Podziel się

Patryk Jaki startował ze słabszej pozycji i zdaniem wielu komentatorów nie miał żadnych szans w realnej walce z Rafałem Trzaskowskim o Warszawę. Dziś jednak nikt w stu procentach nie zaryzykuje tezy, że Jaki nie może wygrać wyborów. Dla Magazynu TVN24 pisze Jakub Majmurek z "Krytyki Politycznej".

Formalnie kampania samorządowa dopiero się zaczyna, warszawiacy mogą mieć jednak wrażenie, że jest przynajmniej na półmetku. Dwaj główni kandydaci do stołecznego ratusza – Rafał Trzaskowski i Patryk Jaki – ruszyli z "prekampanią" już na początku wakacji. Te dobiegają końca, można więc pokusić się o próbę podsumowania dotychczasowego etapu walki o warszawski samorząd.

Prekampania dla Jakiego

Kto w tym momencie wygrywa w wyścigu? Wydaje się, że Patryk Jaki. To on prowadzi bardziej dynamiczną i przebojową kampanię, skuteczniej dociera do wyborców ze swoim komunikatem.

Widać to w sondażach. Kampanię Jakiego dobrze ocenia 41 procent badanych, źle 36 procent. Odwrotnie u Trzaskowskiego. Choć prowadzi w plebiscytach poparcia, to 40 procent badanych uważa jego kampanię za złą, a 36 procent za dobrą (Kantar Millward Brown SA dla "Faktów" TVN i TVN24).

21.08.2018 | Kampania Jakiego oceniana lepiej niż Trzaskowskiego. "Potrzebna jest pełna mobilizacja" / Wideo: Krzysztof Skórzyński/Fakty TVN

Żaden z licznych trupów w szafie kandydata Zjednoczonej Prawicy jak dotąd mu nie zaszkodził. Ani układ władzy, który polityk Solidarnej Polski miał stworzyć w Opolu, ani brak dużej ustawy reprywatyzacyjnej czy rola kandydata w przyjęciu przez Sejm fatalnej dla wizerunku Polski ustawy o IPN, z której, po miesiącach dyplomatycznej wojny, obóz władzy musiał się wycofać.

Jaki zbierał pochwały nawet od mediów i polityków dalekich od Nowogrodzkiej. Doceniano jego zaangażowanie, determinację, fakt, że autentycznie chce mu się podjąć walkę. Bez wątpienia kandydat Zjednoczonej Prawicy pokazał w kilku ostatnich tygodniach polityczny talent i pracowitość, których niekoniecznie się po nim spodziewaliśmy. Konsekwentnie wychodził na spotkanie elektoratu w nie zawsze przychylnym dla siebie terenie, unikając przy tym rażących błędów. Choć znany był z języka równie mało subtelnego i brutalnego, jak ten, którym posługuje się minister Błaszczak, w Warszawie nie powiedział jak dotąd niczego, co byłoby w oczywisty sposób kompromitujące.

Kandydat PiS startował ze słabszej pozycji i zdaniem wielu komentatorów nie miał żadnych szans w realnej walce z Trzaskowskim o ratusz. Dziś nikt nie zaryzykuje tezy, że Jaki nie może wygrać tych wyborów. W sondażach z ostatnich miesięcy wyraźnie widać tendencję: przewaga Trzaskowskiego topnieje. W czerwcu i lipcu mieściła się w przedziale 5-7 punktów procentowych, w ostatnich sondażach to już tylko 2-3 punkty procentowe (sondaż Kantar Millward Brown SA dla "Faktów" TVN i TVN24).

Wyniki sondażu Kantar Millward Brown dla "Faktów" TVN i TVN24 - I tura wyborów w Warszawie / Źródło: tvn24

Co Trzaskowski zrobił źle?

Na ile topniejąca przewaga jest winą kandydata PO? Z pewnością w pierwszym etapie kampanii Trzaskowskiemu było zwyczajnie trudniej. Łatwiej jest atakować z pozycji, gdzie niewiele ma się do stracenia niż bronić pierwszego miejsca jako faworyt. Pogoń młodego pretendenta za liderem w naturalny sposób przyciąga uwagę, a nierzadko i sympatię obserwatorów. Kandydata PO obciąża także normalne w demokracji zmęczenie dwunastoma latami nieprzerwanych rządów tej partii w stolicy oraz ciągnący się za nią skandal reprywatyzacyjny.

Trzaskowski popełnił przy tym sporo błędów. Na początku wyraźnie zlekceważył Jakiego i trochę przespał pierwszy etap "prekampanii". Sprawiał wrażenie, jakby się mu nie chciało. Podłożył się także serią postów w mediach społecznościowych – po każdym z nich sztab Jakiego mógł zacierać ręce z radości. Kandydat PO chwalił się w nich zasłużonymi dla historii, dobrze urodzonymi przodkami, protekcjonalnie "witał" w stolicy pochodzącego z Opola Jakiego, wreszcie wspominał, jak Bronisław Geremek uczył go "cywilizacji europejskiej po francusku". Zwłaszcza ten ostatni wpis wywołał powszechne kpiny i ataki na kandydata PO, nie tylko ze strony sympatyków Jakiego, ale także stronników i liderów opinii lewicy, stanowiącej naturalną rezerwę głosów Trzaskowskiego w drugiej turze.

