2020 roku wpłynęło ok. 72 tysiące pism. To wzrost o 22 procent w porównaniu do roku poprzedniego. 38 tysięcy osób zadzwoniło po informację. RPO złożył około 500 opinii. Przystąpił do 188 postępowań.

Bodnar o wyroku TK ws. kadencji RPO: Do dzisiaj nie zostało przygotowane uzasadnienie wyroku TK. Głęboko liczę na to, że potencjalne negatywne skutki tego wyroku zostaną wyeliminowane przez zgodny z konstytucją wybór nowego RPO.

Bodnar: Chciałbym rozpocząć od krótkiego oświadczenia. Przed kilkoma dniami w Senacie odbyła się ważna debata nad kandydaturą pana posła Wróblewskiego. Ta debata stała się także okazją do debaty nad moją dotychczasową służbą. Pojawiły się krzywdzące opinie, które najczęściej wynikały z nieznajomości faktów i braku lektury składanych sprawozdań przez RPO. (...) Chciałabym podkreślić, że nigdy nie pytam autorów skarg do urzędu RPO o poglądy polityczne.

Adam Bodnar zabiera głos.

Zaczęło się posiedzenie komisji.

Transmisję z posiedzenia komisji można oglądać na żywo w TVN24 GO >>>

"Zapoznanie się z Informacją o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich w 2020 roku, z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela" - tak brzmi zaplanowany na wtorek na godzinę 17 punkt w harmonogramie obrad sejmowej komisji sprawiedliwości i praw człowieka.

Głos ma zabrać rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar.