Dwie nowe skargi nadzwyczajne dotyczące kredytów frankowych złożył Rzecznik Finansowy. Jak poinformowało biuro Rzecznika, w chwili wydawania zaskarżonych orzeczeń sądy dokonały nieprawidłowo wykładni przepisów.
"Zasada demokratycznego państwa prawa oznacza obowiązek działania organów władzy publicznej na podstawie i w granicach prawa. Jeśli ustawa nie jest stosowana albo jest stosowana w błędny sposób, to trudno mówić o realizacji tej powinności. W chwili wydawania zaskarżonych orzeczeń sądy dokonały nieprawidłowo wykładni przepisów Dyrektywy 93/13/EWG i art. 3851 k.c., co stoi w sprzeczności z wiążącymi Polskę normami prawa unijnego i nie spełnia postulatów państwa prawnego oraz nie chroni obywateli przed arbitralnością władzy publicznej" – powiedział cytowany w komunikacie Rzecznik Finansowy Mariusz Jerzy Golecki.
Zaskarżone sprawy
Jak poinformował RF, w pierwszej sprawie Sąd Okręgowy we Wrocławiu po uznaniu klauzul indeksacyjnych za niedozwolone i bezskuteczne, przyjął, że po ich eliminacji, powstałą lukę należy uzupełnić przepisem art. 41 prawa wekslowego oraz przepisem art. 358 § 2 Kodeksu cywilnego, tj. kursem średnim waluty obcej, ogłaszanym przez Narodowy Bank Polski. Ponadto uznał, że ustawa antyspreadowa potwierdziła dopuszczalność zawierania przez banki umów o kredyt indeksowany do waluty innej niż polska, wyeliminowała nieuczciwość postanowień umownych i pozbawiła konsumenta prawa do ich kwestionowania.
"W opinii sądu umowa została skonstruowana w sposób jednoznaczny, jasny i zrozumiały dla konsumenta. Dlatego wyrokiem uwzględnił roszczenie banku, nie podzielając argumentacji pozwanych w zakresie dotyczącym nieważności umowy. Bank w tej sprawie złożył już wniosek o nadanie klauzuli wykonalności prawomocnemu wyrokowi. Z kolei Rzecznik Finansowy wnioskował o wstrzymanie wykonania wyroku do czasu rozpatrzenia skargi nadzwyczajnej. Sąd przychylił się do wniosku Rzecznika, dzięki czemu ewentualna egzekucja komornicza została wstrzymana" – poinformowało Biuro RF w komunikacie.
Z kolei w drugiej sprawie Sąd Okręgowy w Gdańsku oddalił żądanie kredytobiorcy w zakresie uznania umowy za nieważną. W tym wyroku sąd również uznał, że tzw. ustawa antyspreadowa wyeliminowała nieuczciwość postanowień umownych i pozbawiła konsumenta prawa do ich kwestionowania oraz że sposób wykonywania umowy ma znaczenie dla oceny nieuczciwości postanowień umownych.
"Zdaniem Rzecznika Finansowego jest to sprzeczne ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w uchwale o sygn. akt III CZP 29/17, zgodnie z którym ocena czy postanowienie umowne jest niedozwolone (art. 385(1) § 1 k.c.), dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy" – napisano w komunikacie Biura Rzecznika Finansowego.
Biuro RF zaznaczyło, że w tej sprawie sąd uznał, iż "konsument nie może powoływać się na nieuczciwość postanowień umownych, jeżeli na etapie zawierania umowy nie dochował należytej staranności w zrozumieniu umowy oraz jeżeli kwestionuje postanowienia pod wpływem przekazów medialnych".
Opinie Rzecznika
Po analizie akt obu spraw Rzecznik Finansowy zdecydował się na złożenie skarg nadzwyczajnych.
"W opinii Rzecznika Finansowego oba wyroki pozostają w sprzeczności z aktualną linią orzeczniczą, tak krajową, jak i prezentowaną przez TSUE, dlatego zarzucono im naruszenie art. 7 Konstytucji, tj. zasady legalizmu. Treść tej normy nakazuje organom władzy działanie na podstawie i w granicach prawa. Powoduje to, że po stronie obywatela powstaje słuszne oczekiwanie, że organ władzy publicznej, w tym sąd wydając wyrok, prawidłowo zastosuje prawo. Ponadto oba wyroki są niezgodne z wykładnią art. 76 w zw. z art. 9 Konstytucji, której należy dokonywać w zgodzie z Dyrektywą nr 93/13/EWG. Dodatkowo zarzucono wyrokom rażące naruszenie przepisów prawa materialnego" – napisano w komunikacie RF.
Rzecznik w obu sprawach wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. W jednej z nich wniósł o wstrzymanie wykonania zaskarżonego orzeczenia do czasu ukończenia postępowania wywołanego wniesieniem skargi nadzwyczajnej oraz na podstawie art. 93 § 1 ustawy o SN wniósł o powołanie uczestnika postępowania występującego w charakterze rzecznika interesu społecznego, celem urzeczywistnienia się zasad praworządności i sprawiedliwości społecznej.
Źródło: PAP