Ruszył wyścig o Warszawę. Stawka jest wysoka, ale zobowiązania jeszcze większe / Wideo: Fakty TVN

Za kilka lat te reakcje na wpisy Trzaskowskiego mogą wydawać się trochę przesadzone, ale dziś – czy nam się to podoba, czy nie - w polityce silnie dominuje pierwiastek populistyczny, niechętny elitom. Najgorsze, co może zrobić kandydat na wysoki urząd, to dostarczyć przeciwnikom argumentów, żeby dało się go przedstawić jako członka kasty, która nie dostrzega problemów "zwykłych ludzi".

Na razie burza wokół niefortunnych wypowiedzi Trzaskowskiego trochę się uspokoiła, kampania kandydata PO odzyskała rytm i tempo – ale można się spodziewać, że temat "przywileju" wróci jeszcze w kampanii. Choć Patryk Jaki sam jest synem prominentnego samorządowca z Opola, lubi przedstawiać się jako "zwykły chłopak spod bloku" i z pewnością będzie rozgrywał antyelitarne karty przeciw konkurentowi.

Wymiana ciosów zamiast debaty

Do tej pory kampania miała też mało merytoryczny przebieg. Przypominała bardziej bokserski pojedynek niż poważną debatę. I to wcale nie dlatego, że kandydaci nie przedstawili żadnych propozycji programowych. Trzaskowski na samym początku "prekampanii" zaprezentował zestaw dość spójnych postulatów, składający się na nowoczesną, raczej prospołeczną korektę polityki ratusza Hanny Gronkiewicz-Waltz, sprytnie przechwytującą szereg postulatów ruchów miejskich. Jan Śpiewak i koalicja Wygra Warszawa przedstawili z kolei dwa bardzo ambitne projekty: potężny program budownictwa mieszkaniowego w stolicy oraz plan założenia Warszawskiego Parku Centralnego na placu Defilad. Patryk Jaki niemal co tydzień sypie jakąś nową propozycją - ostatnio budowy dwóch nowych linii metra w stolicy.

Kandydaci i ich sztaby sceptycznie odnoszą się jednak do tych propozycji. Zamiast rozmawiać o programach, urządzają maratony spotkań z wyborcami oraz wzajemnie się atakują. Bliskie PiS media zlustrowały warszawski ratusz pod kątem komunistycznej przeszłości jego urzędników, by zaatakować w ten sposób kandydata PO. Sztabowcy PO w rewanżu ujawnili antysemickie wpisy skarbnika kampanii Jakiego. Wpis pochodził co prawda sprzed wielu lat, ale - jak się okazało - skarbnik i radny PiS jeszcze kilka tygodniu temu pokpiwał sobie w rasistowskim tonie z "nie dość francuskiej" dla niego piłkarskiej reprezentacji Trójkolorowych. Jakiego – wyciągając bliskie PiS osoby uwikłane w niejasne sytuacje z reprywatyzacją – atakuje też Jan Śpiewak. Wszystkich kandydatów na rozwieszonych w całym mieście bilbordach stara się zdyskredytować radny i były burmistrz Ursynowa Piotr Guział.

Trzaskowski i Jaki o słupkach, korkach i parkingach. Komunikacja z wyborcami / Wideo: Fakty TVN

Oczywiście, osobiste spotkania z wyborcami są ważne. Fakt, że Jaki przyciąga osoby o poglądach skrajnie prawicowych też nie powinien być bez znaczenia dla wyborców. Warto pamiętać, że – jak ujawnił dziennikarz Jan Kunert, a za nim koalicja Wygra Warszawa – za "prekampanię" Jakiego w mediach społecznościowych odpowiadał Dariusz Matecki – sympatyk ONR i skrajnie nacjonalistycznego byłego księdza Jacka Międlara.

Tym niemniej dobrze byłoby, gdyby kandydaci na poważnie zaczęli rozmawiać, jak rozwiązać najbardziej dokuczliwe problemy Warszawy. Choćby mieszkaniowy. Ceny mieszkań i czynszów w Warszawie nie tylko drenują budżety mieszkańców miasta, ale także stanowią barierę dla rozwoju stolicy. Kampania tylko by na tym zyskała, gdyby kandydaci wspólnie usiedli i skonfrontowali swoje pomysły na miasto, w którym mieszkańcy stoją przed wyborem: drogi kredyt spłacany przez całe życie, najem pochłaniający połowę pensji albo mieszkanie na źle skomunikowanych peryferiach.

Warto też, by sztaby częściej punktowały słabości propozycji konkurentów. Na razie błyskotliwie udało się to tylko organizacji miejskich aktywistów Miasto Jest Nasze. Wspólnie ze swoimi partnerami z Sofii, MJN inteligentnie wyśmiało plany Jakiego, by w rozbudowie warszawskiego metra wzorować się na stolicy Bułgarii. Jak się okazuje, kandydat prawicy nie sprawdził, że budowa metra w Sofii wyssała środki na transport publiczny, czego efektem są zamykane linie tramwajowe i przestarzały tabor w innych środkach transportu niż metro. Rozbudowane metro nie zastąpiło pozamykanych połączeń, w efekcie procent obywateli korzystających z transportu publicznego w Sofii wyraźnie spada – z pewnością nie jest to wzór dla stolicy Polski.

Jednak Trzaskowski?

Jak potoczą się wybory? W pierwszej turze ciekawe będzie to, czy do pojedynku Trzaskowski - Jaki realnie dołączy się ktoś trzeci: czy będzie to Jan Śpiewak, Marek Jakubiak, którego ostatecznie wystawi Kukiz ’15, czy Andrzej Rozenek z SLD.

Najdynamiczniejszą z nich wszystkich kampanię ma na razie Śpiewak. Kandydat lewicy i ruchów miejskich wykonał zaskakujący manewr. Zamiast wspólnie z Jakim atakować ratusz i Trzaskowskiego, skupił się na odsłanianiu tego, jak w reprywatyzację uwikłany jest PiS. Może to bardzo pomóc ostatecznemu zwycięstwu Trzaskowskiego. Jeśli Śpiewak chce zrobić sensowny, przekraczający 10 procent wynik, musi jednak zacząć silniej akcentować własną pozytywną wizję miasta, koncepcje odróżniające go zarówno od Jakiego, jak i kandydata PO.

W drugiej turze najpewniej zmierzą się Jaki i Trzaskowski. Kto wygra? Mimo wszystko chyba Trzaskowski. Wskazuje na to i historia, i układ sił w pierwszej turze. Kandydat PiS ostatnim razem wygrał wybory w stolicy w 2002 roku. W 2015 roku Komorowski miał tu nad Dudą około 180 tysięcy głosów przewagi, trochę mniej połączony blok PO i Nowoczesnej nad PiS. Bez względu na to, ile błędów zrobi Trzaskowski, trudno mu będzie roztrwonić ten kapitał.

Wyniki sondażu Kantar Millward Brown dla "Faktów" TVN i TVN24 - II tura wyborów w Warszawie / Źródło: tvn24

Poza tym Jaki nie ma w zasadzie rezerw w drugiej turze. Nawet, jeśli przegra pierwszą niewielką większością głosów, to skąd ma czerpać poparcie w drugiej? Częściowo od Korwina i Jakubiaka, ale elektoraty Śpiewaka, Rozenka i PSL-u zagłosują w przeważającej większości na Trzaskowskiego. Silna niechęć do PiS w stolicy i lęk o to, co z nią może zrobić Jaki, zapewne skutecznie zmobilizuje wyborców przeciw wiceministrowi sprawiedliwości.

Te wybory zmienią nie tylko Warszawę

Ktokolwiek w stolicy wygra, wyniki wyborów będą miały ważkie konsekwencje dla krajowej polityki. Klęska Trzaskowskiego wywołałaby zapewne panikę w PO i może nawet wykoleiłaby Koalicję Obywatelską. Natomiast Jaki w ratuszu wzmocniłby na tyle Solidarną Polskę w układzie władzy, że przeciwnicy partii Ziobry - dla zachowania równowagi w szeregach Zjednoczonej Prawicy - pewnie zażądaliby czegoś dla siebie w rządzie i rządzonym przez Jakiego mieście.

Wygrana Trzaskowskiego mogłaby też być czynnikiem przyspieszającym pokoleniową i programową przemianę PO. Zwłaszcza, jeśli partia odnotowałaby znaczne straty w sejmikach, a aktyw obwiniłby za to obecne kierownictwo z Grzegorzem Schetyną na czele.

Jeśli koalicja Wygra Warszawa zajęłaby mocne trzecie miejsce i uzyskałaby swój klub w radzie miasta, to wzmocniłoby to nadzieje wszystkich tych, którzy czekają na trzecią, lewicową siłę, zdolną rozbić duopol PO - PiS.

Jedno jest pewne. Na kogokolwiek będą państwo głosować w Warszawie, głos ten będzie miał znaczenie.

Wybory samorządowe 2018 »

Przewodniczący sejmiku województwa podlaskiego przerwał obrady / Wideo: tvn24

Komentarze (4)

Najnowsze | Najwyżej oceniane | Najstarsze

Dodaj komentarz do artykułu

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Dodaj komentarz do artykułu

Właśnie pojawiły sie nowe () komentarze - pokaż

Stawiam na Trzaskowskiego

Tyle osób ocenia komentarz pozytywnieZaloguj się aby oceniaćOstatnio ocenili:
0
Tyle osób ocenia komentarz negatywnieZaloguj się aby oceniaćOstatnio ocenili:
0
podziel się
zgłoś naruszenie

odpowiedz cytuj

Udostępnij komentarz w:
kopiuj link

Spoko, spoko. Warszawiacy wiedza kto ma kompetecje, kwalifikacje, intelekt, doswiadczenie, miedzynarodowa oglade... W drugiej turze bedzie 65% dla Trzaskowskiego.